Ο πρώην πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, έχει προκαλέσει και πάλι αντιδράσεις με τις πρόσφατες δηλώσεις του σχετικά με την απόκτηση της Γροιλανδίας. Αυτή η περιοχή, που βρίσκεται στον Αρκτικό κύκλο, θεωρείται στρατηγικής σημασίας λόγω των φυσικών πόρων και της γεωπολιτικής της θέσης.
Ο πρωθυπουργός της Γροιλανδίας, Μούτε Έγκεδε, αντέτεινε άμεσα στις δηλώσεις του Τραμπ, τονίζοντας ότι «η Γροιλανδία δεν είναι προς πώληση και δεν θα είναι ποτέ». Ο Έγκεδε επεσήμανε ότι η Γροιλανδία ανήκει στους κατοίκους της και ότι η χώρα δεν είναι διαθέσιμη για εμπορικές συναλλαγές. Στη δήλωσή του, υπογράμμισε τη σημασία της ελευθερίας και της αυτοδιάθεσης για τον λαό της Γροιλανδίας.
Η δήλωση του Τραμπ αναφερόταν στην ιδιοκτησία της Γροιλανδίας ως «απόλυτη αναγκαιότητα» για την εθνική ασφάλεια και την παγκόσμια ελευθερία. Ωστόσο, οι δηλώσεις αυτές φαίνεται να έχουν προκαλέσει έντονες αντιδράσεις τόσο σε πολιτικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο στη Γροιλανδία.
Η στρατηγική σημασία της Γροιλανδίας
Η Γροιλανδία, αν και αποτελεί αυτόνομη περιοχή της Δανίας για περισσότερα από 600 χρόνια, βρίσκεται στο επίκεντρο γεωπολιτικών συμφερόντων. Η παρουσία του στρατιωτικού αεροδρομίου Pituffik, που φιλοξενεί το αμερικανικό σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για βαλλιστικούς πυραύλους, καθιστά τη Γροιλανδία πολύτιμο κόμβο για τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Παράλληλα, ο φυσικός πλούτος του νησιού –μεταλλεύματα όπως χρυσός, χαλκός, ουράνιο και πετρέλαιο– ενισχύει τη γεωπολιτική του αξία. Ωστόσο, η ανάπτυξη της οικονομίας παραμένει περιορισμένη, βασιζόμενη κυρίως στην αλιεία και στις ετήσιες επιδοτήσεις από τη Δανία.
Η ιστορική πρόταση Τραμπ
Η ιδέα της αγοράς της Γροιλανδίας δεν είναι νέα. Κατά την πρώτη του θητεία, ο Τραμπ είχε εκφράσει παρόμοιο ενδιαφέρον, το οποίο απορρίφθηκε αμέσως από τη Δανία και τη Γροιλανδία. Τότε, η πρωθυπουργός της Δανίας, Μέτε Φρεντέρικσεν, είχε χαρακτηρίσει την πρόταση «παράλογη», με τον Τραμπ να ανταποδίδει, ακυρώνοντας μια προγραμματισμένη επίσκεψη στην Κοπεγχάγη.
Το ζήτημα επανέρχεται σήμερα, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις στη δανική πολιτική σκηνή. Ο Ράσμους Γιάρλοβ, μέλος της αντιπολίτευσης και πρόεδρος της επιτροπής άμυνας της δανικής Βουλής, υπογράμμισε ότι «κάθε προσπάθεια των ΗΠΑ να αποκτήσουν έλεγχο στη Γροιλανδία πρέπει να απαγορευθεί και να αντικρουστεί».
Ο αγώνας για τον Αρκτικό κύκλο
Η Γροιλανδία, ως πύλη προς τον Αρκτικό κύκλο, αποτελεί σημείο έντονης αντιπαράθεσης μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων. Η Ρωσία, για παράδειγμα, έχει προσπαθήσει να διεκδικήσει τμήματα της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Γροιλανδίας, ενώ οι ΗΠΑ βλέπουν το νησί ως κρίσιμο παράγοντα για την ασφάλεια και την κυριαρχία τους στην περιοχή.
Παράλληλα, η Γροιλανδία διατηρεί το δικαίωμα να κηρύξει την ανεξαρτησία της από τη Δανία από το 2009. Ωστόσο, εξαιτίας της εξάρτησής της από τις επιδοτήσεις της Κοπεγχάγης, αυτό το ενδεχόμενο παραμένει προς το παρόν ανεκπλήρωτο.
Η νέα πρόταση Τραμπ έρχεται σε μια περίοδο κατά την οποία ο ίδιος έχει επίσης δηλώσει ενδιαφέρον να «μετατρέψει τον Καναδά στην 51η πολιτεία των ΗΠΑ» και να επαναφέρει τον έλεγχο της Διώρυγας του Παναμά. Αυτές οι δηλώσεις εγείρουν ερωτήματα για τις πραγματικές του προθέσεις και το πώς σχεδιάζει να διαχειριστεί τις γεωπολιτικές ισορροπίες.
