Η Τουρκία, παρά την αμφιλεγόμενη πολιτική υπό τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, παραμένει ένα σύγχρονο πολιτικό κράτος σε σύγκριση με πολλά αραβικά έθνη. Η ευρωπαϊκή κληρονομιά της Τουρκίας, που βασίζεται στην κατοχή της Ανατολικής Θράκης και της Κωνσταντινούπολης ως πολιτιστικό κέντρο, έχει συμβάλει στη συγκριτικά προοδευτική διακυβέρνησή της. Αυτό δεν είναι πάντα εμφανές στους Ευρωπαίους, αλλά για εκείνους που γνωρίζουν τα αραβοϊσλαμικά κράτη, η διαφορά είναι ξεκάθαρη.
Η κρίση ηγεσίας στη Συρία
Η σημερινή ηγεσία της Συρίας μπορεί να χαρακτηριστεί μόνο ως κατακτητές. Δεν εκλέχθηκαν από τον λαό, παρά τους ισχυρισμούς τους ότι εκπροσωπούν μια κυρίως μουσουλμανική Συρία – ένας ισχυρισμός που από μόνος του είναι αμφίβολος. Ενώ υποστηρίζουν ότι οι εκλογές αντικατοπτρίζουν τη βούληση του λαού, έχουν αναβάλει τις εκλογές για τέσσερα χρόνια, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι οι Σύροι θα απορρίψουν την εξουσία τους.
Όταν αυτή η ηγεσία ανέλαβε την εξουσία, υποσχέθηκαν μια μεταβατική περίοδο τριών μηνών για την εγκαθίδρυση μιας νόμιμης κυβέρνησης. Ωστόσο, απέτυχαν να τηρήσουν αυτή την υπόσχεση. Η πλειοψηφία των Σύρων Μουσουλμάνων αντιτίθεται σε μια κοινωνία που κυβερνάται από τη σαρία ή χωρίζεται σε τάξεις με βάση τη θρησκεία ή την εθνικότητα. Επιπλέον, οι Σύροι, με βαθιά συνείδηση της αρχαίας και ανεξάρτητης ιστορίας τους, αντιστέκονται στην ιδέα της υποταγής σε ξένη κυριαρχία.
Ο συριακός πολιτισμός προηγείται της αραβικής κουλτούρας κατά χιλιετίες. Αυτό είναι ένα γεγονός που η σημερινή ηγεσία, με την έλλειψη εθνικιστικής όρασης και την εμμονή με τη θρησκευτική κυριαρχία, αδυνατεί να κατανοήσει. Η διακυβέρνησή τους, παρόμοια με τα ακροδεξιά κινήματα στην Ευρώπη, καθορίζεται από τη θρησκευτική αφοσίωση και όχι από την εθνική ενότητα. Οι ίδιοι οι Σύροι εκφράζουν όλο και περισσότερο τη δυσαρέσκειά τους για την απώλεια της κυριαρχίας τους, με ξένους πολίτες να κατέχουν θέσεις εξουσίας και ξένες ένοπλες δυνάμεις να καταλαμβάνουν μέρη της πατρίδας τους χωρίς καν προσχήματα διπλωματικών διαπραγματεύσεων.
Η ιστορική και πολιτιστική ταυτότητα της Συρίας
Για να κατανοήσουμε την ασυμβατότητα της τρέχουσας πορείας της Συρίας, πρέπει να εξετάσουμε την ιστορική της ταυτότητα.
Οι παράκτιες περιοχές της Συρίας, όπως και της Τουρκίας, ήταν ιστορικά ευρωκεντρικές ή μεσογειακές. Η γενετική σύνθεση αυτών των πληθυσμών αντικατοπτρίζει αυτή την κληρονομιά. Για παράδειγμα, η απλοομάδα J2, που κυριαρχεί στις ακτές της Συρίας και του Λιβάνου, τις συνδέει με τη Νότια Ευρώπη και την Ανατολία, σε αντίθεση με την απλοομάδα J1 που επικρατεί στο Ιράκ και την Αραβική Χερσόνησο.
Στην ιστορία της, η Συρία υπήρξε κέντρο μεσογειακών πολιτισμών. Η Νεο-Χεττιτική Αυτοκρατορία μιλούσε ινδοευρωπαϊκές γλώσσες, και οι Φοίνικες προτιμούσαν να συνδέονται με την Κύπρο, την Ελλάδα και την Ισπανία αντί να στραφούν προς τη Μεσοποταμία ή την Αραβική Χερσόνησο.
Όταν ο Μέγας Αλέξανδρος έφτασε στη Συρία για να εκδιώξει τους Πέρσες, έγινε δεκτός ως απελευθερωτής, ειδικά στην Τύρο. Ο ελληνιστικός πολιτισμός άνθησε στη Συρία, παράγοντας φιλοσόφους και στοχαστές. Παρομοίως, υπό ρωμαϊκή και βυζαντινή κυριαρχία, η Συρία γνώρισε μια χρυσή εποχή πολιτισμού και ευημερίας. Αντίθετα, η αραβική εισβολή σήμανε σημαντική απομάκρυνση από αυτή την πορεία. Ακόμη και κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας, η Συρία παρέμεινε μια ζωντανή και ποικιλόμορφη κοινωνία μέχρι την παρακμή της αυτοκρατορίας στον τελευταίο αιώνα της.
