Η Μέριλ Στριπ είναι μια ηθοποιός-τοτέμ για το παγκόσμιο σινεμά. Μιλάμε για μια γυναίκα με 21 υποψηφιότητες για Όσκαρ. Αν όμως θέλαμε να μιλήσουμε για εκείνη αφαιρώντας το πέπλο του συμβόλου που αποτελεί για το Χόλιγουντ, τότε οι πραγματικά συνταρακτικές ερμηνείες της είναι 5-6 απ’ αυτές τις 21.
Οι υπόλοιπες ήταν πολύ καλές ερμηνείες σε πολύ καλές, καλές ή μετρίως κακές ταινίες. Το Sophie’s Choice (Η εκλογή της Σόφι) ανήκει δικαιωματικά στις ταινίες που δίνουν στον ηθοποιό όλα τα συναισθηματικά εργαλεία που χρειάζεται για να μεγαλουργήσει. Κι από κει και πέρα ο κάθε ρόλος περιμένει από τον ηθοποιό να κάνει το απρόσμενο. Κάπου εδώ έρχεται η μεγαλοσύνη της Στριπ.
Το Sophie’s Choice είναι αναμφίβολα από τις ταινίες που σε συναντούν ολόκληρο και σε αποχαιρετούν κομμάτια. Μαζεύεσαι στο τέλος της ταινίας και αναρωτιέσαι, αναμετριέσαι με κάθε ικμάδα που έχεις στην ψυχή και στο σώμα σου. Είναι από τις ταινίες της μιας μεγαλειώδους σκηνής, που όμως έχουν φροντίσει να χτίσουν το πριν και το μετά της με τρόπο που να στέκει αυτή η μεγαλειότητα.
Η σκηνή της επιλογής είναι αυτή που θα μπορούσε να παίζει σε λούπα για ώρες σε μια αίθουσα και να σου κονιορτοποιεί κάθε κομμάτι καρδιάς και ψυχής. Η Μέριλ Στριπ στέκεται μπροστά στον στρατιώτη των Ναζί με τα δυο της παιδιά, ένα αγοράκι κι ένα κοριτσάκι. Εκείνος της λέει ότι θα πρέπει να κρατήσει μόνο ένα. Το άλλο θα της το πάρουν. Πρέπει να επιλέξει δηλαδή ποιο από τα δύο θα αποχωριστεί για πάντα.
Εγώ που δεν είμαι γονιός και δεν έχω ιδέα τι σημαίνει ως λέξη, τρέμω σύγκορμος όταν βλέπω αυτή τη σκηνή. Φανταστείτε ένας γονιός. Ακόμα περισσότερο. Φανταστείτε η ίδια η Μέριλ, τα δύο παιδιά που παίζουν στην ταινία και οι μητέρες τους που ήταν στα γυρίσματα και είδαν από κοντά πως χτίστηκε αυτός ο σπαραγμός.
13 λήψεις χρειάστηκαν. 13 φορές οι παριστάμενοι στο γύρισμα είδαν να τους βυσσοδομείται οτιδήποτε υπάρχει εντός στον οργανισμό τους. Παρά το γεγονός ότι από η πρώτη λήψη βγήκε άψογη, ο σκηνοθέτης Άλαν Πακούλα θέλησε να δει κι άλλες απόπειρες. Γι΄αυτό και είναι σκηνοθέτης ο άνθρωπος.
Εκείνο που αξίζει να πούμε είναι ότι η πρώτη λήψη βγήκε αυθόρμητα και φυσικά. Η αντίδραση της Στριπ και της μικρής κοπέλας ήταν εκτός σεναρίου. Η εμφάνιση του Ναζί μπροστά στο κοριτσάκι για να το τραβήξει επίσης γίνεται κυριολεκτικά τελευταία στιγμή στην πραγματικότητα των γυρισμάτων, ώστε να αποτυπωθεί ο τρόμος του παιδιού φυσικά.
Αυτή η έκφραση που έχει το κοριτσάκι δεν είναι σκηνοθετημένη. Δεν είναι υποκριτική. Είναι φυσική αντίδραση. Κι όλο αυτό έχει μια ιστορία από πίσω του. Στη διάρκεια των γυρισμάτων η Μέριλ Στριπ πήγαινε κάθε μέρα και περνούσε ώρες με τα δύο παιδιά. Σε σημείο που το κοριτσάκι είχε πει στη μαμά του ότι η Στριπ ήταν καλύτερη μαμά.
Έτσι δημιουργήθηκε αυτό το δέσιμο της τροφού που βγαίνει στη σκηνή. Είναι χαρακτηριστικό επίσης ότι μετά από κάθε λήψη, η Στριπ πήγαινε και καθησύχαζε τη μητέρα του κοριτσιού που δεν μπορούσε να πιστέψει σε τι ψυχολογική κατάσταση έμπαινε το παιδί της. Κι όμως τα κατάφεραν. Η τελική επιλογή δεν είναι η πρώτη λήψη.
Κάτι που σημαίνει ότι το παιδί μπορούσε κάθε φορά να μηδενίζει την ψυχολογία του και να την κορυφώνει με τον ίδιο τρόπο. Το πλαίσιο αυτό δεν είναι αυτόνομο και άσχετο με την ταινία. Είναι ένα πολύ ουσιαστικό της κομμάτι. Είναι ένα ελατήριο για το τελικό αποτέλεσμα.
Τα πάντα μένουν να αιωρούνται στο σημείο που τόσο απότομα, τόσο γρήγορα, τόσο μη συνειδητά, η Στριπ βλέπει το παιδί της να μην είναι πια στα χέρια της. Εκεί το σενάριο ήθελε την Στριπ να ουρλιάζει σαν να της βγαίνουν τα σωθικά. Εκείνη επέλεξε κάτι καλύτερο. Άφησε το ξέσπασμα και ουρλιαχτό του κοριτσιού να ακουστεί και έμεινε σε μια βουβή κραυγή.
Για όλα αυτά, το Sophie’s Choice είναι κάτι το μοναδικό. Γιατί ακόμα και με τον τρόπο που κλιμακώνεται η ίδια η σκηνή, δεν προλαβαίνεις να καταλάβεις τι έχει συμβεί. Φτάνει πολύ μετά για να νιώσεις και να ξανατοποθετήσεις σε πιο αργή κίνηση τους ανθρώπους και τη δράση.
Μόνο με τον εξής τρόπο μπορείς να καταλάβεις το βάθος κι εύρος δύναμης του Sophie’s Choice. Αφαίρεσε αυτή τη σκηνή από την ταινία. Ξαναπρόσθεσέ την με πιο μετριασμένα συναισθήματα και μια πιο ήπια εξέλιξη. Ας πούμε για παράδειγμα ότι ο Γερμανός της έλεγε ότι θα αφήσει και τα δύο της παιδιά. Κι αυτό κάτι ζοφερό. Αλλά όχι όσο το να επιλέξει.
Το δίλημμα είναι που καταλύει τα πάντα. Το δίλημμα είναι που έκανε όλο το crew της ταινίας να τρέμει και να δακρύζει.
