Στην ιστορία του Σέρλοκ Χολμς, «Η περίπτωση του επιφανούς πελάτη», πρώην ερωμένη εκδικείται τον σκληρό βαρόνο εραστή της, ρίχνοντας στο πρόσωπό του θειικό οξύ, το γνωστό ως βιτριόλι. Το αποτέλεσμα της πράξης έχει περιγράφει με λεπτομερή ακρίβεια από τον συγγραφέα των ιστοριών του Σέρλοκ Χολμς, σερ Αρθουρ Κόναν Ντόιλ, που ήταν γιατρός: «Το βιτριόλι κατατρώει τα πάντα και στάζει από τα αυτιά και το πηγούνι. Ενα μάτι ήταν ήδη λευκό και διάφανο. Το άλλο ήταν κόκκινο σαν αίμα. Τα χαρακτηριστικά που θαύμαζα πριν από λίγα λεπτά ήταν τώρα σαν μια όμορφη ζωγραφική πάνω από την οποία κάποιος έσυρε ένα υγρό και βρώμικο σφουγγάρι». Οι επιθέσεις με βιτριόλι, που ήρθαν ξανά στην επιφάνεια μετά την επίθεση σε νεαρή γυναίκα στην Καλλιθέα, έχουν ολέθριες συνέπειες στα θύματα.
Τι είναι το βιτριόλι
Το θειικό οξύ ή βιτριόλι είναι χημική ένωση. Είναι ανόργανο, ισχυρό οξύ, καυστικό που προκαλεί εγκαύματα αν έρθει σε επαφή με το δέρμα. Εχει πολλές εφαρμογές και είναι ένα από τα κορυφαία προϊόντα της χημικής βιομηχανίας. Κύριες χρήσεις του είναι τα υγρά μπαταρίας οχημάτων, η κατεργασία ορυκτών, η παρασκευή λιπασμάτων, η διύλιση του πετρελαίου, η κατεργασία αποβλήτων. Στην Ελλάδα το χρησιμοποιούν – καταχρηστικά – και στον καθαρισμό οικιακών δεξαμενών συγκέντρωσης λυμάτων (βόθρων)! Το θειικό οξύ ανακάλυψε ο αλχημιστής Abu Musa Jābir ibn Hayyān al azdi (Geber) τον 8ο αιώνα. Το θειικό οξύ ήταν γνωστό στη Μεσαιωνική Ευρώπη ως «έλαιο βιτριολιού» ή «πνεύμα βιτριολιού» ή πιο απλά ως «βιτριόλι». Η λέξη «βιτριόλι» προέρχεται από τη λατινική λέξη «vitreus», δηλαδή γυαλί, και έχει να κάνει με την υαλώδη εμφάνιση του.
Οπλο στα χέρια απατημένων
Το βιτριόλι στον δυτικό κόσμο ήταν το όπλο της φρίκης στα χέρια απατημένων συζύγων ανδρών και γυναικών, ήταν η δήθεν εκδίκηση. Η χρήση του βιτριολιού έγινε γνωστή στην Ελλάδα από δημοσιεύματα της εποχής του ’30. Να σημειώσουμε ότι το θειικό οξύ παρήγαγε στη χώρα μας η Εταιρεία Ελληνικού Πυριτιδοποιείου». Η απιστία και η ταπείνωση ήταν οι βασικές αιτίες που όπλιζαν το αδίστακτο χέρι των δραστών με το καυστικό υγρό που δήθεν καθάριζε τη «ντροπή».
Οι πρώτες επιθέσεις στην Ελλάδα
Η Κούλα Ράμμου προκάλεσε τύφλωση στον εργοδότη της, τον Ασημάκη Κουτσογιάννη, ο οποίος της είχε τάξει γάμο και δεν τήρησε την υπόσχεσή του. Η Ειρήνη Πασχύλη, 31χρονη δακτυλογράφος, τύφλωσε τον εραστή της, τον 29χρονο πλασιέ φαρμάκων Κωνσταντίνο Πυρόβολο. Η Ειρήνη μάλλον δεν είχε βρει θειικό οξύ στην αγορα και κατέφυγε στο υδροχλωρικό οξύ, το γνωστό μας Aquaforte.