Η πορεία προς την αποτυχία
Η σημερινή πορεία της Συρίας είναι καταδικασμένη να αποτύχει για δύο βασικούς λόγους:
1. Πολιτισμική ασυμβατότητα με τον παναραβισμό: Ο παναραβισμός, μια ιδέα που έχει αποτύχει επανειλημμένα, συγκρούεται με τη μοναδική ιστορική και πολιτιστική ταυτότητα της Συρίας. Τα αραβικά έθνη έχουν δείξει την υποκριτική τους στάση τα τελευταία δέκα χρόνια, εναλλάσσοντας τη στήριξη και την αντίθεση στα συριακά καθεστώτα με βάση την πολιτική σκοπιμότητα και όχι το γνήσιο ενδιαφέρον για τον συριακό λαό. Οι Σύροι, με αληθινούς εκπροσώπους του έθνους τους, θα απορρίψουν τελικά την επιβαλλόμενη συμβατότητα με την κουλτούρα της Αραβικής Χερσονήσου, όπως έκαναν και στο παρελθόν.
2. Ο ρόλος της ιστορικής κληρονομιάς: Οι Σύροι πάντα έστρεφαν το βλέμμα τους προς τη Δύση, πολιτισμικά και ιστορικά. Η μεσογειακή τους ταυτότητα, που έχει διαμορφωθεί από αιώνες σύνδεσης με την Ευρώπη και την Ανατολία, συγκρούεται ριζικά με την ανατολική, βασισμένη στη σαρία διακυβέρνηση που επιβάλλουν οι τωρινοί κυβερνήτες. Αυτή η σύγκρουση ταυτοτήτων διασφαλίζει ότι οποιαδήποτε προσπάθεια ευθυγράμμισης της Συρίας με τον αραβικό κόσμο θα αποτύχει τελικά.
Μια καλύτερη πορεία προς το μέλλον
Παρόλο που η τουρκική επιρροή στη Συρία είναι μακριά από ιδανική, το μοντέλο διακυβέρνησης της Τουρκίας, που τουλάχιστον προσπαθεί να επιτύχει δημοκρατία, προσφέρει μια πιο συμβατή εναλλακτική για το μέλλον της Συρίας. Το κρατικό μοντέλο της Τουρκίας, επηρεασμένο από τους ιστορικούς δεσμούς της με την Ευρώπη και το σχετικά σύγχρονο πολιτικό της σύστημα, ευθυγραμμίζεται περισσότερο με την πολιτιστική και ιστορική κληρονομιά της Συρίας.
Ήρθε η ώρα οι Σύροι να απορρίψουν τις αποτυχημένες ιδεολογίες του παναραβισμού και να αγκαλιάσουν τη δική τους πλούσια κληρονομιά. Επανασυνδεόμενη με τις μεσογειακές ρίζες της, η Συρία μπορεί να χαράξει ένα μονοπάτι προς ένα μέλλον που τιμά τον αρχαίο της πολιτισμό και την πολιτιστική της ταυτότητα, ελεύθερη από τα βάρη της εξωτερικής κυριαρχίας και των οπισθοδρομικών πολιτικών ιδεολογιών.
Ο ρόλος της διεθνούς κοινότητας
Η διεθνής κοινότητα πρέπει να δράσει αποφασιστικά εκ μέρους όλων των Σύρων εάν η έννοια των εθνικών κρατών θέλει να ληφθεί σοβαρά υπόψη. Η αποτυχία των εθνικών κρατών υπονομεύει το διεθνές δίκαιο, θέτοντας σε κίνδυνο την παγκόσμια τάξη. Ο χρόνος λιγοστεύει και οι διακυβεύσεις είναι μεγάλες.
Το ήμισυ του πληθυσμού της Συρίας ανήκει σε μειονοτικές ομάδες – είτε θρησκευτικές είτε εθνοτικές – και η επιβίωσή τους εξαρτάται από την άμεση παρέμβαση. Η αδιαφορία της παγκόσμιας κοινότητας δεν μπορεί να συνεχιστεί όσο οι Σύροι υφίστανται καταπίεση, εκτοπισμό και διάβρωση της κυριαρχίας τους. Ο κόσμος πρέπει να δώσει προτεραιότητα στην προστασία αυτών των μειονοτήτων και να υποστηρίξει προσπάθειες για την αποκατάσταση μιας αντιπροσωπευτικής κυβέρνησης στη Συρία.
Η διεθνής απραξία διακινδυνεύει όχι μόνο την κατάρρευση της Συρίας αλλά και τη διάβρωση των αρχών που στηρίζουν την παγκόσμια ειρήνη και σταθερότητα. Ήρθε η ώρα να πάρουμε θέση για τον λαό της Συρίας, την ιστορία και το μέλλον της.
