Τον οδικό χάρη της κυβέρνησής του ξετύλιξε, ενώπιον της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης, ο πρωθυπουργός Μισέλ Μπαρνιέ, ένα μήνα μετά τον διορισμό του από τον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, στις 5 Σεπτεμβρίου.
Ήρεμος, σχεδόν καθησυχαστικός ήταν ο Μισέλ Μπαρνιέ για μιάμιση ώρα αναπτύσσοντας τις προγραμματικές του δηλώσεις, παρά το θόρυβο από τα ειρωνικά σχόλια της Ακροαριστεράς.
Ευθύς εξ’ αρχής ζήτησε από τους Γάλλους «να μην περιμένουν θαύματα». Χωρίς περιστροφές, αναγνώρισε ότι η κατάσταση είναι ανησυχητική. Υπογράμμισε ότι «το χρέος είναι κολοσσιαίο» και όχι μία, αλλά διπλή είναι «η Δαμόκλειος σπάθη» που επικρέμαται πάνω από τη χώρα, αφού διπλό είναι και το γαλλικό χρέος: δημοσιονομικό και οικολογικό, τη μείωση του οποίου έθεσε σαν προτεραιότητα.
Για να επιτευχθεί ο στόχος, μίλησε για έκτακτη φορολογία «σε μεγάλες και πολύ μεγάλες επιχειρήσεις», καθώς και για «έκτακτη συνεισφορά στους πλουσιότερους Γάλλους». Το δημόσιο έλλειμμα στη Γαλλία δεν προβλέπεται να επανέλθει στο 3% του ΑΕΠ πριν από το 2029.
Όσο για το συνταξιοδοτικό σύστημα, σαφώς θα πρέπει να διορθωθεί ο νόμος του 2023 «με δίκαιες ρυθμίσεις και τη βοήθεια των κοινωνικών εταίρων», ανέφερε ο Μισέλ Μπαρνιέ, διαχωρίζοντας έτσι τη θέση του από τις μεθόδους που ακολουθούσε ως τώρα ο Εμανουέλ Μακρόν.
Οι προτεραιότητες
Ο Μισέλ Μπαρνιέ ανακοίνωσε τις πολιτικές προτεραιότητες για το νέο κυβερνητικό σχήμα, οι οποίες επεκτείνονται από τις περικοπές δαπανών μέχρι τη μετανάστευση και την υγεία, προσπαθώντας να αποδείξει στις Βρυξέλλες ότι η Γαλλία αναλαμβάνει και πάλι το ρόλο που της ανήκει.
Η «discours de politique générale» του Μπαρνιέ -η ομιλία δηλαδή των πρωθυπουργών ενώπιον της γαλλικής Εθνοσυνέλευσης όταν αναλαμβάνει καθήκοντα μια νέα κυβέρνηση, θέτοντα τις πολιτικές προτεραιότητες για την νέα θητεία της- ήταν κάτι που περίμεναν όλοι με ιδιαίτερη ανυπομονησία λόγω της διαφαινόμενης δημοσιονομικής αλλά και πολιτικής κρίσης στην οποία βρίσκεται η Γαλλία τους τελευταίους μήνες λόγω της κοινοβουλευτικής αριθμητικής υπεροχής της ακροδεξιάς.
Ο 73χρονος πρωθυπουργός έδωσε μια εξαιρετικά δύσκολη ομιλία. Έπρεπε να προειδοποιήσει ότι τα δημοσιονομικά της Γαλλίας βρίσκονται «σε μια γραμμή κορυφής», με συνεχώς αυξανόμενα επίπεδα ελλείμματος και χρέους, ενώ παράλληλα είχε να συσπειρώσει όλα τα μέλη του επισφαλούς κυβερνητικού συνασπισμού του, καθώς και την ακροδεξιά, ώστε να του δώσουν μια ευκαιρία.
«Υπάρχουν πολλά που πρέπει να κάνουμε […] για να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες του γαλλικού λαού. Και πρέπει να το κάνουμε με πολύ λίγα, με ελάχιστους πόρους», δήλωσε ο Μπαρνιέ στους νομοθέτες στην Εθνοσυνέλευση.
