Περίπου το 95% των μη βιολογικών λαχανικών και φρούτων που έλεγξε η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών περιείχαν σε ανιχνεύσιμα επίπεδα φυτοφάρμακα, σύμφωνα με τον φετινό Οδηγό του καταναλωτή για τα φυτοφάρμακα στα προϊόντα.
Η «βρώμικη δωδεκάδα», μια ετήσια λίστα με τα πιο μολυσμένα φρούτα και λαχανικά που συντάσσει από το 2004 η μη κερδοσκοπική οργάνωση περιβαλλοντικής υγείας, Environmental Working Group (EWG), περιλαμβάνει επίσης νεκταρίνια, μήλα, πιπεριές, κεράσια, μύρτιλα και φασολάκια.
Κάθε χρόνο, υπάλληλοι του Υπουργείου Γεωργίας και της Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ αναλύουν φρούτα και λαχανικά για διαφορετικά φυτοφάρμακα. Οι υπάλληλοι του προγράμματος δεδομένων φυτοφαρμάκων του υπουργείου, πλένουν, ξεφλουδίζουν και τρίβουν τα φρούτα και τα λαχανικά όπως θα έκαναν οι καταναλωτές, ενώ οι εργαζόμενοι στην Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων απλώς βουρτσίζουν τη βρωμιά από τα προϊόντα. Στη συνέχεια, ελέγχουν τα φρούτα και τα λαχανικά για περισσότερα από 250 διαφορετικά φυτοφάρμακα και τα αποτελέσματα αναρτώνται στο διαδίκτυο.
Για το 2024, οι ερευνητές της EWG εξέτασαν τα δεδομένα δοκιμών σε 47.510 δείγματα 46 μη βιολογικών φρούτων και λαχανικών. Από την ανάλυση αυτών των δεδομένων βρέθηκαν ίχνη 254 φυτοφαρμάκων σε όλα τα φρούτα και λαχανικά που αναλύθηκαν, με 209 από αυτές τις χημικές ουσίες να εντοπίζονται σε προϊόντα της «βρώμικης δωδεκάδας».
Αυτή είναι η «βρώμικη δωδεκάδα» του 2024
Φράουλες
Σπανάκι
Λάχανο, σέσκουλα
Σταφύλια
Ροδάκινα
Αχλάδια
Νεκταρίνια
Μήλα
Πιπεριές, καυτερές πιπεριές
Κεράσια
Μύρτιλα
Φασολάκια
Οι επιπτώσεις που έχουν τα φυτοφάρμακα
στην ανθρώπινη υγεία
Τα φυτοφάρμακα έχουν συνδεθεί σε μελέτες με πρόωρες γεννήσεις, συγγενείς δυσπλασίες, όπως ελαττώματα του νευρικού σωλήνα, αποβολές και αύξηση των γενετικών βλαβών στους ανθρώπους. Η έκθεση σε φυτοφάρμακα έχει επίσης συνδεθεί με χαμηλότερες συγκεντρώσεις σπέρματος, καρδιακές παθήσεις, καρκίνο και άλλες διαταραχές.
Οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν ή εκτίθενται σε φυτοφάρμακα διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο, σύμφωνα με μελέτες. Μια μετα-ανάλυση του 2022 διαπίστωσε ότι οι εργαζόμενοι που εκτίθενται σε φυτοφάρμακα είχαν σχεδόν πενταπλάσιες πιθανότητες να παρουσιάσουν βλάβες στο DNA τους, ενώ μια μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο, διαπίστωσε ότι τα παιδιά που εκτίθενται σε αυτές τις ουσίες σε μικρή ηλικία παρουσίασαν φτωχότερη νευροανάπτυξη από τη βρεφική ηλικία έως την εφηβεία.
Ωστόσο, το αβοκάντο, το καλαμπόκι, ο ανανάς, το κρεμμύδι και η παπάγια βρίσκονται στη λίστα «Clean Fifteen» με τα 15 φρούτα και λαχανικά που περιέχουν τα λιγότερα ίχνη φυτοφαρμάκων. Σχεδόν το 65% των φρούτων και λαχανικών αυτής της ομάδας δεν είχαν ανιχνεύσιμα υπολείμματα φυτοφαρμάκων, σύμφωνα με την έκθεση που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα.
«Διαπιστώνουμε ότι αυτές οι δυο λίστες αντικατοπτρίζουν τον τρόπο με τον οποίο καλλιεργούνται αυτά τα φρούτα και λαχανικά», δήλωσε στο CNN η Αλέξις Τέμκιν, ανώτερη τοξικολόγος της EWG.
«Στα αβοκάντο, για παράδειγμα, δεν παρατηρείται εντατική χρήση φυτοφαρμάκων, ενώ οι φράουλες μεγαλώνουν πολύ κοντά στο έδαφος και έχουν πολλά παράσιτα» εξήγησε.
