Ηλεκτρικό ρεύμα: Σε διαρκή αβεβαιότητα οι καταναλωτές – Οι επιδοτήσεις φθίνουν, οι ρήτρες επιστρέφουν

Αβέβαιο προδιαγράφεται το μέλλον των τιμολογίων ρεύματος για τους καταναλωτές καθώς η παράταση των έκτακτων μηχανισμών σε λιανική και χονδρεμπορική, πριν κυριαρχήσουν απόλυτα αγορά και… ανταγωνισμός, δεν εγγυάται χαμηλότερες τιμές, ενώ η επιστροφή της ρήτρας αναπροσαρμογής είναι δεδομένη, αν και μένει να φανεί με ποιους όρους θα πραγματοποιηθεί.

Και μπορεί η μετάβαση στην ομαλότητα που επαγγέλλεται η κυβέρνηση Ν.Δ. να ξεκινήσει αργότερα, από τον Ιανουάριο 2024, αντί του Οκτωβρίου 2023 όπως αρχικά προβλεπόταν, ωστόσο αλλαγές στην καρδιά του χειμώνα, με αυξημένες ανάγκες θέρμανσης, μάλλον είναι επίφοβες, ιδίως για τα νοικοκυριά.

Αλλωστε και οι όποιες επιδοτήσεις σταδιακά «σβήνουν», ίσως και πριν τη λήξη των προσωρινών μηχανισμών στο τέλος του έτους, εφόσον τα τιμολόγια μείνουν σταθερά σε τιμές – στόχο που έχει θέσει η κυβέρνηση, υψηλότερα πάντως από τα προ κρίσεων επίπεδα.

Ρύθμιση και ρήτρα

Με την κατάργηση των έκτακτων μηχανισμών τον χειμώνα επανέρχεται η πλήρης σύνδεση της λιανικής τιμής με την αγορά, επομένως και η αναβίωση της γνωστής ρήτρας αναπροσαρμογής.

Η Ρυθμιστική Αρχή (ΡΑΑΕΥ) πρότεινε από τον Ιούνιο ρυθμιστικά μέτρα στην προμήθεια για ομαλότερη μετάβαση, τα οποία οι προμηθευτές βλέπουν ως υπερρύθμιση και περιορισμούς με αντίκτυπο στον ανταγωνισμό και τους πελάτες τους. Αντιθέτως, ισχυρή προστασία των καταναλωτών ζητούν καταναλωτικές οργανώσεις και φορείς, ώστε να μην επιστρέψουμε στην ασυδοσία 2021-2022 με την ανεξέλεγκτη εφαρμογή της ρήτρας και την αντίστοιχη συσσώρευση υπερκερδών για τις εταιρείες. Κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για επανάληψη φαινομένων παραπληροφόρησης, καταχρήσεων και «αιώνιες αυξήσεις» σε βάρος των καταναλωτών, ζητώντας όχι απλώς τη θέσπιση ρυθμιστικών μέτρων και κανόνων, αλλά «αυτή τη φορά» τήρηση και εφαρμογή τους από τους προμηθευτές μαζί με άμεσο έλεγχο και επιβολή κυρώσεων σε περιπτώσεις παραβάσεων.

Οι προμηθευτές, που εγείρουν ζητήματα τόσο αναφορικά με τον καθορισμό των τιμολογίων και της ρήτρας όσο και σχετικά με τις υποχρεώσεις ενημέρωσης – προγνωστοποίησης αλλαγών και όρων προς τους καταναλωτές, επικαλούμενοι επιβάρυνσή τους σε χρόνο και χρήμα και προβλήματα στον «υγιή ανταγωνισμό», ήταν εκείνοι που ζήτησαν τη χρονική παράταση, αίτημα που ικανοποίησε τελικά η ηγεσία του ΥΠΕΝ.

Παλιά και νέα προϊόντα

Στα ρυθμιστικά μέτρα που έθεσε σε διαβούλευση η ΡΑΑΕΥ ανέφερε ότι τα τιμολόγια που ισχύουν την περίοδο των έκτακτων μέτρων δεν θα μπορούν να συνεχίσουν να προσφέρονται υπό την ίδια μορφή, μετά το τέλος της χρονιάς (σύμφωνα με τη νέα υπουργική απόφαση), καθώς γι’ αυτά οι καταναλωτές δεν έχουν πληροφόρηση για τις παραμέτρους βάσει των οποίων διαμορφώθηκε η τιμή τους.

Η Αρχή μετά τη λήξη των έκτακτων ρυθμίσεων είχε καταγράψει ότι θα υφίστανται οι ακόλουθες κατηγορίες τιμολογίων:

α) Προϊόντα Ορισμένου Χρόνου και Σταθερής Τιμολόγησης: πρόκειται για προϊόντα τα οποία προσφέρουν μια σταθερή τιμή προμήθειας (ευρώ / κιλοβατώρα) για όλη την περίοδο ισχύος της σύμβασης προμήθειας (τα λεγόμενα «σταθερά»).

