Η ενεργειακή κατάσταση στην Ευρώπη έχει υποστεί σημαντικές αλλαγές τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω της γεωπολιτικής κρίσης που προκλήθηκε από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Η εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο ήταν υψηλή, με το 35% των αναγκών να καλύπτεται από ρωσικές προμήθειες το 2022. Ωστόσο, οι τελευταίες εξελίξεις έχουν οδηγήσει σε δραματική μείωση αυτού του ποσοστού.
Σήμερα, η εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο έχει μειωθεί στο 8%. Οι χώρες της κεντρικής Ευρώπης δεν λαμβάνουν πλέον καθόλου φυσικό αέριο από τη Ρωσία. Αυτή η στροφή έχει προκύψει λόγω των κυρώσεων και των στρατηγικών αποφάσεων που ελήφθησαν για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και διαφοροποίησης των πηγών προμήθειας.
Οι κύριοι αγωγοί που μετέφεραν φυσικό αέριο από τη Ρωσία έχουν κλείσει ή έχουν σταματήσει να λειτουργούν. Ο αγωγός Nord Stream έχει διακοπεί, όπως επίσης και ο μεγάλος αγωγός YAMAL. Από την 1η Ιανουαρίου του τρέχοντος έτους, έχει σταματήσει επίσης η λειτουργία του αγωγού που μετέφερε αέριο μέσω Ουκρανίας προς χώρες όπως η Σλοβακία, η Πολωνία και η Αυστρία.
Η ελληνική κυβέρνηση διαβεβαιώνει ότι η χώρα είναι πλήρως θωρακισμένη απέναντι σε ενδεχόμενες διακοπές τροφοδοσίας. Παρά τις ανησυχίες για πιθανές αυξήσεις στις τιμές του φυσικού αερίου, οι στρατηγικές επιλογές που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια ενισχύουν την ενεργειακή ασφάλεια της Ελλάδας. Η διαφοροποίηση πηγών προμήθειας και οι νέες υποδομές αποθήκευσης και μεταφοράς ενέργειας συμβάλλουν στη σταθερότητα του ενεργειακού συστήματος.
Σχετικά με την Ελλάδα, δεν θεωρείται ότι θα υπάρχει πρόβλημα ανεφοδιασμού καθώς η χώρα παίρνει αέριο μέσω του αγωγού TURK STREAM. Επίσης, προμηθεύεται αζέρικο αέριο μέσω του ΤΑΡ, ενώ ηδη έρχονται φορτία LNG στην Ρεβυθούσα από τις ΗΠΑ και αλλού και πρόσφατα ολοκληρώθηκε και η μονάδα FSRU της Αλεξανδρούπολής. Επομένως, επάρκεια υπάρχει γιατί έχει γίνει διαφοροποίηση των προμηθευτών.
Ωσόσο, υπάρχει ανησυχία για το ζήτημα των τιμών. Ο φετινός χειμώνας είναι πιο βαρύς από τον περσινό, οι αποθήκες αερίου για τη θέρμανση των νοικοκυριών της Ευρώπης, αν και ήταν πλήρεις τον Οκτώβριο, έχουν αρχίσει να εξαντλούνται.
Από τις 16 Δεκεμβρίου στο χρηματιστήριο της Ολλανδίας, η τιμή του φυσικού αερίου καταγράφει συνεχείς αυξήσεις από 39,660/ MWh. Σήμερα διατίθεται προς 49.870MWh. Η εξέλιξη αυτή θα επηρεάσει τις τιμές της ενέργειας.
Άλλη μια εξέλιξη που προβληματίζει είναι πως η Σλοβακία, μετά την διακοπή ροής του ρωσικού αερίου μέσω Ουκρανίας, απειλεί πως θα σταματήσει με τη σειρά της να στέλνει ηλεκτρική ενέργεια στην Ουκρανία.
Αυτό ενδέχεται να επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τις χώρες του νότου: Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία που θα αναγκαστούν να αυξήσουν τις εξαγωγές ρεύματος, με κίνδυνο να αυξηθούν περαιτέρω οι τιμές λιανικής για τους καταναλωτές, κάτι που έχει συμβεί και στο πρόσφατο παρελθόν.
Αυτές οι τάσεις ενθαρρύνονται από το στρεβλό τρόπο που λειτουργεί η ενιαία ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας. Το ζήτημα αυτό το έχει αναδείξει πολλές φορές η Ελλάδα στα ευρωπαικά όργανα και στην αρχή του έτους αναμένεται να δρομολογηθούν σχετικές διαδικασίες για την εξυγίανση του τρόπου λειτουργίας του χρηματιστηρίου ενέργειας.
Πρεμιέρα για τις χρεώσεις των πράσινων τιμολογίων με τους περισσότερους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας να αφήνουν αμετάβλητες τις τιμές συγκριτικά με τον Δεκέμβριο. Έτσι, η κιλοβατώρα ξεκινά από τα 15,4 λεπτά αλλά οι πελάτες τουλάχιστον τεσσάρων εταιρειών θα κληθούν να πληρώσουν περισσότερα από 18,3 λεπτά ακόμη και 21,1 λεπτά.
Οι πάροχοι εστιάζουν όλο και περισσότερο την εμπορική τους πολιτική στα σταθερά τιμολόγια με χρεώσεις που ξεκινούν από 8,5 λεπτά ανά κιλοβατώρα.
Λίγο χαμηλότερη από το 1,5 λεπτό ανά κιλοβατώρα, αναμένεται η κρατική επιδότηση των κυμαινόμενων οικιακών τιμολογίων.
Από την πλευρά τους, οι επαγγελματίες δεν έχουν λάβει για κανένα μήνα επιδότηση, με το υπουργείο Περιβάλλοντος να διαμηνύει πως όταν βγει η απόφαση για τη στήριξή τους θα έχει αναδρομικό χαρακτήρα.
Την 1η Φεβρουαρίου θα τεθεί σε εφαρμογή το νέο ωράριο για τις μειωμένες χρεώσεις ρεύματος. Θα ισχύει από τις 12 έως τις 3 το μεσημέρι, ενώ η νυχτερινή ζώνη θα εκτείνεται από τις 2 έως τις 5 το πρωί.
Μέσα στο επόμενο διάστημα θα ανακοινωθούν και τα νέα δυναμικά τιμολόγια, κυρίως για τις ενεργοβόρες επιχειρήσεις που διαθέτουν ήδη έξυπνους μετρητές.