Το μήνυμα στις Βρυξέλλες
Η ομιλία Μπαρνιέ ωστόσο δεν στόχευε μόνο τον Γαλλικό λαό και τους Γάλλους βουλευτές. Ήταν και ένα μήνυμα προς τις Βρυξέλλες. Οι αξιωματούχοι των Βρυξελλών ανυπομονούσαν να ακούσουν τι θα πει ο νέος Γάλλος πρωθυπουργός, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή περιμένει να λάβει τα αναθεωρημένα πολυετή σχέδια δαπανών της Γαλλίας στις 31 Οκτωβρίου, περίπου έξι εβδομάδες αργότερα από την αρχική προθεσμία της 20ής Σεπτεμβρίου.
Τα επίπεδα του ελλείμματος προβλέπεται να φθάσουν στο 6,2% του ΑΕΠ το 2025 χωρίς να αλλάξει πορεία – πολύ μακριά από το 4,4% που σχεδίαζε η κυβέρνηση στο πρόγραμμα σταθερότητας 2024-2027 που είχε στείλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή την άνοιξη του 2023. Ξεπερνά επίσης το 5,1% του ΑΕΠ που ανέμενε η Γαλλία στις αναθεωρημένες προβλέψεις της τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους.
Η κατάσταση επιπλέον τροφοδοτεί τις αυξανόμενες ανησυχίες ότι η επιρροή του Παρισιού στην Ευρώπη μειώνεται.
Η οικονομική κατάσταση «μας αποδυναμώνει στην Ευρώπη», προειδοποίησε ο νέος πρωθυπουργός, προτού παρουσιάσει ένα πολιτικό τρίπτυχο για την αντιμετώπιση της κρίσης: περικοπή των δημόσιων δαπανών, αποτελεσματικότερες δαπάνες και αύξηση των φόρων.
Καθώς η σκιά της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος (ΔΥΕ) της Γαλλίας είναι μεγάλη, ο Μπαρνιέ ανακοίνωσε ότι θα εφαρμόσει έναν «έκτακτο και προσωρινό» φόρο στις μεγάλες εταιρείες με τα σημαντικότερα περιθώρια κέρδους και θα αυξήσει τα επίπεδα φορολογίας για τους λίγους πλουσιότερους.
Σύμφωνα με τη Le Monde, τα σχέδια προτάσεων περιλαμβάνουν την αύξηση του εταιρικού φόρου από το ενιαίο 25% στο 33,5%, που ισχύει μόνο για εταιρείες με ετήσιο κύκλο εργασιών τουλάχιστον 1 δισ. ευρώ, ποσοστό που εκτιμάται ότι θα αποφέρει στην κυβέρνηση συνολικά καθαρά έσοδα ύψους 8 δισ. ευρώ.
Δεν έγινε καμία αναφορά, ωστόσο, σε άλλα σχέδια όπως αυτά που αποκάλυψε η Le Monde, για την αυστηρότερη φορολόγηση των ενοικιάσεων Airbnb, τη διόγκωση της τιμής των πιο ρυπογόνων αυτοκινήτων και την εφαρμογή ειδικού φόρου κατανάλωσης στις επαναγορές μετοχών.
Τελικά, ο Μπαρνιέ δεσμεύτηκε να επαναφέρει τα επίπεδα του ελλείμματος στο 5% του ΑΕΠ το 2025 και να φτάσει τον πήχη του 3% το 2029 – περίπου δύο χρόνια αργότερα από ό,τι είχε αρχικά προγραμματιστεί.
«Δεν έχουμε άλλη επιλογή», δήλωσε.