Τα χρόνια χύνονται και καίγονται και καίνε σαν το βιτριόλι και μπαίνουμε στη 10ετία του ’50. Μια 19χρονη, η Βασιλική έριξε το επικίνδυνο οξύ στον εραστή της αδελφής της ,γιατί όπως αποδείχτηκε αργότερα είχε ερωτικές σχέσεις και με εκείνη. Η ράφτρα από τη Λέσβο Βαρβάρα τύφλωσε τον φίλο της γιατί αν και είχαν προχωρήσει τη σχέση τους αυτός δεν συναινούσε στο να τη νυμφευθεί…
Και μπαίνουμε στη 10ετία του ’60. Η 35χρονη Ζωή έριξε βιτριόλι στον 29χρονο εραστή της Ανδρέα τον Σεπτέμβριο 1963 φωνάζοντάς του: «Να, για να μάθεις να μην με παντρεύεσαι». Το 1965 η 39χρονη χήρα Μαρία από το Ψυχικό τύφλωσε τον 50χρονο δικηγόρο της, για λόγους οικονομικούς. Το 1968 ένας 62χρονος λαχειοπώλης έριξε βιτριόλι στον 49χρονο γιατρό του διότι, όπως ισχυριζόταν, είχε κάνει λάθος διάγνωση στην ασθένειά του.
Το 1979, η 25χρονη Χρύσα, μέσα στο Αστυνομικό Τμήμα όπου αντιδικούσε με τον πρώην σύζυγό της, τον 30χρονο Γιώργο, έβγαλε από την τσάντα της ένα μπουκάλι από πορτοκαλάδα, που όμως περιείχε βιτριόλι και το έριξε στο πρόσωπό του. Τον τύφλωσε, προκαλώντας του σοβαρά εγκαύματα στο λαιμό και στο χέρι, ενώ ελαφρά εγκαύματα υπέστη και ο διοικητής του Αστυνομικού Τμήματος. Το 1982 ένα παράνομο ζευγάρι στον Πειραιά «έκαψε» τις διαφορές του με το βιτριόλι! Εκείνος διακεκριμένος πλοιοκτήτης και εκείνη γραμματέας της Σχολής Αδελφών Νοσοκόμων του «Τζάννειου» Νοσοκομείου. Η κοπέλα διακομίστηκε με εγκαύματα στο πρόσωπο, στο χέρι και στην ωμοπλάτη και εκείνος με κίνδυνο να χάσει την όραση από το ένα μάτι.
«Η βιτριολίστρια του Πειραιά»
Τον Ιούλιο του 1978, στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδα “Ακρόπολις” φιλοξενείται δημοσίευμα με τίτλο «Χαροπαλεύει το θύμα της βιτριολίστριας» και την λεζάντα «Άγρια επίθεση κατά του συζύγου με ακουαφόρτε και σκαλιστήρι».
Η επίθεση έγινε στην Αμφιάλη του Πειραιά, στο σπίτι που έμενε το θύμα με τη σύζυγό του. Το ζευγάρι καυγάδιζε αρκετά συχνά για οικονομικούς λόγους, Κυριότερος λόγος φέρεται να ήταν ένα σπίτι στη Σαλαμίνα, που ανήκε 100% στον συνταξιούχο με την σύζυγο του να απαιτεί να της γράψει το μισό ποσοστό της ιδιοκτησίας.
Εκείνος αρνούνταν και την ημέρα της επίθεσης, η γυναίκα καθώς βρισκόταν στο μπάνιο «κάποια στιγμή, άρπαξε το σκαλιστήρι και επιτέθηκε στον άνδρα της. Παρά τα τραύματα του, εκείνος κατόρθωσε να αποσπάσει το φονικό όργανο απ’ τα χέρια της και τότε εκείνη του έριξε βιτριόλι στο πρόσωπο».
Το θύμα μεταφέρθηκε στο Κρατικό Νοσοκομείο Πειραιά με βαρύτατα τραύματα στο κεφάλι και εγκαύματα στο πρόσωπο, με κίνδυνο να τυφλωθεί. Η βιτριολίστρια οδηγήθηκε στο αστυνομικό τμήμα της Αμφιάλης, όπου έγινε η προανάκριση. Από εκεί, έγινε γνωστή η ιστορία του ζευγαριού, η οποία δημοσιεύτηκε στις εφημερίδες. Από το ρεπορτάζ έγινε γνωστό ότι η γυναίκα, πριν παντρευτούν δούλευε ως μαγείρισσα και είχε καταφέρει να συγκεντρώσει 120.000 δραχμές τις οποίες έδωσε στον άντρα της για προίκα.
