Επίθεση Economist σε γελοιότητες και νταηλίκια Ερντογάν: Είναι η Τουρκία μεγαλύτερος μπελάς στο ΝΑΤΟ απ’ όσο της αξίζει;

Η κυβέρνηση του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει αποδειχθεί ο αστάθμητος παράγοντας   στη συμμαχία του ΝΑΤΟ, προσφάτως μπλοκάροντας τα αιτήματα ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας, απειλώντας με επίθεση τους Κούρδους στη Συρία και πυροδοτώντας εντάσεις με τη γειτονική Ελλάδα, αναφέρει η έγκυρη βρετανική επιθεώρηση,  Economist.

Η φιλία του Ερντογάν με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν προκαλεί αυξανόμενη απογοήτευση στις δυτικές πρωτεύουσες — πολλοί πίστευαν ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία θα τον ανάγκαζε να το ξανασκεφτεί. Αυτό δεν συνέβη αφού επικράτησε ο οπορτουνισμός και η Τουρκία παρέμεινε σε καλές σχέσεις με τη Ρωσία, σημειώνει ο Economist στο τελευταίο τεύχος του.
Οι αντιρρήσεις του Ερντογάν στις υποψηφιότητες της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ έχουν βλάψει περαιτέρω τη θέση της Τουρκίας στη συμμαχία και ο Ερντογάν κατά καιρούς ακούγεται εχθρικός έναντι της διεύρυνσης της Συμμαχίας. Τώρα η Τουρκία κινδυνεύει να παραγκωνιστεί καθώς οι χώρες του ΝΑΤΟ σχεδιάζουν διμερείς εγγυήσεις ασφάλειας με τις δύο χώρες ως εναλλακτική λύση στην ένταξη.

Το πλήρες άρθρο:
Η κοινή πεποίθηση είναι ότι η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έδωσε νέα πνοή και μια νέα αίσθηση σκοπού, επείγουσας ανάγκης και ενότητας στο ΝΑΤΟ. Κάποιος ξέχασε να το πει στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Τον περασμένο μήνα, ο Τούρκος πρόεδρος μπλόκαρε τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ, προειδοποίησε για νέα επίθεση εναντίον Κούρδων μαχητών που υποστηρίζονται από την Αμερική στη Συρία και πυροδότησε τις εντάσεις με την Ελλάδα, επίσης μέλος της συμμαχίας. Ορισμένοι ειδήμονες, στη Δύση αλλά και στην Τουρκία, συζητούν για άλλη μια φορά εάν το ΝΑΤΟ και η Τουρκία πρέπει να χωρίσουν τους δρόμους τους. Αυτή τη φορά, δεν είναι μόνοι.

«Η αποχώρηση από το ΝΑΤΟ θα πρέπει να τεθεί στην ημερήσια διάταξη ως εναλλακτική λύση», δήλωσε πρόσφατα ο Devlet Bahceli, ο αρχηγός του ακροδεξιού εθνικιστικού κόμματος στον συνασπισμό του  Ερντογάν. «Δεν υπήρξαμε λόγω του ΝΑΤΟ και δεν θα χαθούμε χωρίς το ΝΑΤΟ».
Η απογοήτευση εντείνεται επίσης στις δυτικές πρωτεύουσες και στο Κίεβο για την προθυμία της Τουρκίας να εξυπηρετήσει τη Ρωσία. Πολλοί ήλπιζαν ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία θα ανάγκαζε τον Ερντογάν να επανεξετάσει το ειδύλλιό του με τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Αντίθετα, επικράτησε ο οπορτουνισμός. Η Τουρκία έχει πουλήσει οπλισμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη στην Ουκρανία και έχει κλείσει την πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα για ρωσικά πολεμικά πλοία, αλλά αντιτίθεται στις κυρώσεις της Δύσης κατά της Ρωσίας και επιζητεί ανοιχτά τα ρωσικά κεφάλαια.  Σύμφωνα με δημοσιεύματα των τουρκικών ΜΜΕ, δεκάδες ρωσικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της Gazprom, σχεδιάζουν να μεταφέρουν την ευρωπαϊκή έδρα τους στην Τουρκία.

