Ευαγόρας Παλληκαρίδης: «Ο μεγαλύτερος τρομοκράτης»

14 Μαρτίου 1957: Ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης γίνεται ο τελευταίος, αλλά και ο πιο νέος σε ηλικία αγωνιστής που απαγχονίζεται από τα αγγλικά στρατεύματα.

Μην τον βλέπετε έτσι μειλίχιο.  Τρομοκρατεί πολλούς η ύπαρξή του. Τεμαχίζει τις σημαίες τους, κρεμάζει τις αυτοκρατορίες τους και με την πέννα του μαχαιρώνει τα σχέδιά τους. Ο έρωτάς του, η ταφόπλακα του ρεαλισμού τους. Η απάντησή μας σε κάθε ξένο. Είμαστε εραστές της Ελλάδας.

Ο Ευαγόρας γεννήθηκε στην Τσάδα της Πάφου, στις 26 Φεβρουαρίου 1938, έχοντας άλλα τρία αδέλφια. Στο σχολείο ήταν πολύ καλός μαθητής, όμως σιγά σιγά αρχίζει να συμμετέχει στις διαδηλώσεις κατά των Βρετανών, όπως έγινε το 1953.

Στις 2 Ιουνίου θα γινόταν η στέψη της Βασίλισσας Ελισάβετ και τόσο στην Αγγλία, όσο και σε όλες τις αποικίες της γίνονταν προετοιμασίες για το μεγάλο γεγονός.

Στην Πάφο στο «Ιακώβιο Γυμναστήριο» αναρτάται η αγγλική σημαία, γεγονός που εξοργίζει τους μαθητές, οι οποίοι παραμονές της στέψης οργάνωσαν διαδήλωση, προκειμένου να κατέβει η σημαία και να αποχωρήσουν οι στρατιώτες από το γήπεδο. Ο Ευαγόρας τότε ήταν μόλις 15 ετών, αλλά το νεαρό της ηλικίας του δεν τον εμπόδισε να ανέβει στον ιστό, να κατεβάσει και να σκίσει την σημαία.

Κάτι που είχε ως αποτέλεσμα να ξεκινήσουν επεισόδια, αλλά προκειμένου να μην αμαυρωθεί με… αίμα η τελεστή στέψης, ο διοικητής δίνει εντολή να αποχωρήσουν οι δυνάμεις που είχαν ενισχυθεί ακόμα και με Τούρκους και η Πάφος έγινε το μοναδικό μέρος που δεν γιορτάστηκε η στέψη. Ο Ευαγόρας συνελήφθη, αλλά λόγω του νεαρου της ηλικίας τους αφέθηκε ελεύθερος.

Η δεύτερη σύλληψη
Όπως αναφέρει η Βικιπαίδεια, σε ηλικία 17 χρόνων, εγκατέλειψε το σχολείο και εντάχθηκε στις αντάρτικες ομάδες της ΕΟΚΑ. Στις 17 Νοεμβρίου 1955 οι μαθητές του Γυμνασίου συγκεντρώθηκαν και προετοίμαζαν μια διαδήλωση από τις γνωστές που οργάνωνε η ΑΝΕ (Άλκιμος Νεολαία ΕΟΚΑ) ως αντιπερισπασμό. Οι στρατιώτες είχαν διαταγή να πυροβολήσουν αδιάκριτα τους διαδηλωτές και ο Ευαγόρας συλλαμβάνεται και οδηγείται στο δικαστήριο με την κατηγορία ότι συμμετείχε. Δεν παραδέχτηκε την κατηγορία και η δίκη αναβλήθηκε για τις 6 Δεκεμβρίου. Ήταν η αρχή του τέλους. Μια μέρα πριν τη δίκη, μπαίνει κρυφά στο σχολείο και αφήνει στην έδρα το παρακάτω σημείωμα…

