Αν νομίζετε πως η… κάθαρση των Εξαρχείων είναι «καημός» αποκλειστικά της «Δεξιάς» σ’ αυτόν τον τόπο, κάνετε λάθος. Η ιστορία έρχεται να δείξει πως ακόμα και τα «σοσιαλιστικά ιδεώδη», όπως εκφράστηκαν στην Ελλάδα από το ΠΑΣΟΚ, οδήγησαν σε αντίστοιχες καταστάσεις. Κάποιες φορές, μάλιστα, με τραγικές συνέπειες.
Αναμφισβήτητα κεντρική θέση στη αποτελούν τα γεγονότα του ’85 στο Χημείο. Όχι εκείνα του Νοέμβρη, τα οποία έχουν συνδεθεί με την πισώπλατη δολοφονία του Καλτεζά, αλλά εκείνα που συνέβησαν μερικούς μήνες νωρίτερα και κανείς δεν ξέρει πώς θα είχαν εξελιχθεί εάν η τότε κυβέρνηση δεν έδειχνε… αυτοσυγκράτηση ενόψει των επικείμενων –τότε- εκλογών…
Η πρώτη τετραετία της «Αλλαγής» όδευε προς την ολοκλήρωσή της και το ΠΑΣΟΚ, αφού είχε μοιράσει «ψωμί στον κόσμο», όπως έλεγαν τότε, άρχισε να δείχνει ένα διαφορετικό πρόσωπο, επιβάλλοντας λιτότητα, επιδεικνύοντας ανικανότητα να ισοσκελίσει το εμπορικό ισοζύγιο, υποτιμώντας την δραχμή και -φυσικά- χρησιμοποιώντας τις κρατικές δυνάμεις καταστολής όταν οι φωνές που ακούγονταν δεν ήταν αρεστές.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο θα κινηθούν εκείνη την άνοιξη και οι «Επιχειρήσεις Αρετή», οι οποίες έβαλαν στο στόχαστρο τον πάντα ιδιότυπο και ιδιόρρυθμο μικρόκοσμο των Εξαρχείων. Με τις προσαγωγές και τις συλλήψεις να αποτελούν κομμάτι μιας παρανοϊκής καθημερινότητας, ο αντιεξουσιαστικός χώρος μπαίνει σε πορεία σύγκρουσης με τις δυνάμεις των ΜΑΤ και των ΜΕΑ, που κορυφώνεται στις αρχές Μαΐου, όταν με πρωτοβουλία της αναρχικής εφημερίδας «Σπάστης» διοργανώνεται συγκέντρωση διαμαρτυρίας με αίτημα την αποχώρηση της αστυνομίας από την πλατεία.
Η απάντηση του οργανωμένου κράτους θυμίζει πρακτικές άλλων, πολύ πιο σκοτεινών περιόδων της ιστορίας. Διατάσσεται η απαγόρευση της πορείας και οι συγκεντρωμένοι πλέον θεωρούνται παράνομοι και… αντιστασιακοί. Κατά συνέπεια, γίνονται αυτόματα στόχος των Αρχών. Τα επεισόδια, κατά την διάρκεια των οποίων «απλοί πολίτες», όπως ήταν τα μέλη του φιλοχουντικού κόμματος ΕΠΕΝ, ενώνουν τις… δυνάμεις τους με την αστυνομία, έχουν σαν αποτέλεσμα μια μικρή ομάδα αντιεξουσιαστών να βρει καταφύγιο στο Χημείο, καταλαμβάνοντας τους χώρους της σχολής και ζητώντας περίπου τα ίδια πράγματα που αποτελούν και στις μέρες μας πάγια αιτήματα μιας κοινωνίας που απορρίπτει καταστάσεις αστυνομοκρατίας.
