Η Λιβύη, όπου τις τελευταίες μέρες οι δυνάμεις οι πιστές στον ισχυρό άνδρα του ανατολικού τμήματος της χώρας στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ, εξαπέλυσαν επίθεση για την κατάληψη της πρωτεύουσας Τρίπολης στο δυτικό τμήμα, βυθίστηκε στο χάος μετά την πτώση του Μουάμαρ Καντάφι το 2011.
Ο επικεφαλής της κυβέρνησης εθνικής ενότητας (ΚΕΕ) της Λιβύης Φαγιέζ αλ Σάρατζ δηλώνει αποφασισμένος να υπερασπιστεί την πρωτεύουσα από τις δυνάμεις που είναι πιστές στον στρατάρχη ενώ τον προειδοποίησε για την προοπτική «ενός πολέμου χωρίς νικητή». Κατηγορεί δε τον Χαφτάρ για πραξικόπημα τη στιγμή που ο ίδιος ο Σάρατζ του είχε προτείνει ειρήνη.
Αυτό είναι ένα ακόμη επεισόδιο στη βαθιά κρίσή που πλήττει τη χώρα από το 2011 μετά την ανατροπή του καθεστώτος του Μουάμαρ Καντάφι. Και απασχολεί και πάλι έντονα τη διεθνή κοινότητα εξαιτίας των νέων επιχειρήσεων σε μια ευαίσθητη περιοχή όπου μαίνονται αιματηρές διαμάχες χωρίς τέλος για τη διαδοχή του Καντάφι και την κατάληψη της εξουσίας.
Πώς έφτασε όμως έως εδώ η Λιβύη;
Ανατροπή και θάνατος του Καντάφι
Τον Φεβρουάριο του 2011, εν μέσω της Αραβικής Άνοιξης, μια κινητοποίηση που ξεκίνησε από τη Βεγγάζη πνίγεται στο αίμα. Τον Μάρτιο, ένας διεθνής συνασπισμός υπό τις ΗΠΑ, τη Γαλλία και τη Βρετανία εξαπολύει πλήγματα, με την έγκριση του ΟΗΕ. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους, οι αντάρτες καταλαμβάνουν το αρχηγείο του Καντάφι στην Τρίπολη. Ο Καντάφι καταφεύγει στη Σύρτη, τη γενέτειρά του, όπου θα σκοτωθεί στις 20 Οκτωβρίου. Τρεις ημέρες αργότερα, το Εθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο, το πολιτικό όργανο των ανταρτών, διακηρύσσει την ”πλήρη απελευθέρωση” της χώρας. Τον Αύγουστο του 2012 το Συμβούλιο παραδίδει την εξουσία στο Εθνικό Γενικό Κογκρέσο (κοινοβούλιο) που είχε εκλεγεί έναν μήνα νωρίτερα.
Oι πρεσβείες κλείνουν
Στις 11 Σεπτεμβρίου 2012 τέσσερις Αμερικανοί, μεταξύ των οποίων και ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Λιβύη, σκοτώνονται σε επίθεση εναντίον του αμερικανικού προξενείου στη Βεγγάζη. Υπεύθυνη για την επίθεση θεωρείται μια τζιχαντιστική ομάδα που πρόσκειται στην Αλ Κάιντα.
Στις 23 Απριλίου 2013, δύο άνθρωποι τραυματίζονται σε επίθεση με παγιδευμένο αυτοκίνητο στην πρεσβεία της Γαλλίας στην Τρίπολη.
Οι περισσότερες χώρες αποφασίζουν να κλείσουν τις διπλωματικές αποστολές τους στη Λιβύη.
Δύο αντίπαλες κυβερνήσεις
Στις 16 Μαΐου 2014 ο Χαλίφα Χάφταρ, που στηρίζεται από την Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ξεκινά μια επιχείρηση εναντίον των τζιχαντιστικών οργανώσεων στη Βεγγάζη. Πολλοί αξιωματικοί που εδρεύουν στις ανατολικές επαρχίες της Λιβύης εντάσσονται στην παραστρατιωτική δύναμή του, τον Λιβυκό Εθνικό Στρατό (ΛΕΣ). Στις 25 Ιουνίου, μετά τις εκλογές, το Εθνικό Γενικό Κογκρέσο αντικαθίσταται από ένα κοινοβούλιο στο οποίο κυριαρχούν οι αντι-ισλαμιστές.
Στα τέλη Αυγούστου, μετά από πολλές εβδομάδες μαχών, ένας συνασπισμός παραστρατιωτικών οργανώσεων, η ”Φατζρ Λίμπια” (”Αυγή της Λιβυης”), καταλαμβάνει την Τρίπολη, επαναφέρει στη θέση του το Εθνικό Γενικό Κογκρέσο και αναθέτει την εξουσία σε νέα κυβέρνηση. Η κυβέρνηση του Αμπντάλα αλ Θένι και το κοινοβούλιο που είχε εκλεγεί τον Ιούνιο αυτοεξορίζονται στην ανατολική Λιβύη. Η χώρα βρίσκεται με δύο αντίπαλες κυβερνήσεις και δύο κοινοβούλια.
