Το μίνι ασφαλιστικό το οποίο θα τεθεί σε ψηφοφορία στις 18 Δεκεμβρίου, συζητείται στην επιτροπή της Βουλής με τροποποιήσεις τις τελευταίας στιγμής σχετικά το «αγκάθι» της φορολόγησης των παροχών των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ).
Η αλλαγή αφορά τη φορολόγηση των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης καθώς είχαν υποβληθεί πολλές ενστάσεις κατά τη διάρκεια της διαβούλευσης.
Ειδικότερα, θα εξακολουθήσει να επιβάλλεται το ίδιο ποσοστό φόρου αλλά τροποποιείται η βάση των ετών παραμονής στα ΤΕΑ, ώστε όσο περισσότερα έτη έχει ενταχθεί ο ασφαλισμένος σε ένα τέτοιο Ταμείο, τόσο λιγότερο φόρο να καταβάλλει κατά την εκταμίευση του εφάπαξ ή της επικουρικής σύνταξής του. Και στις νέες κλίμακες ο φόρος για το εφάπαξ είναι διπλάσιος από εκείνος για την επικουρική σύνταξη.
Οι νέες τροποποιημένες κλίμακες έχουν ως εξής:
Για 0-5 έτη ασφάλισης προβλέπεται 20% φορολόγηση για τα εφάπαξ και 10% για τη σύνταξη
Για 6-10 έτη ασφάλισης (από 6 έως 15 που ήταν αρχικά) προβλέπεται 15% φορολόγηση για τα εφάπαξ και 7,5% για τη σύνταξη
Για 11-20 έτη ασφάλισης (από 16 έως 25 που ήταν αρχικά) προβλέπεται 10% φορολόγηση για τα εφάπαξ και 5 % για τη σύνταξη
Για 20 έτη ασφάλισης και άνω (αντί για 26) προβλέπεται 5% φορολόγηση για τα εφάπαξ και 2,5% για τη σύνταξη
Οι αλλαγές στοχεύουν στη θέσπιση κινήτρων για τους μεγαλύτερης ηλικίας εργαζόμενους (άνω των 45 ετών) να ασφαλιστούν ή να συνεχίσουν να ασφαλίζονται σε ΤΕΑ αλλά και στον περιορισμό της μείωσης του εφάπαξ ή της σύνταξης στα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα.
Χαρακτηριστικές ήταν οι ενστάσεις των ένστολων (Αστυνομικών, Πυροσβεστών και Λιμενικών) κατά της δημόσιας διαβούλευσης του νομοσχεδίου οι οποίοι σημείωναν:
Για παράδειγμα ένας αστυνομικός 51 ετών με ετήσιο εισόδημα κάτω των 20.000 ευρώ, ο οποίος εγγράφεται για πρώτη φορά στο ταμείο και πρόκειται να συνταξιοδοτηθεί στα 55 έτη, θα δει την εφάπαξ παροχή του να φορολογείται με 20%.
Στο ποσοστό αυτό, αν αθροισθεί και το 5% που παρακρατείται για τα λειτουργικά έξοδα του Ταμείου, προκύπτει ένα 25% που υπερκαλύπτει το οποιοδήποτε όφελος του μέλους, καθώς η φοροαπαλλαγή της εισφοράς του είναι της τάξης του 22% και δεν είναι δεδομένο ότι οι αποδόσεις του αμοιβαίου κεφαλαίου σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα θα υπερκαλύψουν τη διαφορά του -3% που προκύπτει, ώστε το μέλος τουλάχιστον να μην υποστεί ζημία από τη συμμετοχή του στο Ταμείο.
Αλλά και στην περίπτωση μέλους ηλικίας 44 ετών (μέση ηλικία μελών των ΤΕΑ, σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ), όπου ο μέγιστος χρόνος παραμονής του στο ταμείο θα ανέλθει στα 11 έτη, σύμφωνα με το νομοσχέδιο, η εφάπαξ παροχή του φορολογείται 15%.
Με αποτέλεσμα, αν συνυπολογιστεί το ποσοστό του 5% των λειτουργικών εξόδων του Ταμείου και αρχική φοροαπαλλαγή της εισφοράς του 22%, προκύπτει όφελος της τάξης μόλις του 2% και δέσμευση των χρημάτων του για 11 έτη, που αποτελεί αντικίνητρο συμμετοχής στο ΤΕΑ.
