Επικουρική ασφάλιση: Έρχεται ο ατομικός κουμπαράς το 2022 – Τι είναι και πως λειτουργεί

Ο υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων εξηγεί πως λειτουργεί και ποια είναι τα οφέλη από τον ατομικό κουμπαρά που όπου θα τοποθετούνται οι εισφορές των νέων εργαζομένων στην επικουρική ασφάλιση από τη νέα χρονιά

Σε ατομικούς λογαριασμούς -κουμπαράδες- θα τοποθετούνται οι εισφορές των νέων εργαζομένων στην επικουρική ασφάλιση από το 2022.

Στις αλλαγές που φέρνει η νέα χρονιά στο ασφαλιστικό σύστημα αναφέρεται σε συνέντευξη του στo ethnos και τη δημοσιογράφο Κατερίνα Κοκκαλιάρη, o υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Πάνος Τσακλόγλου.

Όπως ανέφερε μεταξύ άλλων ο κ. Τσακλόγλου, οι σωρευμένες στον «ατομικό κουμπαρά» εισφορές της επικουρικής ασφάλισης θα επενδύονται σε κατάλληλα σχεδιασμένα επενδυτικά χαρτοφυλάκια.

Το ύψος της σύνταξης του ασφαλισμένου θα προσδιορίζεται από τις καταβληθείσες εισφορές και τις αποδόσεις των επενδύσεών του, ενώ θα υπάρχει εγγύηση μη αρνητικής απόδοσης.

Παράλληλα ο κ. Τσακλόγλου αναφέρεται στις κινήσεις που γίνονται για την ταχύτερη απονομή των συντάξεων. «Στοχεύουμε σύντομα να φτάσουμε τις 30.000 απονομές συντάξεων μηνιαίως και, κατ’ αυτό τον τρόπο, ευελπιστούμε ότι το απόθεμα των εκκρεμών συντάξεων θα έχει μειωθεί θεαματικά προς το τέλος του πρώτου εξαμήνου της νέας χρονιάς» υπογραμμίζει χαρακτηριστικά.

Από την 1η Ιανουαρίου μπαίνουν σε εφαρμογή οι «ατομικοί κουμπαράδες» στην επικουρική ασφάλιση. Πώς ακριβώς θα λειτουργήσει το νέο σύστημα και ποιους αφορά;
To βασικό χαρακτηριστικό του νέου συστήματος είναι, πράγματι, η τοποθέτηση των εισφορών των εργαζομένων σε ατομικούς λογαριασμούς («κουμπαράδες») και όχι στην καταβολή των συντάξεων των τωρινών συνταξιούχων. Στη συνέχεια, οι σωρευμένες στον «ατομικό κουμπαρά» εισφορές θα επενδύονται σε κατάλληλα σχεδιασμένα επενδυτικά χαρτοφυλάκια και το ύψος της σύνταξης του ασφαλισμένου θα προσδιορίζεται από τις καταβληθείσες εισφορές και τις αποδόσεις των επενδύσεών του.

Η διαχείριση θα γίνεται από ένα νέο δημόσιο Ταμείο, το Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ), σε συνεργασία με πιστοποιημένους επαγγελματίες. Οι εισφορές θα επενδύονται με τη δέουσα επιμέλεια, επαγγελματική διαχείριση, διαφάνεια και κανόνες καλής διακυβέρνησης. Οι ασφαλισμένοι θα έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν την εξέλιξη του «ατομικού κουμπαρά» τους, τη σώρευση των εισφορών και των αποδόσεων στα πρότυπα λειτουργίας του e-banking.

Η μεταρρύθμιση αφορά τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας από το νέο έτος, εφόσον απασχολούνται σε τομείς στους οποίους είναι υποχρεωτική η επικουρική ασφάλιση (μισθωτοί ιδιωτικού και δημόσιου τομέα καθώς και αυτοαπασχολούμενοι δικηγόροι και μηχανικοί). Προαιρετικά, από το 2023 θα μπορούν να ενταχθούν και οι ήδη εργαζόμενοι ηλικίας κάτω των 35 ετών, ανεξαρτήτως του τομέα απασχόλησής τους.

