Μια νέα επιστημονική μελέτη λέει πως έκανε το πρώτο βήμα στην αποκωδικοποίηση αυτών των… μεταφυσικών εμπειριών που αναφέρουν χιλιάδες άνθρωποι
Ένας καθόλου ευκαταφρόνητος αριθμός ανθρώπων υποστηρίζει ότι έχει βιώσει μια εξωσωματική εμπειρία. Αυτη περιλαμβάνει την αίσθηση της αιώρησης έξω από το σώμα και, σε κάποιες περιπτώσεις, το αίσθημα της αντίληψης του σώματος από ένα σημείο έξω το σώμα, τη λεγόμενη αυτοσκόπηση.
Μια εξωσωματική εμπειρία μπορεί να συμβεί όταν κάποιος υποβληθεί σε αναισθησία για χειρουργική επέμβαση, φτάσει κοντά στο θάνατο (προθανάτια εμπειρία) ή απλά ξυπνήσει μέσα στη νύχτα και προσωρινά νιώθει ανίκανος να κινηθεί ή να μιλήσει, ένα φαινόμενο που ονομάζεται υπνική παράλυση.
Επιστήμονες υποστηρίζουν ότι έχουν εντοπίσει ένα μέρος του εγκεφάλου το οποίο παρουσιάζει ανωμαλίες κατά τη διάρκεια εξωσωματικών εμπειριών. Τα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Neuron, περιγράφουν πώς ο εγκέφαλος δημιουργεί την καθημερινή μας αίσθηση της πραγματικότητας και θα μπορούσαν να οδηγήσουν τους ερευνητές σε νέους τύπους αναισθησίας στο μέλλον.
Το 2019, ένας ασθενής με επιληψία επισκέφτηκε τον Τζόζεφ Παρβίζι, νευρολόγο στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ και συγγραφέα της πρόσφατης μελέτης. Του είπε ότι μερικές φορές ένιωθε σαν το σώμα του να επιπλέει. Ο ασθενής ένιωθε «σαν παρατηρητής στις συνομιλίες» που συνέβαιναν στο μυαλό του, τονίζει ο Παρβίζι στη δημοσίευση. Ο νευρολόγος σκέφτηκε ότι οποιαδήποτε περιοχή του εγκεφάλου παρουσίαζε ασυνήθιστη δραστηριότητα στον ασθενή, λόγω της επιληψίας του, θα μπορούσε επίσης να παίξει ρόλο σε αυτήν την αλλοιωμένη κατάσταση συνείδησης.
Με αφορμή εκείνη τη συνάντηση, ο Παρβίζι και η ομάδα του εντόπισαν ένα μέρος του εγκεφάλου που μπορεί να εμπλέκεται σε εξωσωματικές εμπειρίες. Ο υπαίτιος είναι μια μικρή λωρίδα ιστού, θαμμένη βαθιά μέσα στην πτυχή που βρίσκεται στην κορυφή του εγκεφάλου, που ονομάζεται πρόσθιο προκούνιο.
Κατά τη διάρκεια της μελέτης, η διέγερση αυτής της περιοχής με ηλεκτρισμό είχε ως αποτέλεσμα ασυνήθιστες αισθήσεις σε οκτώ εθελοντές με επιληψία. (Στους ασθενείς είχαν τοποθετήσει ηλεκτρόδια στον εγκέφαλό τους για να βοηθήσουν στην παρακολούθηση πριν από επεμβάσεις στον εγκέφαλο.) Όταν οι επιστήμονες έστειλαν ηλεκτρικούς παλμούς σε αυτό το κομμάτι του εγκεφάλου, οι εθελοντές δεν είχαν αληθινές εξωσωματικές εμπειρίες, αλλά ένιωσαν σαν να επέπλεαν ή να έπεφταν. Εξέφρασαν επίσης αίσθημα ζάλης, αποσύνδεσης και χαμηλή συγκέντρωση.