Τον Δεκέμβριο του 2015, μετά από μήνες διαπραγματεύσεων, οι εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών και των βουλευτών υπογράφουν στο Μαρόκο μια συμφωνία, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Σχηματίζεται έτσι μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας (ΚΕΕ) και τον Μάρτιο του 2016 ο πρωθυπουργός Φάγιεζ αλ Σάρατζ καταφέρνει να εγκατασταθεί στην Τρίπολη. Όμως στην ανατολική Λιβύη, η παράλληλη κυβέρνηση –που στηρίζεται από τον Χάφταρ– και το κοινοβούλιο δεν τον αναγνωρίζουν.
Πόλεμος κατά των τζιχαντιστών
Τον Δεκέμβριο 2016, ο Φάγεζ αλ-Σαράζ ανακοινώνει την απελευθέρωση της Σύρτης, παλαιό προπύργιο της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος, δηλώνοντας ωστόσο ότι ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας «δεν έχει τελειώσει». Το Ισλαμικό Κράτος πραγματοποιεί σειρά αιματηρών επιθέσεων αυτοκτονίας.
Στις 5 Ιουλίου 2017, ο Χαλίφα Χάφταρ ανακοινώνει την «πλήρη απελευθέρωση» της Βεγγάζης από τους τζιχαντιστές.
Συναντήσεις κορυφής
Στις 25 Ιουλίου 2017, οι Φάγεζ αλ-Σαράζ και Χαλίφα Χάφταρ, συναντώνται κοντά στο Παρίσι και δεσμεύονται να εργασθούν για να βγάλουν την χώρα από το χάος. Τον Μάιο 2018, συμφωνούν να συνεργασθούν για την οργάνωση εκλογών στο τέλος του 2018.
Ο στρατηγός Χάφταρ θα μποϊκοτάρει διεθνή διάσκεψη τον Νοέμβριο στην Ιταλία και οι εκλογές δεν θα διεξαχθούν ποτέ.
Επιτυχία του Χάφταρ
Στο τέλος του Ιουνίου 2018, ο Εθνικός Λιβυκός Στρατός αναλαμβάνει τον «πλήρη έλεγχο» της περιοχής που ονομάζεται «Πετρελαϊκή Ημισέληνος», στην βορειο-ανατολική Λιβύη, και καταλαμβάνει την Ντέρνα, προπύργιο των ακραίων ισλαμιστών και μοναδική πόλη του ανατολικού τμήματος που δεν βρισκόταν υπό τον έλεγχό του.
Τον Ιανουάριο 2019, ο στρατάρχης Χάφταρ ξεκινά την κατάκτηση της νότιας Λιβύης, που καλύπτεται από έρημο και καταλαμβάνει την βασική πόλη Σέμπχα και την αλ-Σαράρα, μία από τις σημαντικότερες πετρελαϊκές περιοχές της χώρας.
Συμφωνία
Στις 11 Φεβρουαρίου 2019, η Αφρικανική Ενωση συγκαλεί διεθνή διάσκεψη και ζητεί εκλογές. Στις 28, ο ΟΗΕ ανακοινώνει ότι επήλθε συμφωνία ανάμεσα στους Σαρλαζ και Χάφταρ για την οργάνωση εκλογών. Στις 20 Μαρτίου, ο ΟΗΕ ανακοινώνει «εθνική διάσκεψη» στα μέσα του Απριλίου στο Γκανταμές (κεντρική Λιβύη) για την έξοδο από την κρίση.
Επίθεση του Χάφταρ στην Τρίπολη
Στις 4 Απριλίου, ο στρατάρχης Χάφταρ εξαπολύει επίθεση εναντίον της Τρίπολης. Στις 5, οι δυνάμεις του απωθούνται σε απόσταση 30 χιλιομέτρων δυτικά της πρωτεύουσας. Συγκρούσεις διεξάγονται ανάμεσα στις δυνάμεις που είναι πιστές στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας και τις δυνάμεις του Εθνικού Λιβυκού Στρατού νότια της Τρίπολης.
Με την διεθνή κοινότητα να πληθαίνει τις εκκλήσεις για κατάπαυση των εχθροπραξιών, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, ο οποίος συναντήθηκε με τους αλ-Σάραζ και Χάφταρ, εκφράζει την «βαθιά του ανησυχία». Την επομένη, διεξάγεται αεροπορική επιδρομή των δυνάμεων της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας κατά θέσης του Εθνικού Λιβυκού Στρατού στην περιοχή Αλ-Αζιζίγια (νότια της Τρίπολης). Στις 7, σφοδρές συγκρούσεις διεξάγονται σε απόσταση 30 χιλιομέτρων νότια της Τρίπολης.
Ο Εθνικός Λιβυκός Στρατός πραγματοποιεί αεροπορική επίθεση στα προάστια της πρωτεύουσας και η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας ανακοινώνει γενική «αντεπίθεση» σε «όλες τις πόλεις» της χώρας. Η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας ανακοινώνει απολογισμό 21 νεκρών από την έναρξη της επίθεσης του Χάφταρ. Από την πλευρά του, ο Εθνικός Λιβυκός Στρατός κάνει λόγο για 14 νεκρούς μεταξύ των μαχητών του.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ
Αυτό ακριβως ηθελαν οι αμερικανοι,χαος και αναρχια παντου