Το Δημοτικό Σχολείο της Ερείκουσας χτίστηκε το 1902 και ήταν δωρεά του Ανδρέα Συγγρού, ο οποίος ήταν Έλληνας τραπεζίτης, πολιτικός και εθνικός ευεργέτης. Κατά τη διάρκεια της ζωής του πραγματοποίησε σημαντικές δωρεές σε ευαγή ιδρύματα, ενώ με τη διαθήκη του κληροδότησε μεγάλο μέρος της περιουσίας του στο ελληνικό κράτος για την κατασκευή νοσοκομείων, σχολείων και σε εθνικά ιδρύματα.
Από τότε ξεκινά η εκπαίδευση στο νησί της Ερείκουσας, καθώς εγγράφεται κάθε χρόνο πλήθος μαθητών όλων των ηλικιών στην Α’ και Β’ Δημοτικού. Σύμφωνα με τα αρχεία του σχολείου, ο μέγιστος αριθμός εγγραφέντων μαθητών ήταν το 1934, όπου φοίτησαν ακριβώς 100 μαθητές. Ενώ σύμφωνα με τις μαρτυρίεςτων γηραιότερων εν ζωή και ενός ανθρώπου που δε ζει πια του Μάνεση που ήταν Ερεικουσιώτης και υπηρέτησε στο νησί από το 1936 συνέχεια, το 1956-1960 το σχολείο είχε 69 μαθητές (44 άρρενα και 25 θήλεα).
Το σχολείο λειτουργούσε για κάποιο χρονικό διάστημα σε διαφορετικό χώρο από αυτόν στον οποίο λειτουργεί τώρα. Το πρώτο κτίριο ήταν αποθήκη που ανήκε στην οικογένεια των Κατέχη-Πιστόλη , λειτουργούσε με δύο βάρδιες , πρωί και απόγευμα, με την ίδια /ο δασκάλα/ο, καθώς υπάρχει μία μόνο αίθουσα διδασκαλίας. Το σημερινό κτίριο είναι ένα μικρό κτίριο, νεοκλασικού χαρακτήρα με ιδιαίτερη δόμηση , μικτό , διτάξιο και λειτουργεί ως μονοθέσιο (ανήκει στη Β’ περιφέρεια της Κέρκυρας). Το κτίριο είναι χωρισμένο στα δύο, καθώς υπάρχει και ο χώρος φιλοξενίας για το γραφείο και τη βιβλιοθήκη του ή της εκπαιδευτικού. Παλαιότερα, η επικοινωνία των αιθουσών γινόταν με ενδιάμεση πόρτα. Εκατέρωθεν της πόρτας υπήρχαν δύο μεγάλα εσωτερικά παράθυρα. Με μια ανακαίνιση που έγινε μερικά χρόνια πριν τειχοποιήθηκαν τα παράθυρα και η πόρτα. Οπότε οι δύο αίθουσες έχουν μόνο εξωτερική επικοινωνία.
Ίδια κτίρια, επίσης δωρεά του Α. Συγγρού κτίστηκαν την ίδια εποχή στο Σκριπερό Κέρκυρας και στο γειτονικό νησί των Οθωνών. Η λειτουργία του σχολείου συνεχίστηκε και την εποχή της Ιταλικής κατοχής του νησιού. Το σχολείο είχε τη συνδρομή των ομογενών σε όλη τη διάρκεια των ετών αυτών. Το κτίριο όλα αυτά τα χρόνια δεν άλλαξε καθόλου μόνο εξωτερικά υπήρχε μια μάντρα η οποία οριοθετούσε την αυλή.
Εξαίρετοι διδάσκαλοι δίδαξαν στο σχολείο της Ερείκουσας όπως οι: Δαμασκής, Αυγούστης, Μάνεσης, Τσούκας Όμηρος, Γιάννης Καφετζής, Χρήστος Πρέτζας, Χρήστος Παπαθεοδώρου, Νίκος Τσέκας και ο Αριστοτέλης Κατέχης, έως το 1974. Επίσης, στο σχολείο δίδαξε και ένας παπαδάσκαλος.
Αξίζει να αναφερθεί ότι παλαιότερα τα βιβλία αγοράζονταν από τους ίδιους τους μαθητές. Παρόλο που δεκαετίες πριν η «βέργα» στο σχολείο αποτελούσε προέκταση του χεριού του δασκάλου και η χρήση της ήταν πολύ συχνή, δεν έλειπαν από την πλευρά των παιδιών και οι «ανταρσίες» ως αντίδραση αλλά και ως τρόπος έκφρασης.
Θα αναφερθούμε σε ένα αστείο περιστατικό που διηγείται ο κ. Μάρκος Μητσιάλης για να θυμούνται οι παλαιότεροι και να μαθαίνουν οι νεότεροι… « Στο κτίριο του σχολείου, χαμηλό στη βάση του υπάρχουν δύο μικρά ανοίγματα, ένα προς το βορρά και ένα προς το νότο. Ο ρόλος τους είναι να κυκλοφορεί ο αέρας κάτω από το δάπεδο, ώστε να απομακρύνεται η υγρασία, εφόσον τα ξύλα που χρησιμοποιούνταν στο κτίσιμο ήταν από κυπαρίσσια και έχουν ιδιαίτερη ευαισθησία στην υγρασία. Κάποια μέρα ένας μαθητής βάζει στο κενό αυτό το κυνηγετικό όπλο, χωρίς σφαίρες και πυροβολεί ακριβώς κάτω από την καρέκλα που καθόταν ο δάσκαλος, ο οποίος εξαιτίας του έντονου θορύβου νόμισε αρχικά πως έγινε σεισμός και πετάχτηκε έντρομος. Το τι επακολούθησε το αντιλαμβανόμαστε…….».1.
Τα τελευταία χρόνια το δημοτικό σχολείο της Ερείκουσας ήταν κλειστό λόγω έλλειψης μαθητών. Κατόπιν ενεργειών του INTERNATIONAL HELLENIC ASSOCIATION (IHA), οργάνωσης Ελλήνων ακαδημαϊκών με έδρα τις ΗΠΑ, το 2019 το σχολείο άνοιξε με 2 μαθητές και με πρώτη δασκάλα την Ειρήνη Γουναρίδου. Το επόμενο σχολικό έτος ένα μέλος του ΙΗΑ, η δασκάλα Ευρυδίκη Παπαγεωργίου, στελέχωσε το σχολείο και εργάζεται με την βάσιμη ελπίδα ότι ο αριθμός των μαθητών δεν θα αργήσει να αυξηθεί. Σκοπός του ΙΗΑ είναι να ξαναδούμε το σχολείο με τους 69 μαθητές όπως το 1960. Όποια οικογένεια μπορεί, κατά προτίμηση πολύτεκνη, να βοηθήσει αυτόν τον στόχο με μετοίκηση η με κάθε άλλο τρόπο, να επικοινωνήσει με το ΔΣ του IHA.
Ευρυδίκη Παπαγεωργίου, συγγραφέας, δασκάλα Δημοτικού Σχολείου Ερείκουσας.
Αικατερίνη Πασχαλίδου, επιμέλεια κειμένου, φιλόλογος.
