Η Βιέννη ακυρώνει την ανέγερση αγάλματος του Πολωνού βασιλιά που την έσωσε από τους Τούρκους… λόγω φόβων «ισλαμοφοβίας»

Η Βιέννη δεν θα τιμήσει τον Γιαν Γ’ Σομπιέσκι, τον Πολωνό βασιλιά που έσπασε την πολιορκία της αυστριακής πρωτεύουσας από τους Τούρκους το 1683, με ένα άγαλμα, λόγω ανησυχιών που σχετίζονται με την ισλαμοφοβία.

Στις 8 Νοεμβρίου, η Βερόνικα Κάουπ-Χάσλερ, σύμβουλος πολιτισμού της πόλης, ανακοίνωσε ότι η δημοτική αρχή, στην οποία κυριαρχούν οι Σοσιαλιστές, αποφάσισε κατά του σχεδιαζόμενου μνημείου στο Κάλενμπεργκ – έναν λόφο με θέα τη Βιέννη, όπου συγκεντρώθηκε ο πολωνικής ηγεσίας απελευθερωτικός στρατός για την επίθεση.

«Η Βιέννη δεν θα ανεγείρει μια σκηνή που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ξενοφοβική διέγερση και για την υποδαύλιση της ισλαμοφοβίας και των αντιτουρκικών αισθημάτων», δήλωσε η Κάουπ-Χάσλερ.

Πρόσθεσε ότι η κυβέρνηση της πόλης είχε αναθέσει σε ιστορικούς μια -ακόμη αδημοσίευτη- μελέτη που συνιστούσε να μην ανεγερθεί ένα τέτοιο μνημείο και να προτιμηθεί ένα μνημείο για την «ειρήνη και τη συμμαχία».

Η απόφαση σηματοδότησε το τέλος μιας διαμάχης που διήρκεσε περισσότερο από μια δεκαετία. Το 2013, ο τότε πρόεδρος της Πολωνίας Μπρόνισλαβ Κομορόφσκι πρωτοστάτησε σε μια πρωτοβουλία για την ανέγερση ενός μνημείου του Σομπιέσκι στο Κάλενμπεργκ που θα απεικόνιζε τον βασιλιά και τους άνδρες του έφιππους.

Κατασκευάστηκε ένα βάθρο τεσσάρων επί δύο μέτρων και το ίδιο το άγαλμα, έργο του Πολωνού καλλιτέχνη Τσέσλαβ Τσβίγκαϊ, επρόκειτο να ακολουθήσει το 2018, στην 335η επέτειο της μάχης. Κατά τη διάρκεια αυτής της σύγκρουσης, ο πολωνο-λιθουανικός στρατός υπό τον Σομπιέσκι συνέτριψε τις τουρκικές δυνάμεις του Καρά Μουσταφά πασά που είχαν πολιορκήσει την πρωτεύουσα των Αψβούργων για δύο μήνες και κατέστρεψαν τα γύρω εδάφη.

Λίγο πριν από την παράδοση του μνημείου το 2018, ο Μίχαελ Λούντβιχ, ο σοσιαλιστής δήμαρχος της Βιέννης (SPÖ), ανακοίνωσε ότι οι αρχές της πόλης αποσύρονται από τη συμφωνία, καθώς τα μέλη της δεν ήταν ικανοποιημένα με τον σχεδιασμό του αγάλματος.

Ο Λούντβιχ δήλωσε επίσης ότι δεν ήθελε να διακινδυνεύσει αντιπαραθέσεις και φοβόταν ότι το άγαλμα θα προσέλκυε ακροδεξιούς εξτρεμιστές. Παρά ταύτα, το SPÖ δήλωσε επίσης ότι το μνημείο θα κατασκευαστεί οπωσδήποτε, αν και με διαφορετική μορφή.

Τώρα, έξι χρόνια μετά, τα σχέδια αυτά έχουν ακυρωθεί εντελώς.

Η απόφαση έχει προκαλέσει οργή τόσο στη Βιέννη όσο και στην Πολωνία. Οι πολιτικοί της βιεννέζικης αντιπολίτευσης χαρακτήρισαν την ακύρωση αντιδημοκρατική, καθώς αγνόησε την απόφαση υπέρ του αγάλματος από τη συνέλευση του 19ου διαμερίσματος της Βιέννης, όπου βρίσκεται το Κάλενμπεργκ.

Οι επικριτές κατηγόρησαν επίσης το SPÖ ότι υποκλίνεται στη μεγάλη μουσουλμανική εκλογική του βάση. Το 2020, μια έρευνα έδειξε ότι το 45% των Αυστριακών με τουρκική καταγωγή στη Βιέννη ευνοούσε το κόμμα.

Τον Σεπτέμβριο του 2024, οι Πολωνοί εκπρόσωποι ζήτησαν μια «αξιοπρεπή ανάμνηση» του σωτήρα της Βιέννης από τους Τούρκους. Η δημοτική σύμβουλος Κάουπ-Χάσλερ δήλωσε τώρα ότι «η Βιέννη έχει ήδη ανεγείρει ένα άξιο μνημείο» – εννοώντας το άδειο βάθρο.

Μετά την απόρριψή του από τους Βιεννέζους το 2018, το άγαλμα εκτέθηκε σε διάφορες πολωνικές πόλεις που συνδέονται με τον Σομπιέσκι, όπως η Κρακοβία, το Μπρζεγκ και η Βαρσοβία. Η τελική θέση του δεν έχει αποφασιστεί, αν και πολλές πολωνικές πόλεις έχουν διαγωνιστεί γι’ αυτό.