«Παλιοί συμμαθηταί,
Αυτή την ώρα κάποιος λείπει ανάμεσά σας, κάποιος που φεύγει αναζητώντας λίγο ελεύθερο αέρα, κάποιος που μπορεί να μη τον ξαναδείτε παρά μόνο νεκρό. Μην κλάψετε στον τάφο του, Δεν κάνει να τον κλαίτε. Λίγα λουλούδια του Μαγιού σκορπάτε του στον τάφο. Του φτάνει αυτό ΜΟΝΑΧΑ.
Θα πάρω μιαν ανηφοριά θα πάρω μονοπάτια να βρω τα σκαλοπάτια που παν στη Λευτεριά.
Θ΄ αφήσω αδέλφια συγγενείς, τη μάνα, τον πατέρα μεσ΄ τα λαγκάδια πέρα και στις βουνοπλαγιές.
Ψάχνοντας για τη Λευτεριά θα ΄χω παρέα μόνη κατάλευκο το χιόνι, βουνά και ρεματιές.
Τώρα κι αν είναι χειμωνιά, θα ΄ρθει το καλοκαίρι Τη Λευτεριά να φέρει σε πόλεις και χωριά.
Θα πάρω μιαν ανηφοριά θα πάρω μονοπάτια να βρω τα σκαλοπάτια που παν στη Λευτεριά.
Τα σκαλοπάτια θ΄ ανεβώ, θα μπω σ΄ ενα παλάτι, το ξέρω θαν απάτη, δεν θαν αληθινό.
Μεσ΄ το παλάτι θα γυρνώ ώσπου να βρω τον θρόνο, βασίλισσα μια μόνο να κάθεται σ΄ αυτό.
Κόρη πανώρια θα της πω, άνοιξε τα φτερά σου και πάρε με κοντά σου, μονάχα αυτό ζητώ.
Γειά σας παλιοί συμμαθηταί. Τα τελευταία λόγια τα γράφω σήμερα για σας. Κι όποιος θελήσει για να βρει ένα χαμένο αδελφό, ένα παλιό του φίλο, ας πάρει μιαν ανηφοριά ας πάρει μονοπάτια να βρει τα σκαλοπάτια που παν στη Λευτεριά. Με την ελευθερία μαζί, μπορεί να βρει και μένα. Αν ζω, θα μ΄ βρει εκεί.
Ευαγόρας Παλληκαρίδης».

Η τρίτη σύλληψη
Στις 18 Δεκεμβρίου 1956 μαζί με άλλους 2 συναγωνιστές του μετέφεραν όπλα και τρόφιμα από τη Λυσό. Ξαφνικά βρέθηκαν αντιμέτωποι με αγγλική περίπολο. Οι 2 συναγωνιστές του Ευαγόρα κατάφεραν να διαφύγουν, αλλά ο ίδιος συνελήφθη. Στην κατοχή του είχε ένα οπλοπολυβόλο Μπρεν γρασαρισμένο, αλλά και τρεις γεμιστήρες. Ήταν συνεπώς ανέτοιμο για να χρησιμοποιηθεί.

Κατηγορήθηκε για κατοχή και διακίνηση οπλισμού και μεταφέρθηκε στη Λευκωσία και η δίκη ορίζεται για τις 25 Φεβρουαρίου. Στη δίκη του δεν άφησε περιθώρια στους δικηγόρους του να τον υπερασπιστούν, αφού παρά τις αντιρρήσεις τους, παραδέχθηκε την ενοχή του, λέγοντας μεταξύ άλλων: «Γνωρίζω ότι θα με κρεμάσετε. Ό,τι έκαμα το έκαμα ως Έλλην Κύπριος όστις ζητεί την Ελευθερίαν του. Τίποτα άλλο».

Την επόμενη μέρα της καταδίκης του Παλληκαρίδη, οι μαθητές του Γυμνασίου Πάφου απείχαν από τα μαθήματά τους σε ένδειξη διαμαρτυρίας και έστειλαν τηλεγράφημα στον Χάρτινγκ, με το οποίο του ζητούσαν να απονεμηθεί χάρη στον Ευαγόρα. Όλος ο κόσμος αρχίζει μια προσπάθεια να σώσει τον νεαρό μαθητή. Η Ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να αποτρέψει την εκτέλεσή του. Η Κυπριακή αδελφότητα Αθηνών ζητά προσωπική παρέμβαση του βασιλιά Παύλου. Η Βουλή των Ελλήνων στέλνει τηλεγραφήματα προς την Βουλή των Κοινοτήτων και τα Ηνωμένα Έθνη. Ο Αρχιεπίσκοπος Δωρόθεος, ο Χωρεπίσκοπος Σαλαμίνος Γεννάδιος, ο δήμαρχος Λευκωσίας κ. Δέρβης, 40 Εργατικοί Άγγλοι βουλευτές, συντεχνίες, ο Αρχιεπίσκοπος Νοτίου Αφρικής Νικόδημος, ο Αμερικανός Γερουσιαστής Fulton, απλοί πολίτες προσπαθούν να ματαιώσουν αυτή την εκτέλεση. Ο Χάρτινγκ, η Αγγλική διπλωματία και η Βασίλισσα, απορρίπτουν την απονομή χάριτος.

Έτσι φτάσαμε στις 14 Μαρτίου του 1957, όπου ο Ευαγόρας γίνεται ο τελευταίος, αλλά και ο πιο νέος σε ηλικία αγωνιστής που απαγχονίζεται από τα αγγλικά στρατεύματα.