Μετανάστευση: λόγια της ακροδεξιάς
Ο Μπαρνιέ θεωρείται στους κύκλους της ΕΕ άριστος διαπραγματευτής, καθώς έχει χειριστεί τις συνομιλίες για το Brexit για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι ικανότητές του να επιτυγχάνει συναίνεση θα του φανούν μάλλον χρήσιμες για να καθησυχάσει τις πιεστικές ανησυχίες της Επιτροπής σχετικά με τον προϋπολογισμό – καθώς και στις πιθανές επερχόμενες συνομιλίες για τη μετανάστευση.
Το Σύμφωνο της ΕΕ για το άσυλο και τη μετανάστευση, για τον περιορισμό της παράτυπης μετανάστευσης και την ενίσχυση των υποδομών κράτησης στα εξωτερικά σύνορα του μπλοκ, «πρέπει να εφαρμοστεί χωρίς καθυστερήσεις», δήλωσε ο Μπαρνιέ.
Αλλά πρέπει «να ολοκληρωθεί δίνοντας πίσω στην Frontex τον πρωταρχικό της ρόλο ως συνοριοφύλακας της ΕΕ», δήλωσε, επιβεβαιώνοντας παράλληλα ότι οι συνοριακοί έλεγχοι θα παραμείνουν σε ισχύ «για όσο χρονικό διάστημα είναι απαραίτητο, όπως επιτρέπουν οι κανόνες της ΕΕ, όπως ακριβώς και στην Γερμανία».
Δήλωσε επίσης ότι είναι ανοιχτός στον περιορισμό της χορήγησης βίζας για τρίτες χώρες που αρνούνται να υποδεχθούν πίσω τους υπηκόους τους που επιχειρούν να εισέλθουν παράτυπα στη Γαλλία και είναι έτοιμος να επαναδιαπραγματευτεί τις υπάρχουσες διμερείς συμφωνίες για τη μετανάστευση, μεταξύ άλλων με την Αλγερία.
Ο Μπαρνιέ απέφυγε από την άλλη να φέρει στο προσκήνιο πιο κατασταλτικά μέτρα τα οποία πριν από περίπου τρία χρόνια υποστήριζε ενεργά. Αυτά περιλάμβαναν ένα δημοψήφισμα για τη μετανάστευση και μια «συνταγματική ασπίδα» για την μη εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας που ήταν αντίθετη με τα συμφέροντα της μεταναστευτικής πολιτικής της Γαλλίας.
Αλλά ούτε καταδίκασε τον ριζοσπαστικό τόνο που έχει πάρει ο ίδιος ο υπουργός Εσωτερικών του Μπρουνό Ρεταγιό από τότε που ανέλαβε τη θέση του. Ο Ρεταγιό πίεσε για μια σημαντική αναθεώρηση του Συμφώνου Μετανάστευσης, ζήτησε τη μεταρρύθμιση των συμφωνιών Σένγκεν και δήλωνε ότι το «κράτος δικαίου δεν είναι ούτε απαραβίαστο ούτε ιερό».
Η ψυχική υγεία κορυφαία κυβερνητική προτεραιότητα για το 2025
Η ψυχική υγεία αναμένεται να είναι μια ακόμα βασική προτεραιότητα της νέας γαλλικής κυβέρνησης για το 2025, σύμφωνα με την ομιλία του Μπαρνιέ.
«Θέλω να το πω ξεκάθαρα: η ψυχική υγεία είναι υπόθεση όλων μας: Το κράτος, οι τοπικές αρχές, οι επιχειρήσεις, οι ενώσεις. Θα καταστήσουμε, λοιπόν, την ψυχική υγεία τη μείζονα εθνική αιτία του 2025», δήλωσε ο Μπαρνιέ.
Οι ποιοτικές δημόσιες υπηρεσίες φαίνεται να είναι ένα βασικό μέλημα για τον νέο πρωθυπουργό. Συγκεκριμένα, ανέφερε πρόκειται για «επείγουσα ανάγκη» να βρεθούν λύσεις σε πέντε «βασικούς τομείς», μεταξύ των οποίων και η πρόσβαση σε ποιοτικές δημόσιες υπηρεσίες.
