Η χώρα μας είναι έτοιμη να αποκτήσει ένα νέο ερευνητικό σκάφος ανοιχτής θαλάσσης, και μάλιστα πολλαπλών χρήσεων, το οποίο θα αξιοποιηθεί σε μια σειρά αποστολών, τόσο για περιβαλλοντικούς σκοπούς, όσο και για γεωφυσικές έρευνες.
Έτσι παίρνει σάρκα και οστά η εξαγγελία του πρώην αναπληρωτή υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, αρμόδιου για θέματα Έρευνας και Καινοτομίας. Κώστα Φωτάκη, ο οποίος είχε ανακοινώσει από τις αρχές του 2019 τη δημιουργία ειδικού ερευνητικού κέντρου πετρελαϊκής έρευνας που περιλάμβανε και την απόκτηση ερευνητικού σκάφους.
«Το Ινστιτούτο που δημιουργείται, σε συνεργασία του Πολυτεχνείου με το ΙΤΕ, θα αποτελέσει έναν ερευνητικό πόλο, που σε συνεργασία με όλες τις άλλες ερευνητικές ομάδες στα ελληνικά πανεπιστήμια θα αντλήσει και πόρους και ερευνητές για να προχωρήσει στην υλοποίηση των προγραμμάτων του» είχε εξηγήσει ο πρώην υπουργός, προσθέτοντας ότι πρόκειται για «μία προσπάθεια που δίνει προστιθέμενη αξία στην Ελλάδα γύρω από τον γρήγορα αναπτυσσόμενο κλάδο της έρευνας και αξιοποίησης κοιτασμάτων». Όλα αυτά, σε μια εποχή που δεν υπήρχαν τόσο ακραίες τουρκικές προκλήσεις.
Μάλιστα για την υλοποίηση του σχεδίου είχε εξασφαλιστεί και η σχετική χρηματοδότηση από το πρόγραμμα των Εθνικών Ερευνητικών Υποδομών.
Ο ελληνικός στόλος θα εμπλουτιστεί έτσι με το δικό του «Όρουτς Ρέις», το οποίο θα είναι πολύ πιο σύγχρονο αλλά και ευέλικτο, όπως αναφέρθηκε, για πολλές χρήσεις και όχι μόνο για έρευνες πιθανών κοιτασμάτων.
Σύμφωνα λοιπόν με την πρόσφατη ανακοίνωση του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) πλέον ξεκινάει ο λεπτομερής σχεδιασμός και η κατασκευή του νέου σκάφους, το οποίο θα δούμε στις θάλασσες το 2025.
H χρηματοδότηση για την κατασκευή του νέου σκάφους, ύψους 55,18 εκατομμυρίων ευρώ, προέρχεται από το ελληνικό κράτος, τελικά μέσω δανείου από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Το Ωκεανογραφικό Σκάφος «Αιγαίο» του ΕΛΚΕΘΕ, το οποίο κατασκευάστηκε το 1985, μετασκευάστηκε το 1997 και υλοποιεί ερευνητικούς πλόες επί 35 χρόνια, θα συνεχίσει να επιχειρεί μέχρι την ολοκλήρωση της κατασκευής του νέου σκάφους.
Το νέο σκάφος, όπως αναφέρει το ΕΛΚΕΘΕ, θα εξυπηρετήσει τους στόχους της εθνικής ερευνητικής πολιτικής της Ελλάδας και τις ερευνητικές προτεραιότητες που έχουν προσδιοριστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα συμβάλει στην καλύτερη κατανόηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος, την επίδραση της κλιματικής αλλαγής και την αντιμετώπιση της.
Αναλυτικότερα, οι κύριοι, θεματικοί, ερευνητικοί άξονες προτεραιότητας για το ΕΛΚΕΘΕ είναι οι εξής:
(i) Θαλάσσια οικοσυστήματα και αλιευτική έρευνα
(ii) Υγεία θαλάσσιων οικοσυστημάτων και περιβαλλοντική κατάσταση
(iii) Θαλάσσια παρατηρητήρια και προγνωστικά συστήματα
(iv) Παράκτιες διεργασίας και ολοκληρωμένη διαχείριση της παράκτιας ζώνης
(v) Δυναμική και κινηματική του φλοιού της Γης και θαλάσσιοι γεω-κίνδυνοι.
Το νέο -«πράσινο» και αθόρυβο- σκάφος θα αποτελέσει μια ευέλικτη πλατφόρμα για θαλάσσιες έρευνες, με αυξημένες επιχειρησιακές δυνατότητες και πρωτοποριακό ερευνητικό εξοπλισμό, ενώ θα μπορεί να υποστηρίξει κάθε είδους υδρογραφικές, ωκεανογραφικές, βιολογικές, αλιευτικές, χημικές, γεωλογικές και γεωφυσικές έρευνες στην ανοιχτή θάλασσα και σε βάθη μέχρι 6.000 μέτρα. Θα επιχειρεί κυρίως στη Μεσόγειο, στη Μαύρη και στην Ερυθρά Θάλασσα, ενώ θα μπορεί να εκτελεί ερευνητικούς πλόες και στον Ατλαντικό και στον Ινδικό Ωκεανό.
Ο προκαταρκτικός σχεδιασμός των επιστημονικών και τεχνικών χαρακτηριστικών του σκάφους έγινε από το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών σε συνεργασία με τη Σχολή Ναυπηγών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.
Το σκάφος θα έχει μήκος 70 μέτρων περίπου, πλάτος 15 έως 16 μέτρων, πέντε καταστρώματα, σύστημα δυναμικής διατήρησης θέσης DP-2, μονόκλινες και δίκλινες καμπίνες για 50 άτομα (περίπου 20 άτομα πλήρωμα και 30 άτομα επιστημονικό προσωπικό), περισσότερα από 200 τετρ. μέτρα ερευνητικών εργαστηριακών χώρων, μεγάλο κατάστρωμα εργασίας (περίπου 300 τετρ. μέτρα), ωκεανογραφικά βαρούλκα, γερανούς και Π-frames για την πόντιση και ανέλκυση ερευνητικών ποντιζόμενων οργάνων και οχημάτων.
Το σκάφος θα είναι ολικής χωρητικότητας 3.500 κόρων, θα έχει μέγιστη ταχύτητα 12 κόμβων και ταχύτητα πλεύσης 10,5 κόμβων, εμβέλεια 8.500 ναυτικών μιλίων και αυτονομία 50 ημερών στη θάλασσα.
