Τo 2020 αρχαιολόγοι εντόπισαν, σε ανασκαφή της αρχαίας ρωμαϊκής πόλης Ερκολάβο (γνωστής και ως Αρχαίο Ηράκλειο), τα λείψανα ενός άντρας. Τα βρήκαν σε ένα κτίριο που ονομάζεται Collegium, πάνω στο κεντρικό δρόμο της πόλης. Ο άντρας είχε πεθάνει στο κρεβάτι του από την έκρηξη του Βεζούβιου του 79μ.Χ. η οποία εξαφάνισε και την Πομπηία.
Ερευνώντας τα λείψανα οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι ο εγκέφαλός του διατηρήθηκε καθώς μετατράπηκε σε γυαλί. Τα κομμάτια που βρέθηκαν μέσα στο κρανίο του άντρα είχαν μέγεθος μπιζελιού.
Η έρευνα οδήγησε στο συμπέρασμα ότι ένα σύννεφο τέφρας με θερμοκρασία 510 βαθμούς Κελσίου τύλιξε τον εγκέφαλο και στη συνέχεια ψύχθηκε πολύ γρήγορα, μετατρέποντας το όργανο σε γυαλί.
Είναι η μόνη γνωστή περίπτωση ανθρώπινου ιστού – ή οποιουδήποτε οργανικού υλικού – που μετατρέπεται σε γυαλί με φυσικό τρόπο.
«Πιστεύουμε ότι οι πολύ συγκεκριμένες συνθήκες που ανακατασκευάσαμε για την υαλοποίηση του εγκεφάλου καθιστούν πολύ δύσκολο να υπάρχουν άλλα παρόμοια λείψανα, αν και δεν είναι αδύνατο», δήλωσε ο καθηγητής Τζίντο Τζιορντάνο και προσέθεσε «Πρόκειται για ένα μοναδικό εύρημα»,
Η τεράστια έκρηξη του Βεζούβιου καταπλάκωσε το Ερκολάνο και την κοντινή Πομπηία, όπου ζούσαν έως και 20.000 άνθρωποι. Έχουν βρεθεί τα λείψανα περίπου 1.500 ανθρώπων. Οι επιστήμονες πιστεύουν τώρα ότι το καυτό σύννεφο τέφρας κατέβηκε πρώτο από τον Βεζούβιο, προκαλώντας πιθανότατα τους περισσότερους θανάτους.
Η διαδικασία σχηματισμού γυαλιού απαιτεί πολύ συγκεκριμένες συνθήκες θερμοκρασίας και σπάνια συμβαίνει στη φύση. Για να μετατραπεί μια ουσία σε γυαλί, πρέπει να υπάρχει τεράστια διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ της ουσίας και του περιβάλλοντός της.
Η υγρή μορφή της πρέπει να κρυώσει αρκετά γρήγορα ώστε να μην κρυσταλλοποιηθεί όταν γίνει στερεή και παράλληλα πρέπει να έχει πολύ υψηλότερη θερμοκρασία από το περιβάλλον της.
Η ομάδα χρησιμοποίησε απεικόνιση με ακτίνες Χ και ηλεκτρονική μικροσκοπία για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο εγκέφαλος πρέπει να είχε θερμανθεί σε θερμοκρασία τουλάχιστον 510C πριν κρυώσει γρήγορα.
Κανένα άλλο μέρος του σώματος του άνδρα δεν μετατράπηκε σε γυαλί. Μόνο υλικό που περιέχει κάποιο υγρό μπορεί να μετατραπεί σε γυαλί, πράγμα που σημαίνει ότι τα οστά δεν θα μπορούσαν να έχουν υαλοποιηθεί.
Άλλοι μαλακοί ιστοί, όπως τα όργανα, πιθανότατα καταστράφηκαν από τη θερμότητα πριν προλάβουν να κρυώσουν αρκετά ώστε να μετατραπούν σε γυαλί.