Αυτά τα φρούτα και λαχανικά περιέχουν τα λιγότερα ίχνη φυτοφαρμάκων
Αβοκάντο
Καλαμπόκι
Ανανάς
Κρεμμύδια
Παπάγια
Αρακάς (κατεψυγμένος)
Σπαράγγια
Πεπόνι
Ακτινίδια
Λάχανο
Η έκθεση αδικεί τους αγρότες, λένε οι επικριτές της
Τα επίπεδα φυτοφαρμάκων του 70% των μη βιολογικών προϊόντων που ελέχθηκαν από τους δυο οργανισμούς ήταν εντός των νόμιμων ορίων που επιτρέπει η Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ, σύμφωνα με την έκθεση της EWG. Το γεγονός αυτό καθιστά τη λίστα παραπλανητική, δήλωσε στο CNN Καρλ Γουίντερ, ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Ντέιβις.
«Η δόση κάνει το δηλητήριο, όχι η παρουσία ή η απουσία του, και αυτή η δόση καθορίζει τη δυνατότητα βλάβης. Σε πολλές περιπτώσεις θα πρέπει να εκτεθείς ένα εκατομμύριο φορές περισσότερο από εμάς για να δεις έστω και κάποιες επιπτώσεις», δήλωσε ο Γουίντερ, μιλώντας εκ μέρους της Συμμαχίας για τα Τρόφιμα και τη Γεωργία (Alliance on Food and Farming), η οποία εκπροσωπεί καλλιεργητές φρούτων και λαχανικών.
«Ωστόσο, τα νόμιμα επίπεδα δεν σημαίνουν ασφαλή επίπεδα», δήλωσε σε απάντηση η Τέμκιν. Η ερευνήτρια επισήμανε τις φορές που οι ρυθμιστικές αρχές επέτρεψαν σε δυνητικά επικίνδυνες χημικές ουσίες, όπως το φυτοφάρμακο DCPA, να παραμείνουν στην αγορά πολύ καιρό αφότου η επιστημονική έρευνα είχε εκφράσει ανησυχίες. Το ζιζανιοκτόνο συνδέθηκε με προβλήματα του θυρεοειδούς για χρόνια πριν η Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ ανακοινώσει στο κοινό ότι το χημικό ενέχει «σημαντικούς κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία» το 2023.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι το chlorpyrifos, ένα φυτοφάρμακο που έχει συνδεθεί με εγκεφαλικές βλάβες σε παιδιά και έμβρυα. Το 2017, η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής μαζί με την EWG διαμαρτυρήθηκαν για τη συνεχιζόμενη έγκριση του χημικού. Επιπλέον, φυτοφάρμακα που έχουν απαγορευτεί από την αμερικανική κυβέρνηση συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται σε καλλιέργειες στις ΗΠΑ, σύμφωνα με την έκθεση της EWG.
«Για παράδειγμα, τα φασολάκια συνεχίζουν να περιέχουν ίχνη ακεφάτης, ενός τοξικού φυτοφαρμάκου που απαγόρευσε η Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος πριν από 10 και πλέον χρόνια», δήλωσε η Τέμκιν. «Πολλά από τα φυτοφάρμακα που βρίσκονται στη ‘βρώμικη δωδεκάδα’ έχουν επίσης απαγορευτεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση λόγω των επιβλαβών επιπτώσεών τους στην ανθρώπινη υγεία» πρόσθεσε.
Μια άλλη ανησυχία των επικριτών της έκθεσης είναι ότι η λίστα της «βρώμικης δωδεκάδας» προσβάλλει τους αγρότες που αγωνίζονται να καλλιεργήσουν τρόφιμα για το έθνος και να ταΐσουν τα ίδια προϊόντα στα δικά τους παιδιά, δήλωσε ο Στιβ Κλέμεντ, διευθύνων σύμβουλος της Pacific Northwest Tree Fruit.
«Όταν βγαίνει αυτή η έκθεση είναι σαν να μας μαχαιρώνουν λίγο, επειδή δουλεύουμε τόσο σκληρά για να βγάλουμε ένα ωραίο υγιεινό προϊόν, και ο τίτλος της λίστας υπονοεί ότι είναι ανθυγιεινό. Είναι σαν να κάνεις κάτι καλό για κάποιον και μετά να γυρνάει και να σε αποκαλεί τέρας», πρόσθεσε.
Η έκθεση μπορεί να αποθαρρύνει τους ανθρώπους να καταναλώνουν τα φρούτα και τα λαχανικά που χρειάζονται, δήλωσε ο Νιλ Ναγκάτα, η οικογένεια του οποίου καλλιεργεί φράουλες στο Oceanside της Καλιφόρνια για δεκαετίες.
«Κάθε φορά που βγαίνει η λίστα ή υπάρχει φόβος για τις εισαγόμενες φράουλες, βλέπουμε τις πωλήσεις μας να μειώνονται. Δεν κάνουμε κάτι λάθος, παράγουμε πολύ υγιεινά και ασφαλή τρόφιμα. Ζούμε στο χωράφι, ο πατέρας μου είναι 100 ετών και η μητέρα μου 97 ετών και εξακολουθούν να τρώνε φράουλες» πρόσθεσε.