β) Προϊόντα Κυμαινόμενης Τιμολόγησης με Ανακοίνωση Τιμής την 1η κάθε μήνα: πρόκειται για προϊόντα τα οποία παρέχονται με κυμαινόμενη τιμή προμήθειας (ευρώ / κιλοβατώρα) για όλη την περίοδο ισχύος της σύμβασης προμήθειας, η οποία δημοσιοποιείται πριν την έναρξη του μήνα στον οποίο αφορά και προκύπτει από υπολογιστικό τύπο (συνάρτηση) ο οποίος περιγράφεται στους όρους της σύμβασης και συνδέεται με δείκτες της χονδρεμπορικής αγοράς οι οποίοι εκκαθαρίζονται πριν την έναρξη του μήνα τιμολόγησης (της 1ης μέρας κάθε μήνα).

γ) Προϊόντα Κυμαινόμενης Τιμολόγησης με Ανακοίνωση Τιμής μετά τον μήνα εφαρμογής: πρόκειται για προϊόντα τα οποία παρέχονται με κυμαινόμενη τιμή προμήθειας (ευρώ / κιλοβατώρα) για όλη την περίοδο ισχύος της σύμβασης, η οποία δημοσιοποιείται μετά την έναρξη του μήνα στον οποίο αφορά και προκύπτει από υπολογιστικό τύπο (συνάρτηση) ο οποίος περιγράφεται στους όρους της σύμβασης και συνδέεται με δείκτες της χονδρεμπορικής αγοράς οι οποίοι δεν εκκαθαρίζονται πριν την έναρξη του μήνα τιμολόγησης (της 1ης μέρας κάθε μήνα). Οι δείκτες της χονδρεμπορικής θα πρέπει να εκκαθαρίζονται μέχρι και την τελευταία ημέρα του μήνα ν+2 προκειμένου να ανακοινώνεται η τελική τιμή προμήθειας λιανικής. Η τιμή των εν λόγω προϊόντων ανακοινώνεται στην ιστοσελίδα του προμηθευτή το αργότερο έως και δύο μήνες μετά τον μήνα εφαρμογής τους. Πρακτικές επαναληπτικής έκδοσης λογαριασμών για την ίδια περίοδο (έναντι ή εκκαθαριστικών), διορθωτικών ή απολογιστικών, θεωρούνται καταχρηστικές.

δ) Προϊόντα Δυναμικής Τιμολόγησης: πρόκειται για προϊόντα με κυμαινόμενη τιμή προμήθειας και προσφέρονται σε καταναλωτές που έχουν εγκατεστημένο ευφυή μετρητή.

Όλα ανοιχτά

Από την πλευρά της, η κυβέρνηση Ν.Δ. δεν είναι σε θέση να ανακοινώσει συνέχιση ή μη των επιδοτήσεων, καθώς και ο κορβανάς των υπερκερδών στερεύει και προβλήματα με νέα ελλείμματα στους ειδικούς λογαριασμούς (ΑΠΕ, ΥΚΩ) που αιμοδοτούσαν το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης (ΤΕΜ) έχουν προκύψει, ενώ δεν προτίθεται να λάβει μέτρα με δημοσιονομικό κόστος, όπως έχει ήδη ξεκαθαριστεί εντός και εκτός συνόρων (Ε.Ε.). Έτσι, όλα είναι ανοιχτά, με την πορεία των τιμών και των αγορών να καθορίζει τις όποιες εξελίξεις.

Άλλωστε ο έκτακτος μηχανισμός στη χονδεμπορική για την επιστροφή μέρους των υπερεσόδων των παραγωγών πήρε μεν παράταση, μαζί με το καθεστώς που ισχύει στη λιανική, όμως δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα συνεχιστεί για όλο το επόμενο πεντάμηνο, καθώς εν προκειμένω οι παραγωγοί (οι βασικοί τέσσερις είναι και προμηθευτές) έχουν ζητήσει κατάργησή του.

Αν και η κυβέρνηση είναι φειδωλή στις δηλώσεις της για το πακέτο μέτρων που έχει προαναγγείλει ότι θα ανακοινώσει στη ΔΕΘ, φαίνεται πως μάλλον θα εξαντληθεί σε κάποια μέτρα για ενεργειακά και κοινωνικά ευάλωτα νοικοκυριά που κυρίως αφορούν προγράμματα π.χ. για φωτοβολταϊκά με τη συμμετοχή δήμων και ενεργειακών κοινοτήτων, τα Εξοικονομώ κ.λπ, την επαναφορά διακριτής κατηγορίας πολυτέκνων (βάσει απόφασης του ΣτΕ) και την αυστηρότερη αντιμετώπιση στρατηγικών κακοπληρωτών, ενεργειακού «τουρισμού» (εναλλαγή παρόχων αφήνοντας οφειλές) και ρευματοκλοπών.