Το μετρό της Θεσσαλονίκης αποτελεί πλέον πραγματικότητα, καθώς παραδόθηκε στους πολίτες.
Στην …υπόγεια Θεσσαλονίκη έχει στηθεί μια μεγάλη γιορτή και χιλιάδες Θεσσαλονικείς όλων των ηλικιών, αλλά και ξένοι επισκέπτες της πόλης, περιηγούνται σε βάθος μέχρι και 40 μέτρα, απολαμβάνοντας αυτό που μέχρι και …χθές ακόμη τους φαίνονταν σαν ψέματα.
Το μετρό Θεσσαλονίκης επιτέλους λειτουργεί και κατά κοινή παραδοχή και ομολογία των επισκεπτών του, δεν είναι απλώς ένα μέσο σταθερής τροχιάς που θα τους διευκολύνει στην καθημερινότητά τους, αλλά είναι η ιστορία της πόλης, της νύμφης του Βορρά που δεν έπαψε να ελπίζει και…δικαιώθηκε.
Με επιφωνήματα θαυμασμού, πολλές πολλές φωτογραφίες, ακόμη και ζωντανές «συνδέσεις» με τους οικείους τους μέσω των δυνατοτήτων που προσφέρουν πλέον σήμερα οι συσκευές κινητών τηλεφώνων και με τη φράση στα χείλη «άξιζε η αναμονή», εκατοντάδες χιλιάδες άτομα μπαινοβγαίνουν στους 18 υπερσύγχρονους συρμούς του μετρό Θεσσαλονίκης, ανεβοκατεβαίνουν τις κυλιόμενες σκάλες και επαναλαμβάνουν το 17λεπτο υπόγειο ταξίδι από την μία άκρη της πόλης μέχρι την άλλη (Νέα Ελβετία-Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμό)…ξανά και ξανά.
Όλα είναι καινούρια και γυαλιστερά και αυτό δεν περνά απαρατήρητο, αλλά οι σταθμοί Βενιζέλου και Αγίας Σοφίας είναι αυτοί όπου παρατηρείται συνωστισμός, αναγκάζοντας έτσι τους αρμόδιους να κλείνουν για μικρά χρονικά διαστήματα τις αποβάθρες, ώστε να υπάρχει αποσυμφόρηση.
Περισσότερα από 300.000 αρχαιολογικά ευρήματα ανέσυρε στην επιφάνεια η κατασκευή της βασικής γραμμής του μετρό Θεσσαλονίκης, εκ των οποίων μόνο τα 700 είναι τοποθετημένα στο σταθμό της Αγίας Σοφίας.
Στον δε σταθμό Βενιζέλου, τα μάτια όλων ανοίγουν… διάπλατα και στην πλειονότητά του ο κόσμος παρατηρεί με κάθε προσοχή όλες τις λεπτομέρειες από τα υπερυψωμένα μπαλκόνια και βλέποντας από απόσταση αναπνοής τις μοναδικές αρχαιότητες, ανάμεσα στις οποίες και το επιβλητικό διασωθέν τμήμα του Decumanus Maximus.
Μάλιστα, στον σταθμό Βενιζέλου δεν είναι λίγοι οι πολίτες που επέλεξαν να βγάλουν από σήμερα κάρτα για το μετρό, σχηματίζοντας μάλιστα και ουρές, όπως επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο υποδιευθυντής του μετρό Θεσσαλονίκης, Νικόλαος Δένης, εκφράζοντας μάλιστα και την απορία του για το γεγονός αυτό, μίας και μέχρι και την Τρίτη 3 Δεκεμβρίου η μετακίνηση θα είναι δωρεάν.
Μεταξύ άλλων, ο ίδιος μας τόνισε ότι από την ώρα που δόθηκαν για χρήση στο επιβατικό κοινό οι συρμοί του μετρό Θεσσαλονίκης, «είναι φούλ γεμάτοι, δεν έχουν αδειάσει ούτε για ένα δευτερόλεπτο» και μας γνωστοποίησε ότι σήμερα οι πύλες θα κλείσουν στις 02.00, ενώ από αύριο το ωράριο λειτουργίας θα είναι από τις 5.30 το πρωί έως και τις 12.30 μετά τα μεσάνυχτα.