Εκτός από μερικά λόγια καταδίκης κατά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η Τουρκία παραμένει σε καλές σχέσεις με τη Ρωσία καθ’ όλη τη διάρκεια της εισβολής. Όταν ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, επισκέφθηκε την Άγκυρα αυτόν τον μήνα, ο Τούρκος ομόλογός του πρότεινε ευγενικά ότι η Δύση θα έπρεπε να χαλαρώσει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας εάν η Ρωσία χαλαρώσει τον αποκλεισμό των ουκρανικών λιμανιών. Όταν ο κ. Λαβρόφ επανέλαβε τον ισχυρισμό του ότι η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία για να την απελευθερώσει από τους νεοναζί, ο οικοδεσπότης του δεν είπε τίποτα.

Η κίνηση του κ. Ερντογάν να εμποδίσει την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ έχει βλάψει περαιτέρω τη θέση της Τουρκίας στη συμμαχία. Ο ισχυρός άνδρας της Άγκυρας έχει επισημάνει ότι θέλει οι σκανδιναβικές χώρες να εκδώσουν αρκετά μέλη του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), μιας παράνομης ένοπλης ομάδας, και να άρουν ένα μερικό εμπάργκο όπλων κατά της χώρας του. Πιθανόν επίσης να παζαρεύει για παραχωρήσεις από την Αμερική με αντάλλαγμα την απόσυρση του βέτο του ή από τη Ρωσία για το αντίθετο. Ο κ. Ερντογάν κατά καιρούς ακούγεται εχθρικός στη διεύρυνση του ΝΑΤΟ ως θέμα αρχής. Σε μια πρόσφατη στήλη φιλοξενουμένων για τον Economist, έφτασε στο σημείο να κατηγορήσει τη Φινλανδία και τη Σουηδία για την προσθήκη ενός «περιττού στοιχείου» στην ατζέντα του ΝΑΤΟ ζητώντας να ενταχθούν στη συμμαχία.

Ο κ. Ερντογάν μπορεί να σκέφτηκε ότι χρειάζονταν μερικές ξένες κρίσεις για να αποσπάσουν την προσοχή των Τούρκων ψηφοφόρων από τις ραγδαία επιδεινούμενες περιστάσεις, καθώς ο καλπάζων πληθωρισμός, που επίσημα υπολογίζεται σε πάνω από 70%, κατατρώει τις αποταμιεύσεις και τους μισθούς τους. Στα τέλη Μαΐου, προειδοποίησε για μια νέα στρατιωτική επίθεση κατά των κουρδικών δυνάμεων στη Συρία. Αναγκασμένος να εγκαταλείψει τέτοια σχέδια, πιθανώς λόγω της αντίθεσης της Ρωσίας ή της Αμερικής ή και των δύο, έχει έκτοτε επιτεθεί εναντίον της Ελλάδας, απαιτώντας να αποστρατικοποιήσει τα ελληνικά νησιά που αγκαλιάζουν τη δυτική ακτή της Τουρκίας. Έχει επίσης πει ότι οι αμερικανικές βάσεις στην Ελλάδα αποτελούν απειλή για την Τουρκία (η οποία επίσης φιλοξενεί τις αμερικανικές δυνάμεις). Αυτό μπορεί να είναι νταηλίκι και να ξεθυμάνει. Αλλά η παρεμπόδιση της ένταξης της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ ενώ μαίνεται ο πόλεμος στην Ευρώπη είναι βέβαιο ότι θα έχει συνέπειες, ακόμη κι αν ο κ. Ερντογάν υποχωρήσει. Η Σουηδία ήταν μια από τις λίγες χώρες που κράτησαν ζωντανές τις ελπίδες της Τουρκίας για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτή η υποστήριξη έχει πλέον χαθεί.