Σε δηλώσεις του σχετικά με τη φορολογία των ΤΕΑ, ο πρόεδρος του ΕΛΕΤΕΑ, Χρήστος Νούνης, επισημαίνει:
«Το νέο νομοσχέδιο παρεμβαίνει αρνητικά στο δομικό πυρήνα λειτουργίας των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ) καθώς ακυρώνει πρακτικά τον ιδιοσυγκρασιακό προαιρετικό τους χαρακτήρα επιβάλλοντάς τους (κρατικούς) περιορισμούς εισφορών, ηλικιακούς περιορισμούς εξόδου και μια ιδιαίτερα επιβαρυντική φορολογία στις εφάπαξ παροχές τους που λειτουργεί τιμωρητικά για τους εργαζομένους 50+ που συμμετέχουν ή θέλουν να εισέλθουν στην επαγγελματική ασφάλιση και αποτρεπτικά για τους εργοδότες να προχωρήσουν στη σύσταση και λειτουργία νέων ΤΕΑ αφού εξαϋλώνονται υφιστάμενα θεσμικά κίνητρα σύστασης, ένταξης και παραμονής σε επαγγελματικό ταμείο.
Το νέο νομοσχέδιο, καίτοι Ασφαλιστικό, περιέχει επώδυνες φορολογικές διατάξεις καθώς εισάγει για 1η φορά κλιμακωτή φορολόγηση των εφάπαξ παροχών των ΤΕΑ με συντελεστές 5% έως 20% που κινούνται αντιστρόφως ανάλογα των ετών υπαγωγής των ασφαλισμένων σε αυτά μελών τους.
Αυτές αναμένεται να λειτουργήσουν απαγορευτικά για τους μεσήλικες εργαζόμενους (τους πλέον ενδιαφερόμενους για ασφάλιση σε ΤΕΑ, ειδικά μετά το κενό που δημιουργεί η ασφάλιση μόνο των νεοεισερχόμενων στην εργασία στο ΤΕΚΑ) με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα (π.χ. με οριακούς συντελεστές έως 30%) και ελκυστικά μόνο για εργαζόμενους με υψηλά εισοδήματα (οριακούς συντελεστές από 35% και άνω).
Επίσης, τίθεται ανώτατο όριο εισφορών ύψους 15.000 ευρώ το οποίο αντιστοιχεί σε ένα μισθό μικρότερο και από τον ανώτατο μισθό που ασφαλίζει ο ΕΦΚΑ! Με τον τρόπο αυτό, η επαγγελματική ασφάλιση αδυνατεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά προς τον ΕΦΚΑ και να ασφαλίσει αποδοχές άνω των ανώτατων του ΕΦΚΑ.
Από τη μία δηλαδή η φορολογική κλίμακα ενθαρρύνει τους υψηλόμισθους για επαγγελματική ασφάλιση, και από την άλλη με το χαμηλό όριο των ανώτατων εισφορών 15 χιλ. ευρώ, περιορίζει συνολικά το ενδιαφέρον για επαγγελματική συνταξιοδοτική αποταμίευση!
Τίθεται παράλληλα και ανώτατο όριο 20% επί των αποδοχών το οποίο αφορά συνολικά εισφορές εργαζόμενου και εργοδότη, αγνοώντας ότι οι εισφορές εργοδότη καλύπτουν κόστη λειτουργίας των ΤΕΑ αλλά και ενδεχόμενα ελλείμματα που δημιουργηθούν.
Τέλος, το νομοσχέδιο εξομοιώνοντας απλώς (και μόνο) φορολογικά τα βαρύτερα ρυθμισμένα ΤΕΑ (προς όφελος των εργαζομένων) με τα αρρύθμιστα και πιο ευέλικτα Ομαδικά Ασφαλιστήρια Συμβόλαια, επιτυγχάνει ακριβώς το αντίθετο από τις δηλώσεις της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Εργασίας στην Συνέντευξη Τύπου της 19.10.2023 για την παρουσίαση του νομοσχεδίου περί μηδενισμού του arbitrage μεταξύ 2ου και 3ου πυλώνα, κινητροδοτώντας ουσιαστικά τους εργοδότες να συνάψουν ΟΑΣ αντί να ιδρύσουν ΤΕΑ, εις βάρος της υψηλότερης προστασίας των εργαζομένων η οποία παρέχεται από τα ΤΕΑ.
Επισημαίνεται ότι στην Ευρώπη η φορολογική εξομοίωση των δύο αυτών οχημάτων βασίζεται στη δημιουργία ενός level playing field στους κανόνες λειτουργίας τους, ώστε να αφαιρείται κάθε πιθανότητα arbitrage μεταξύ τους και να διασφαλίζεται η προστασία των εργαζομένων.