Η χρήση του μετρό θα είναι δωρεάν από σήμερα Σάββατο και μέχρι τις 3 Δεκεμβρίου, ενώ έπειτα το εισιτήριο θα κοστίζει 60 λεπτά, ενώ η τιμή της δέσμης 10+1 βασικών εισιτηρίων θα ανέρχεται στα 5,80 ευρώ.
Η διαδρομή από τη Νέα Ελβετία μέχρι και τον Σιδηροδρομικό Σταθμό της πόλης διαρκεί 17 λεπτά. Συνολικά λειτουργούν 13 εκδοτήρια και 104 αυτόματα μηχανήματα έκδοσης εισιτηρίων διανεμημένα σε όλους τους σταθμούς του μετρό.
Η έκδοση και επαναφόρτιση εισιτηρίων γίνεται μέσω των μηχανημάτων, τα οποία δέχονται πληρωμές με μετρητά, χρεωστική ή πιστωτική κάρτα. Στα στελεχωμένα εκδοτήρια της εταιρείας λειτουργίας THEMA που βρίσκονται στους σταθμούς του μετρό, γίνεται και προσωποποίηση καρτών για τους επιβάτες.
Το μετρό θα λειτουργεί από τις 5:30 το πρωί μέχρι τις 00:30 μετά τα μεσάνυχτα καθημερινά, ενώ τις Παρασκευές και τα Σάββατα το ωράριό του θα επεκτείνεται έως τις 2:00.
Τα δρομολόγια αρχικά θα εκτελούνται ανά 3,5 λεπτά τις ώρες αιχμής και μελλοντικά, με την προσθήκη της επέκτασης Καλαμαριάς και των επιπλέον 15 συρμών, θα μπορεί να φτάσει τα 90 δευτερόλεπτα.
Την πρώτη βόλτα είχε κάνει νωρίτερα ο πρωθυπουργός, έχοντας λίγο πριν πατήσει συμβολικά το κουμπί για την έναρξη λετουργίας.
Ένα έργο που περίμενε 38 χρόνια για να ξεκινήσει
Τριάντα οχτώ χρόνια πάλευε να περάσει με επιτυχία τις Συμπληγάδες Πέτρες και επιτέλους η ώρα έφτασε. Το μετρό της Θεσσαλονίκης πατά… ράγες και ξεκινά τη λειτουργία του.
Ήταν το μακρινό 1986, όταν ο τότε δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Σωτήρης Κούβελας, οραματίστηκε τη δημιουργία μετρό στην πόλη.
Σήμερα, 38 χρόνια μετά και μέσα από πολλές δυσκολίες, εμπόδια και καθυστερήσεις, έφτασε η ώρα που η Θεσσαλονίκη, όχι μόνο θα έχει μετρό, αλλά θα είναι και ένα από το πιο σύγχρονα και εντυπωσιακά της Ευρώπης, ένα «κόσμημα» όπως πολλές φορές έχει χαρακτηριστεί από Έλληνες και ξένους που το έχουν ήδη επισκεφθεί.
Η πρωτοβουλία του Σωτήρη Κούβελα είχε αναληφθεί με την τοποθέτηση μια ταμπέλας που προανήγγειλε έργα κατασκευής μετρό, με χρηματοδότηση από το δημοτικό ραδιόφωνο FM100.
Βέβαια, η σήραγγα που άνοιξε δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ και τελικά ήταν το 1992 όταν το project δημοπρατήθηκε με τη μέθοδο της συγχρηματοδότησης με Σύμβαση Παραχώρησης.
Το έργο ανέλαβε να υλοποιήσει η κοινοπραξία «Θεσσαλονίκη Μετρό» τον Μάρτιο του 1999 με την κύρωση της σύμβασης παραχώρησης από τη Βουλή των Ελλήνων και τρία χρόνια αργότερα …έληξε λόγω έλλειψης πόρων.