Με τη μετατροπή της επικουρικής ασφάλισης σε κεφαλαιοποιητική, προσπαθούμε, κυρίως, να περιορίσουμε την έκθεση του ασφαλιστικού μας συστήματος στον δημογραφικό κίνδυνο. Tα διανεμητικά συστήματα, όπως είναι το δικό μας, δουλεύουν καλά όταν υπάρχουν πολλοί εργαζόμενοι και λίγοι συνταξιούχοι. Όμως, η συνθήκη αυτή δεν ισχύει στη χώρα μας, μα ούτε και στο σύνολο, σχεδόν, του δυτικού κόσμου.

Η δημιουργία των ατομικών λογαριασμών αναμένεται να δημιουργήσει ισχυρά αντικίνητρα για συμμετοχή των νέων εργαζόμενων σε ανασφάλιστη εργασία, συμβάλλοντας έτσι στον περιορισμό ενός από τα πιο σοβαρά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας. Ταυτόχρονα, θα βοηθήσει στην αποκατάσταση της κλονισμένης εμπιστοσύνης των νέων προς το ασφαλιστικό σύστημα, συνδέοντας με απτό και διαφανή τρόπο τις εισφορές τους με τη σύνταξή τους.

Επιπλέον, στόχος μας είναι το νέο Ταμείο να λειτουργήσει και ως αναπτυξιακό εργαλείο, καθόσον σημαντικό τμήμα των πόρων του πρόκειται να επενδυθεί στην εγχώρια οικονομία. Υψηλότερες επενδύσεις οδηγούν σε αύξηση της παραγωγικότητας, σε υψηλότερους μισθούς, σε υψηλότερη απασχόληση και, τελικά, σε υψηλότερο ΑΕΠ. Αυτό, με τη σειρά του, έχει θετικό δημοσιονομικό αντίκτυπο, εφόσον οδηγεί σε υψηλότερα φορολογικά έσοδα και σε υψηλότερες εισφορές κοινωνικής ασφάλισης.

Υπάρχει ρήτρα για να διασφαλιστεί πως η επένδυση των εισφορών των ασφαλισμένων δεν εγκυμονεί κινδύνους για χαμηλότερες επικουρικές συντάξεις;
Κυρία Κοκκαλιάρη, όπως ανέφερα και προηγουμένως, το ασφαλιστικό μας σύστημα είναι εκτεθειμένο στον δημογραφικό κίνδυνο. Το γεγονός ότι όλο και λιγότεροι εργαζόμενοι θα πρέπει να συντηρούν τις συντάξεις όλο και περισσότερων συνταξιούχων, μας οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε χαμηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής, με σταθερά ποσοστά ασφαλιστικών εισφορών, η μέση επικουρική σύνταξη αναμένεται να μειωθεί από 16% του μέσου μισθού που είναι σήμερα, σε 9,5% στις τρεις επόμενες δεκαετίες.

Στις περισσότερες αναπτυγμένες χώρες, κεφαλαιοποιητικά συνταξιοδοτικά συστήματα λειτουργούν συμπληρωματικά προς τα διανεμητικά εδώ και αρκετές δεκαετίες. Η εμπειρία αυτών των χωρών – πολλές από τις οποίες έχουν αξιοζήλευτο κράτος πρόνοιας – δείχνει ότι σε βάθος χρόνου οι αποδόσεις που επιτυγχάνονται στα κεφαλαιοποιητικά συστήματα είναι σημαντικά υψηλότερες από εκείνες των διανεμητικών συστημάτων. Αυτό, πρακτικά, σημαίνει υψηλότερες επικουρικές συντάξεις για τους μελλοντικούς συνταξιούχους.

Ωστόσο, επειδή επιδιώκουμε περαιτέρω διασφάλιση των μελλοντικών συνταξιούχων, ακόμα και στην ακραία περίπτωση που οι αποδόσεις των επενδύσεών τους αποβούν αρνητικές, έχουμε εισαγάγει στο νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης την καινοτομία της εγγύησης μη αρνητικής απόδοσης. Με απλά λόγια, είναι εγγυημένο ότι οι συντάξεις του νέου συστήματος θα αντιστοιχούν, τουλάχιστον, στις εισφορές που έχουν καταβληθεί, και μάλιστα σε πραγματικούς όρους, δηλαδή λαμβάνοντας υπόψη και την επίδραση του πληθωρισμού. Στην πράξη, βεβαίως, αναμένω ότι σε ελάχιστες περιπτώσεις θα υπάρξει ανάγκη για ενεργοποίηση αυτής της εγγύησης.