Τον Ιούλιο του 2002, ένας 61χρονος, ιδιοκτήτης νυχτερινών κέντρων στην παραλιακή λεωφόρο, δέχθηκε επίθεση με καυστικό υγρό από δύο δράστες που επέβαιναν σε μοτοσικλέτα. Ο ίδιος είχε αφήσει υπόνοιες ότι η επίθεση εναντίον του προερχόταν από συμφέροντα ιδιοκτητών νυχτερινών κέντρων και είχε διατυπώσει υπόνοιες εις βάρος ενός 36χρονου επιχειρηματία.
Τον Ιανουάριο του 2007, άγνωστος επιτίθεται με βιτριόλι εναντίον μιας 27χρονης κοπέλας σε στάση λεωφορείου στην οδό Ναθαναήλ, στη Θεσσαλονίκη. Μαζί της τραυματίζεται ένας 23χρονος νεαρός που προσπάθησε να βοηθήσει την κοπέλα και έγινε στόχος του δράστη.
Η περίπτωση της Κωνσταντίνας Κούνεβα
Στις 23 Δεκεμβρίου του 2008, η πρώην καθαρίστρια στην ΟΙΚΟΜΕΤ και γραμματέας της Παναττικής Ενωσης Καθαριστών και Οικιακού Προσωπικού (πρώην ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ πλέον), δέχτηκε δολοφονική επίθεση µε βιτριόλι, επιστρέφοντας από τη εργασία στο σπίτι της, στα Ανω Πετράλωνα. Η Κωνσταντίνα Κούνεβα εργαζόταν σε εταιρεία καθαρισμού με έδρα τον Πειραιά και είχε προχωρήσει σε σειρά καταγγελιών για άθλιες συνθήκες και εκμετάλλευση από τις εταιρείες καθαρισμού. Οι έρευνες για τον εντοπισμό των δραστών δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα.
Δέκα χρόνια αργότερα, η κυρία Κούνεβα μίλησε στη δημοσιογράφο Ιωάννα Κλεφτόγιαννη για εκείνη τη νύχτα: «Θυμάμαι τη µοτοσικλέτα, τα ρούχα του παιδιού. Θυµάµαι πώς καιγόµουνα. Πώς έκανε θόρυβο το οξύ που έτρωγε τη σάρκα μου. Εχανα ξαφνικά τη φωνή µου. Προσπαθούσα να δω το νούµερο της µηχανής…». Η Κωνσταντίνα Κούνεβα, είχε μπει 31 φορές στο χειρουργείο!
Η Μπέλλου και το βιτριόλι
«Κίνδυνος θάνατος για πάρτε το χαμπάρι, καινούργια μέτρα οι γυναίκες έχουν πάρει κι όποιος στον έρωτα σωστά δεν περπατήσει, ένα μπουκάλι βιτριόλι θ’ αντικρίσει…». Ο Βασίλης Τσιτσάνης το έγραψε κι η Μαρίκα Νίνου το τραγούδησε το 1950. Λέγεται πως ο Τσιτσάνης εμπνεύστηκε το τραγούδι από την ιστορία της Σωτηρίας Μπέλλου. Το 1938 η Σωτηρία Μπέλλου δεν ήταν ακόμη η διάσημη ερμηνεύτρια των ρεμπέτικων τραγουδιών, έγινε όμως γνωστή από την επίθεση στον σύζυγό της με βιτριόλι. Τον Βαγγέλη Τριμούρα, έναν ελεγκτή λεωφορείων, τον γνώρισε στα 17 της. Ο Τριμούρας την προσέγγισε ερωτικά και μετά λίγους μήνες επισημοποίησαν τον δεσμό τους. Ο έγγαμος βίος όμως ήταν μαρτύριο για τη Σωτηρία. Ξενύχτια, αλκοόλ και ξύλο ήταν η καθημερινότητα τους. Όταν ήταν έγκυος η Μπέλλου, τη χτύπησε ο σύζυγός της τόσο σκληρά με αποτέλεσμα να χάσει το παιδί. Όταν, αργότερα η Μπέλλου έμαθε ότι ο σύζυγός της την απατούσε εξεμάνη και πάνω σε ένα διαπληκτισμό του έριξε βιτριόλι στο πρόσωπο. Η Σωτηρία Μπέλλου συνελήφθη και οδηγήθηκε στη φυλακή. Καταδικάστηκε σε 3 χρόνια φυλάκιση και έμεινε μέσα έξι μήνες .