Ήταν η υπουργός του ΠΑΣΟΚ Βάσω Παπανδρέου, που διετέλεσε υπουργός ΠΕΧΩΔΕ την περίοδο 2001-2004, και δημοπράτησε εκ νέου το έργο ως δημόσιο, με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στις 7 Απριλίου 2006, επί κυβέρνησης Καραμανλή, υπογράφεται η σύμβαση με ανάδοχο την κοινοπραξία ΑΕΓΕΚ IMPREGILO-ANSALDO T.S.F.-SELI-ANSALDOBREDA με προϋπολογισμό 1,052 δισ. ευρώ και ολοκλήρωση τον Οκτώβριο του 2012.
Στις 30 Νοεμβρίου 2007 ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ Γιώργος Σουφλιάς ήταν αυτός που υποδέχτηκε τον πρώτο από τους δύο μετροπόντικες που θα χρησιμοποιούνταν για τη διάνοιξη των σηράγγων ενώ εντός 2008 έφτασε και ο δεύτερος.
Οι βασικοί λόγοι για τους οποίους η κατασκευή του μετρό Θεσσαλονίκης συνάντησε τόσα κατασκευαστικά προβλήματα είναι η επιλογή της εκτέλεσης του έργου με τη μέθοδο μελέτη-κατασκευή και η χάραξή της βασικής γραμμής επί της οδού Εγνατίας, παρά τις επαναλαμβανόμενες επισημάνσεις των αρχαιολόγων ότι οι εργασίες θα έφερναν στο φως πληθώρα αρχαιοτήτων και θα απαιτούνταν ανασκαφές, που σημαίνει και καθυστερήσεις.
Κάπως έτσι, φτάσαμε στο 2013, όταν το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο συναίνεσε τελικά στην απόφαση απόσπασης των αρχαιοτήτων και επανατοποθέτησή τους στον σταθμό Βενιζέλου, ο οποίος και πολλές φορές βρέθηκε ένα βήμα πριν εγκαταλειφθεί η λειτουργία του.
Η απόφαση για την in situ διατήρηση των αρχαιοτήτων λήφθηκε τον Οκτώβριο του 2015 επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και η σχετική μελέτη εγκρίθηκε από το ΚΑΣ στις αρχές του 2017.
Στις 7 Σεπτεμβρίου 2019 ο νεοεκλεγείς πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε την απόσπαση και την επανατοποθέτηση των ευρημάτων εντός του σταθμού Βενιζέλου και ακολούθησε σειρά προσφυγών στο Συμβούλιο της Επικρατείας, που τελικά απορρίφθηκαν οριστικά δύο χρόνια αργότερα.
Σημαντικές καθυστερήσεις στην υλοποίηση του μετρό Θεσσαλονίκης, προέκυψαν και λόγω των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετώπισε η ανάδοχος του έργου ΑΕΓΕΚ η οποία κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης οδηγήθηκε στην κατάρρευση. Το 2017, επί κυβέρνησης Τσίπρα το έργο πέρασε στην ‘ΑΚΤΩΡ, που είχε ήδη αναλάβει την επέκταση προς την Καλαμαριά.
Το 2023 η Intrakat ανέλαβε τον έλεγχο της ΑΚΤΩΡ και από τότε η υλοποίηση του έργου «έτρεχε» με ταχύτητα …φωτός. Όπως πρόσφατα επισημάνθηκε από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, το μετρό Θεσσαλονίκης κόστισε 3 δισ. ευρώ, μαζί με την επέκταση στην Καλαμαριά που αναμένεται να δοθεί για χρήση μέχρι το τέλος του 2025, ενώ η κατασκευή της βασικής γραμμής, έφερε στην επιφάνεια περισσότερα από 300.000 αρχαιολογικά ευρήματα.
Και κάπως έτσι, εν μέσω συμπληγάδων και μεταξύ της Σκύλλας και της Χάρυβδης, φτάσαμε στο σήμερα που τα δρομολόγια ξεκίνησαν μετά από τόσες δεκαετίες.