«Όλοι τους ανέφεραν ότι κάτι περίεργο συνέβαινε στο πώς αισθάνονταν τον φυσικό τους εαυτό. Στην πραγματικότητα, τρεις από αυτούς ανέφεραν μια σαφή αίσθηση αποπροσωποποίησης, παρόμοια με τη λήψη ψυχεδελικών» αναφέρει ο Παρβίζι.
Αυτό καταδεικνύει ότι ο πρόσθιος προκούνιος είναι πιθανώς η έδρα της φυσικής αίσθησης του εαυτού ενός ατόμου και της αίσθησης ότι οι εμπειρίες συμβαίνουν σε εμάς και όχι σε κάποιον άλλον. Παρεμβαίνοντας σε αυτό το δίκτυο του εγκεφάλου μας θα μπορούσε να αλλάξει την αίσθηση μας, να κάνει τη θέση μας στον κόσμο να φαίνεται εξωπραγματική, διαπιστώνει η επιστημονική ομάδα.
Αυτή η διαπίστωση θα μπορούσε να κατευθύνει τους γιατρούς προς πιθανές θεραπείες για άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας που σχετίζονται με τραύματα που προκαλούν αισθήματα αποσύνδεσης.
Το «κομμάτι του εγκεφάλου που μοιάζει με λουκάνικο», όπως το αποκαλεί ο Παρβίζι, μπορεί επίσης, στο μέλλον, να λειτουργήσει ως υποκατάστατο των αναισθητικών φαρμάκων κατά τη διάρκεια ιατρικών διαδικασιών. Η διέγερση αυτής της περιοχής στους συμμετέχοντες στη μελέτη δημιούργησε αργούς ρυθμούς εγκεφαλικής δραστηριότητας. Αυτά τα εγκεφαλικά κύματα και τα συναισθήματα απόσπασης μοιάζουν με αυτά που δημιουργούνται από το αναισθητικό φάρμακο κεταμίνη, λέει ο Πάτρικ Πέρντον, ερευνητής αναισθησιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, στο NPR.
Τα περισσότερα φάρμακα για γενική αναισθησία ταξιδεύουν σε ολόκληρο το σώμα και τον εγκέφαλο και εγκυμονούν κάποιους κινδύνους, καθώς επιβραδύνουν τον καρδιακό ρυθμό και την αναπνοή. Ο Πέρντον λέει στη δημοσίευση πως στέλνοντας ηλεκτρικούς παλμούς σε αυτό το μέρος του εγκεφάλου, οι επιστήμονες θα μπορούσαν να σχεδιάσουν νέες μεθόδους για την αναισθησία με λιγότερες παρενέργειες.
«Η συγκεκριμένη μελέτη μπορεί να βοηθήσει στην εξήγηση στοιχείων των εξωσωματικών εμπειριών που αναφέρουν οι άνθρωποι όταν παίρνουν φάρμακα, όπως ψυχεδελικά. ή με μη φαρμακευτικά μέσα, όπως όταν να ξαπλώνουν σε μια δεξαμενή αισθητηριακής στέρησης. Οι αλλαγές που εντοπίστηκαν στο προκούνιο και σχετίζονται με την αίσθηση του φυσικού μας εαυτού είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες. Η έρευνα παρέχει επίσης μια πιθανή περιοχή του εγκεφάλου για θεραπευτική στόχευση σε άτομα με καταστάσεις στις οποίες η διάσπαση είναι κοινό σύμπτωμα, όπως λειτουργικές νευρολογικές διαταραχές, όπου προβλήματα στη λειτουργία του νευρικού συστήματος μπορεί να οδηγήσουν σε ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων και διαταραχές που σχετίζονται με τραύματα. Υπάρχει μια συναρπαστική σειρά μελετών που μπορούν να διεξαχθούν με βάση αυτή την εργασία», λέει o νευρολόγος και ψυχίατρος, Σαχίμπ Κάσα.