Η κατάσταση είναι τεταμένη, με τους συγκεντρωμένος στο Χημείο να απειλούν πως θα ανατιναχτούν εκεί μέσα, φτιάχνοντας εκρηκτικά από τα υλικά που υπάρχουν. Η σχολή παραμένει σε κλοιό από αστυνομία και τους… συμπαθούντες αυτόκλητους αγανακτισμένους πολίτες που τα βάζουν με τους «πανκ και τα φρικιά», όπως τους αποκαλούν, ενώ η κυβέρνηση βρίσκεται ενώπιον ενός τεράστιου διλήμματος που αφορά την κατάλυση του Ασύλου για το οποίο η ίδια είχε πρωτοστατήσει μόλις μερικά χρόνια νωρίτερα.
Οι επόμενες μέρες περνούν μέσα σε κλίμα απόλυτης έντασης και τα πάντα δείχνουν να κρέμονται από μία κλωστή. Καθημερινά διοργανώνονται πορείες διαμαρτυρίας και αλληλεγγύης στους αποκλεισμένους στη σχολή, ενώ αναζητείται μια πολιτική λύση για να μην οδηγηθούμε σε μακελειό. Με τα γεγονότα του Πολυτεχνείου να απέχουν μόλις κάτι παραπάνω από μια δεκαετία μακριά, οι συνειρμοί είναι αναπόφευκτοι και όλοι γνωρίζουν τον συμβολισμό που θα είχε μια επιχείρηση βίαιης απομάκρυνσης των καταληψιών.
Τότε είναι που αναλαμβάνει μια πρωτοβουλία, που όπως αποδείχτηκε είχε ιστορικό χαρακτήρα, ο Μανώλης Γλέζος επικεφαλής μιας τριμελούς επιτροπής αποτελούμενης επίσης από τον Κύρκο και τον Σταθόπουλο, μεσολαβεί, μιλώντας την γλώσσα της σύνθεσης και της συνεννόησης, προκειμένου να αποφευχθεί μια σύγκρουση που θα άνοιγε στην ελληνική κοινωνία νέες πληγές, πριν καν επουλωθούν οι προηγούμενες.
Τελικά, στις 14 Μαΐου 1985, επήλθε ο ιστορικός συμβιβασμός, που μπορεί ταυτόχρονα να θεωρηθεί νίκη του αντιεξουσιαστικού χώρου έναντι των δυνάμεων καταστολής. Από τα Προπύλαια ξεκινά πορεία, που θρυλείται ότι συμμετείχαν περίπου 3.000 άτομα, η οποία φτάνει μέχρι το Χημείο όπου οι καταληψίες ενσωματώνονται, χωρίς να υπάρξει επέμβαση των ΜΑΤ ή συλλήψεις. Με τον Γλέζο στο πλευρό τους, οι συγκεντρωμένοι ενώνονται και με άλλους αλληλέγγυους και η πορεία συνεχίζεται ειρηνικά στους δρόμους της Αθήνας.
Περίπου 20 ημέρες αργότερα, στις εκλογές του 2 Ιουνίου το ΠΑΣΟΚ «εισπράττει» την απόφαση περί μη βίαιης παρέμβασης κερδίζοντας με ποσοστό 45,8% έναντι 40,8% της Νέα Δημοκρατίας και έχοντας αποφύγει ένα «ατύχημα» στο Χημείο που θα μπορούσε να του στερήσει την εξουσία. Μερικούς μήνες αργότερα, όμως, τον Νοέμβρη της ίδιας χρονιάς και με αφορμή την δολοφονία Καλτεζά, το Χημείο… επαναλαμβάνεται και μετατρέπεται σε ένα «μικρό Πολυτεχνείο», το οποίο αποδεικνύει ότι ο δρόμος για την πραγματική αλλαγή ήταν τόσο μακρύς που χαθήκαμε όλοι (ακόμη και οι θιασώτες του συνθήματος που άλλαξε για πάντα το πολιτικό σκηνικό στην Ελλάδα) στο διάβα του…
