Ο επικεφαλής των πυρηνικών του ΟΗΕ προειδοποιεί πως ο μεγαλύτερος πυρηνικός σταθμός παραγωγής ενέργειας της Ευρώπης είναι «εντελώς εκτός ελέγχου» και απευθύνει επείγουσα έκκληση προς τη Ρωσία και την Ουκρανία να επιτρέψουν γρήγορα σε εμπειρογνώμονες να επισκεφθούν το συγκρότημα, προκειμένου να ελεγχθεί η κατάσταση και να αποφευχθεί ένα πυρηνικό ατύχημα.
Ο Ραφαέλ Γκρόσι, γενικός διευθυντής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), δήλωσε σε συνέντευξή του την Τρίτη στο Associated Press ότι η κατάσταση γίνεται κάθε μέρα όλο και πιο επικίνδυνη στο εργοστάσιο της Ζαπορίζια, στη νοτιοανατολική πόλη Ενερχοντάρ, το οποίο κατέλαβαν τα ρωσικά στρατεύματα στις αρχές Μαρτίου, αμέσως μετά την εισβολή τους στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου.
Ο Γκρόσι αναφέρθηκε σε πολλαπλές παραβιάσεις της ασφάλειας του εργοστασίου, προσθέτοντας ότι ο σταθμός βρίσκεται «σε ένα μέρος όπου διεξάγεται ενεργός πόλεμος», κοντά σε έδαφος που ελέγχεται από τη Ρωσία.
«Ό,τι απαγορεύεται στους πυρηνικούς σταθμούς συμβαίνει στη Ζαπορίζια»
«Η φυσική ακεραιότητα του εργοστασίου» δεν έχει γίνει σεβαστή, είπε, ενώ έκανε λόγο για βομβαρδισμούς στην αρχή του πολέμου, αλλά και συνεχείς πληροφορίες από την Ουκρανία και τη Ρωσία που αλληλοκατηγορούνται για επιθέσεις στη Ζαπορίζια.
Υπάρχει «μια παράδοξη κατάσταση» στην οποία το εργοστάσιο ελέγχεται από τη Ρωσία, αλλά το ουκρανικό προσωπικό του είναι εκείνο που συνεχίζει να διευθύνει τις πυρηνικές λειτουργίες του – γεγονός που οδηγεί σε αναπόφευκτες προστριβές. Ενώ η ΙΑΕΑ έχει κάποιες επαφές με το προσωπικό, αυτές είναι «ελαττωματικές» και «αποσπασματικές», πρόσθεσε.
Ο Γκρόσι δήλωσε ακόμη ότι η αλυσίδα εφοδιασμού – με εξοπλισμό και ανταλλακτικά – έχει διακοπεί, «οπότε δεν είμαστε σίγουροι ότι στο εργοστάσιο φτάνουν όλα όσα απαιτούνται». Η ΙΑΕΑ πρέπει, άλλωστε, να διεξάγει ελέγχους στο σημείο προκειμένου να διασφαλίσει ότι το πυρηνικό υλικό είναι ασφαλές «και υπάρχει πολύ πυρηνικό υλικό εκεί που πρέπει να επιθεωρηθεί».
«Όταν τα βάζετε όλα αυτά μαζί, έχετε τον πλήρη κατάλογο των πραγμάτων που δεν θα έπρεπε ποτέ να συμβούν σε μία πυρηνική εγκατάσταση», συμπλήρωσε τέλος ο Γκρόσι.
«Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο επιμένω από την πρώτη μέρα ότι πρέπει να είμαστε σε θέση να πάμε εκεί για να πραγματοποιήσουμε αυτή την αξιολόγηση των μέτρων ασφαλείας, να κάνουμε τις επισκευές και να βοηθήσουμε».
Η ρωσική κατάληψη της Ζαπορίζια αναζωπύρωσε τους φόβους ότι ο μεγαλύτερος από τους 15 πυρηνικούς αντιδραστήρες της Ουκρανίας θα μπορούσε να υποστεί ζημιά, προκαλώντας άλλη μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης – όπως το ατύχημα στο Τσερνομπίλ το 1986, τη χειρότερη πυρηνική καταστροφή στον κόσμο, που συνέβη περίπου 110 χιλιόμετρα βόρεια της πρωτεύουσας Κίεβο.