Μια υπόθεση που «έκαιγε»
Το 2009 έλαβε χώρα στο Ηνωμένο Βασίλειο μια πολύκροτη υπόθεση: Ο Αρθουρ Κόλινς, ο πρώην εραστής της τηλεοπτικής σταρ reality εκπομπών, Κέιτι Παίπερ, καταδικάστηκε σε 20 χρόνια φυλάκισης, επειδή της έριξε οξύ κατά τη διάρκεια διαγωνισμού χορού στο East End του Λονδίνου. Η Κάθι Πίπερ έμεινε τυφλή από το ένα μάτι. Η Παίπερ υποβλήθηκε σε πρωτοποριακή χειρουργική επέμβαση, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης υποκατάστατου δέρματος, για να αποκαταστήσει το πρόσωπο και την όρασή της.
Η πρόθεση του επιτιθέμενου με βιτριόλι είναι συχνά να ταπεινώσει ή να τρομοκρατήσει και όχι να σκοτώσει το θύμα. Στη Βρετανία ανάλογες επιθέσεις, ιδίως κάποιες κατά των ανδρών, πιστεύεται ότι δεν αναφέρονται, και ως εκ τούτου πολλές από αυτές δεν εμφανίζονται σε επίσημες στατιστικές. Μερικά από τα πιο κοινά κίνητρα των δραστών περιλαμβάνουν: Προσωπική σύγκρουση σχετικά με τις οικείες σχέσεις και τη σεξουαλική απόρριψη. Φυλετικά κίνητρα. Σεξουαλική ζήλια και λαγνεία. Κοινωνικά, πολιτικά και θρησκευτικά κίνητρα. Βία συμμορία και αντιπαλότητα. Επιθέσεις εναντίον μειονοτήτων. Συγκρούσεις σχετικά με την ιδιοκτησία γης, τα ζώα εκτροφής και τη στέγαση.
Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει τις περισσότερες καταγεγραμμένες επιθέσεις με οξύ σ’ όλο τον κόσμο. Μόνο στο Λονδίνο, το 2016 είχαμε 454 επιθέσεις. Από τις 2078 επιθέσεις που έχουν διαπιστωθεί στα έτη 2011-2016, μόνο οι 414 έχουν καταγγελθεί. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η πλειονότητα των θυμάτων είναι άνδρες και πολλές από αυτές τις επιθέσεις σχετίζονται με τη βία των συμμοριών.
Οι χώρες της Νοτίου Ασίας διατηρούν την υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης επιθέσεων με βιτριόλι. Μια ακριβής εκτίμηση της αναλογίας φύλου των θυμάτων και των δραστών είναι δύσκολο να προσδιοριστεί επειδή πολλές επιθέσεις με οξύ δεν αναφέρονται ούτε καταγράφονται από τις αρχές. Στη Τζαμάικα, οι γυναίκες που ρίχνουν οξύ σε άλλες γυναίκες ως πράξη εκδίκησης και αντιζηλίας είναι συχνό φαινόμενο! Από το 2013, οι τρεις χώρες με την μεγαλύτερη συχνότητα επιθέσεων με οξύ είναι το Μπαγκλαντές, η Ινδία και η Καμπότζη.
Η νομοθεσία
Πολλές χώρες έχουν αρχίσει να πιέζουν για αυστηρή νομοθεσία για περιπτώσεις επιθέσεων με οξέα. Στο Πακιστάν, ο δράστης μπορεί να έχει την ίδια τύχη με το θύμα, να τιμωρηθεί δηλαδή με την έγχυση σταγόνων οξέος στα μάτια του! Ο νόμος δεν είναι δεσμευτικός και σπάνια εφαρμόζεται σύμφωνα με μια έκθεση στους The New York Times. Στην Ελλάδα, η νομολογία του Αρείου Πάγου, όσον αφορά τις επιθέσεις με βιτριόλι, τις χαρακτηρίζει ως «βαριές σκοπούμενες σωματικές βλάβες». Προβλέπεται ποινή κάθειρξης μέχρι και 10 χρόνια στον δράστη, που να σημειωθεί, αν συλληφθεί δεν θα κρατηθεί προσωρινά· θα αφεθεί ελεύθερος!
Πηγές: The telegraph, Mηχανή του Χρόνου, Tα Αθηναϊκά: Ελευθέριος Σκιαδάς, Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη.