Στην Ελλάδα μέχρι σήμερα τα ΤΕΑ φορολογούνταν με καλύτερους συντελεστές έναντι των ΟΑΣ, ως αντιστάθμισμα του πιο απαιτητικού ρυθμιστικού τους πλαισίου (υπέρ των εργαζομένων) και ως κίνητρο για την προσέλκυση εργοδοτών/εργαζομένων. Πλέον, με το Ν/Σ Τσακλόγλου το συγκριτικά βαρύτερο ρυθμιστικό πλαίσιο παραμένει, αλλά το φορολογικό κίνητρο αφαιρείται!»
Όπως τονίζουν οι εκπρόσωποι της αγοράς, μια τέτοια φορολόγηση, λειτουργεί αποτρεπτικά για να ασφαλιστούν στα ΤΕΑ, ασφαλισμένοι με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα (έως 30.000 ευρώ ετησίως).
Ελκυστικά και πάλι υπό προϋποθέσεις, θα παραμείνουν τα ΤΕΑ μόνο για τα υψηλά εισοδήματα.
Ταυτόχρονα όμως, το νομοσχέδιο επιβάλει ανώτατο όριο ετήσιων εισφορών τα 15.000 ευρώ, περιορίζοντας έτσι και τα υψηλά εισοδήματα, να επιλέξουν τα ΤΕΑ για την ασφάλιση τους.
Εναλλακτικά ως ανώτατο όριο, τίθεται το 20% επί των ετήσιων αποδοχών, που όμως αφορά συνολικά εισφορές εργαζόμενου και εργοδότη.
Έντονα αντιδρούν και οι εκπρόσωποι των Ταμείων Αλληλοβοήθειας καθώς το νομοσχέδιο προβλέπει την μετατροπή τους από υποχρεωτικής, σε προαιρετικής ασφάλισης, από την 1.1.2025 και μετά.
Ειδικότερα το ΤΑΥΦΕ, που έχει 28.000 ασφαλισμένους από τον κλάδο του φαρμάκου και χορηγεί εφάπαξ τονίζει αυτή την πρωτοβουλία χαρακτηρίζεται «αυθαίρετη» και οδηγεί ένα αυτοδιοικούμενο Ταμείο Εφάπαξ Παροχών «σε οικονομικό στραγγαλισμό, στερώντας από τους χιλιάδες εργαζόμενους το εφάπαξ».
Από τη δική του πλευρά ο Γενικός Γραμματέας Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νίκος Μηλαπίδης τονίζει για τους στόχους της αναδιάρθρωσης των ΤΕΑ:
«Με το ασφαλιστικό νομοσχέδιο επιχειρούμε μια συνολική αναμόρφωση στο κανονιστικό πλαίσιο που διέπει την επαγγελματική ασφάλιση. Τα Τ.Ε.Α. ως βασικό στόχο έχουν να παρέχουν στους ασφαλισμένους τους ένα συμπληρωματικό εισόδημα κατά τη συνταξιοδότηση, είτε με τη μορφή μηνιαίας σύνταξης, είτε με τη μορφή εφάπαξ.
Οι διαρθρωτικές παρεμβάσεις, που προβλέπονται με το νομοσχέδιο (απλοποίηση διαδικασιών ίδρυσης, ίδρυση πολυεργοδοτικών ταμείων, ενίσχυση κανόνων χρηστής διακυβέρνησης, μεταφορά της εποπτείας στην Τράπεζα της Ελλάδας) προωθούν την ίδρυση Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης, και επιτρέπουν τη δημιουργία κεφαλαίων συνταξιοδοτικής αποταμίευσης στα πρότυπα των υπόλοιπων χωρών της ΕΕ.
Παράλληλα, επιχειρείται η ομοιόμορφη φορολογική αντιμετώπιση των ομοειδών προϊόντων της προαιρετικής συνταξιοδοτικής αποταμίευσης (παροχές ΤΕΑ και Ομαδικά Ασφαλιστήρια Συνταξιοδοτικά Συμβόλαια), επιβραβεύοντας την μακροχρόνια αποταμίευση, με ταυτόχρονο σεβασμό στις ιδιαιτερότητες του καθενός.
Στόχος μας είναι η ενίσχυση του εισοδήματος των μελλοντικών συνταξιούχων με συμπληρωματική παροχή και ταυτόχρονα η διάδοση της κουλτούρας συνταξιοδοτικής αποταμίευσης στους ασφαλισμένους, προς όφελος των ιδίων και, συνολικά, της εθνικής οικονομίας».