Αυτό μπορεί να μοιάζει μ’  ένα τίμημα που αξίζει να πληρώσει ο κ. Ερντογάν εάν η διαμάχη πυροδοτήσει την εθνικιστική βάση του. Οι κυρίαρχοι Τούρκοι πολιτικοί, καθώς και πολλοί πιο ταπεινοί Τούρκοι, βλέπουν το PKK καθαρά ως απειλή για την ασφάλεια και έχουν από καιρό επικρίνει τη Δύση ότι δεν παίρνει στα σοβαρά τις ανησυχίες τους . Έχουν εκνευριστεί ιδιαίτερα με την απόφαση της Αμερικής να συνεργαστεί με τη συριακή πτέρυγα της ομάδας για να εξαφανίσει το χαλιφάτο του Ισλαμικού Κράτους. Οι Δυτικοί, εν τω μεταξύ, τείνουν να πιστεύουν ότι η Τουρκία φέρει μεγάλο μέρος της ευθύνης για την παρουσία του PKK, αρνούμενη να παραχωρήσει στους Κούρδους της χώρας τα δικαιώματα που ζητούν. Κατέληξαν επίσης στο συμπέρασμα ότι δεν μπορούν να εμπιστευτούν τον κ. Ερντογάν να αποφασίσει ποιος είναι ή όχι τρομοκράτης. Βάζοντας την ταμπέλα σε χιλιάδες ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων γραφειοκρατών, ακαδημαϊκών, ειρηνικών διαδηλωτών και Κούρδων πολιτικών,

Η Τουρκία και η Δύση δεν θα δουν ποτέ κατάματα το θέμα και οι γελοιότητες του κ. Ερντογάν, καθώς και η συνήθεια του να υποδηλώνει ότι η Δύση, και όχι η Ρωσία, είναι η μεγαλύτερη απειλή για τη χώρα του, απλώς θα επιδεινώσουν τα πράγματα.
Ήδη, το 65% των Τούρκων δηλώνει ότι δεν εμπιστεύεται το ΝΑΤΟ, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, αν και το 60% υποστηρίζει την ένταξη στη συμμαχία.

Τίποτα από αυτά δεν σημαίνει καταστροφή για τη σχέση Τουρκίας-ΝΑΤΟ. Οι δυτικές χώρες θα προσπαθήσουν να αντιμετωπίσουν το βέτο της Τουρκίας παρέχοντας στη Φινλανδία και τη Σουηδία εγγυήσεις ασφαλείας.

Αυτό μπορεί να αφήσει την Τουρκία στο περιθώριο εντός της συμμαχίας. Αλλά η αποχώρηση ή η απομάκρυνσή της από το ΝΑΤΟ εξακολουθεί να είναι στη σφαίρα της φαντασίας. Η Τουρκία βρίσκεται στην πρώτη γραμμή του πολέμου στη Συρία και κοντά σε άλλες συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή. Ελέγχει την πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα, η οποία ήταν κεντρική σε όλους τους πρόσφατους πολέμους της Ρωσίας. και χρησιμεύει ως διάδρομος για το εμπόριο μεταξύ της Κεντρικής Ασίας και της Ευρώπης, ειδικά στον τομέα της ενέργειας, σημειώνει ο Μπεν Χότζες, πρώην διοικητής των αμερικανικών δυνάμεων στην Ευρώπη. «Δεν θέλω καν να σκέφτομαι το ΝΑΤΟ χωρίς την Τουρκία», λέει.

Ειδικά στον απόηχο του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Τουρκία δεν έχει επίσης κανένα συμφέρον να παραδώσει την αποτρεπτική δύναμη που προσφέρει η ένταξη στο ΝΑΤΟ. «Δεν πιστεύω ότι θα συμβεί ποτέ», λέει ο Tacan Ildem, πρώην μόνιμος εκπρόσωπος της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ. Δεν υπάρχει αξιόπιστη εναλλακτική, λέει. Η Τουρκία πιθανότατα θα παραμείνει πονοκέφαλος για τη συμμαχία, ακόμη και όταν ο κ. Ερντογάν είναι εκτός σκηνής. Αλλά είναι ένας πονοκέφαλος που θα πρέπει να ζήσει μ’ αυτόν το ΝΑΤΟ.