Αφού μίλησε για την πρόσβαση στα σχολεία και την εκπαίδευση, ο Μπαρνιέ αναφέρθηκε στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, ιδίως στον τομέα της ψυχικής και ψυχολογικής υγείας, ένα θέμα που, όπως είπε, «έχει ξεχωριστή θέση» στην «καρδιά» του.
«Οι διαδοχικές κρίσεις, ιδίως η κρίση του Covid πριν από λίγο καιρό, είχαν σημαντικό αντίκτυπο στην ψυχική υγεία πολλών Γάλλων», δήλωσε ο Μπαρνιέ στους βουλευτές.
Στη Γαλλία, οι ψυχικές ασθένειες είναι το νούμερο ένα έξοδο της ασφάλισης υγείας, σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία.
«Οι ασθένειες αυτές μπορούν να αντιμετωπιστούν και η πρόληψη είναι απαραίτητη. Σημειώνεται πρόοδος στην έρευνα και τη θεραπεία. Αλλά πρέπει να γίνουν πολλά ακόμη όσον αφορά την υποστήριξη των ασθενών και των φροντιστών τους», πρόσθεσε ο Μπαρνιέ.
Στην ομιλία του, ο Μπαρνιέ αναφέρθηκε επίσης στις γνωστικές και νευροαναπτυξιακές διαταραχές και στην πρόσβαση των πασχόντων στην περίθαλψη, την εκπαίδευση και την απασχόληση, λέγοντας ότι αυτές θα αποτελέσουν επίσης προτεραιότητες.
Στη Γαλλία, τα προβλήματα ψυχικής υγείας επηρεάζουν έναν στους πέντε ανθρώπους, ιδίως τους νέους, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της χώρας.
Πρόταση μομφής
«Είναι ανησυχητικό να βλέπουμε ότι τα λόγια που χρησιμοποιεί [ο Μισέλ Μπαρνιέ] είναι της ακροδεξιάς», δήλωσε στο Euractiv η ευρωβουλευτής του Renew και εμπειρογνώμονας σε θέματα μετανάστευσης Φαμπιάν Κέλερ. Σημειώνεται ότι το κόμμα που ανήκει, δηλαδή το Renaissance είναι μέλος του νέου κυβερνητικού συνασπισμού. Η διατύπωση της ομιλίας «ισοδυναμεί με το να δίνεται στον Ρεταγιό ελευθερία κινήσεων», πρόσθεσε η ίδια.
Μένει να δούμε αν η κυβέρνηση μπορεί να επιβιώσει από την ψήφο δυσπιστίας, που αναμένεται να κατατεθεί από το αριστερό μέτωπο την επόμενη εβδομάδα.
Παίρνοντας το λόγο η Μαρίν Λεπέν δήλωσε ενώπιον του Κοινοβουλίου, ότι θα περιμένει για ένα εξάμηνο, να δει τι θα γίνει με το μεταναστευτικό, ελπίζοντας ότι η κυβέρνηση θα λάβει υπόψη και τις δικές της θέσεις. Και έθεσε τους δύο όρους που είναι απαραίτητοι για να υποστηρίξουν οι βουλευτές της την κυβέρνηση: μείωση της «δημοσιονομικής πίεσης» και σχεδιασμός μιας «αφύπνισης για το μεταναστευτικό, την ασφάλεια και τις ποινές».
Αν ο Μπαρνιέ δεν ανταποκριθεί στα αιτήματα της Λεπέν, ένα πράγμα είναι γνωστό: απέχει μόλις μία ψήφο από το να γίνει ο πιο βραχύβιος πρωθυπουργός στη σύγχρονη πολιτική ιστορία.
Η αριστερά με τους «Ανυπότακτους» επανέλαβε την ελπίδα της «να εκθρονίσει τελικά τον πρόεδρο Μακρόν».
O δε επικεφαλής του συντηρητικού κόμματος των Ρεπουμπλικανών Λοράν Βοκιέ, υπογράμμισε τρεις φορές ότι «η Γαλλία χορεύει πάνω από το ηφαίστειο».