Οι άνθρωποι πρέπει να τρώνε πολλά φρούτα και λαχανικά, ακόμη και αν είναι συμβατικής καλλιέργειας, δήλωσε η Τέμκιν.
«Το τονίζουμε πάντα αυτό», είπε. «Θέλουμε να δώσουμε τη δυνατότητα στους καταναλωτές που επιθυμούν να αποφύγουν όσο το δυνατόν περισσότερα φυτοφάρμακα, επιλέγοντας βιολογικές εκδόσεις της ‘βρώμικης δωδεκάδας’, όπου τα επίπεδα φυτοφαρμάκων θα είναι χαμηλότερα, και στη συνέχεια, αν το επιθυμούν, να επιλέξουν λιγότερο ακριβά προϊόντα συμβατικής καλλιέργειας από την ‘καθαρή δεκαπεντάδα’».
Τα βιολογικά προϊόντα δεν είναι πιο θρεπτικά, αλλά μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι τα επίπεδα φυτοφαρμάκων στα ούρα ενηλίκων και παιδιών μπορούν να μειωθούν έως και 95% μετά τη μετάβαση σε βιολογική διατροφή.
Τα επίπεδα των μυκητοκτόνων ήταν υψηλά
Για πρώτη φορά, οι αναλυτές της EWG εξέτασαν τα αναφερόμενα επίπεδα μυκητοκτόνων, μια μορφή φυτοφαρμάκου που χρησιμοποιείται για την εξόντωση μυκητολογικών ασθενειών όπως το ωίδιο.
«Τέσσερα στα πέντε από τα φυτοφάρμακα που βρέθηκαν πιο συχνά στη λίστα της ‘βρώμικης δωδεκάδας’ ήταν μυκητοκτόνα τα οποία ήταν σε ιδιαίτερα υψηλές συγκεντρώσεις», δήλωσε η ερευνήτρια.
Δύο μυκητοκτόνα – το fludioxonil και το pyrimethanil – είχαν την υψηλότερη συγκέντρωση από οποιοδήποτε άλλο φυτοφάρμακο, σύμφωνα με την έκθεση. Το fludioxonil βρέθηκε στο 90% των ροδάκινων και σχεδόν στο 30% όλων των δειγμάτων της «βρώμικης δωδεκάδας», σύμφωνα με την έκθεση. Το pyrimethanil βρέθηκε στο 65% των δειγμάτων αχλαδιών, στο 30% των δειγμάτων μήλων, στο 27% των δειγμάτων σταφυλιών, στο 26% των δειγμάτων φράουλας και στο 24% των δειγμάτων νεκταρινιών.
«Τα μυκητοκτόνα εφαρμόζονται συχνά μετά τη συγκομιδή για να προστατεύσουν τα προϊόντα από τη μούχλα. Αυτός είναι πιθανόν ο λόγος για τον οποίο οι συγκεντρώσεις ήταν τόσο υψηλές σε ορισμένα δείγματα – υψηλότερες από άλλα φυτοφάρμακα που εφαρμόζονται νωρίτερα κατά την καλλιεργητική περίοδο», εξήγησε η ερευνήτρια.
Το fludioxonil δημιουργεί μια κηρώδη επίστρωση στα φρούτα ή τα λαχανικά, η οποία σύμφωνα με μελέτες είναι δύσκολο να ξεπλυθεί. Ενώ η Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος θεωρεί το fludioxonil ασφαλές σε ρυθμιζόμενα επίπεδα, ορισμένες μελέτες έχουν υποδηλώσει ότι μπορεί να διαταράξει το ορμονικό και νευρολογικό σύστημα των ανθρώπων. Η έκθεση καρκινικών κυττάρων του μαστού σε fludioxonil σε ένα τρυβλίο Petri έδειξε ότι το μυκητοκτόνο αύξησε την παραγωγή κυττάρων κατά 1,5%.
Το 2004, η υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος ταξινόμησε το pyrimethanil ως «πιθανό καρκινογόνο για τον άνθρωπο», αλλά το 2015 ανακοίνωσε ότι η χημική ουσία «δεν είναι πιθανό να είναι καρκινογόνα για τον άνθρωπο σε χαμηλές δόσεις». Μελέτες έχουν δείξει ότι είναι τοξική για τους βατράχους και την υδρόβια ζωή και μπορεί να διαταράξει τα επίπεδα του θυρεοειδούς σε έγκυες που ζουν σε γεωργικές περιοχές. Σε εργαστηριακές δοκιμές, το pyrimethanil και το fludioxonil έδειξαν ότι επηρεάζουν τη δραστηριότητα των ανδρογόνων – ορμονών που συμβάλλουν στην ανάπτυξη και την αναπαραγωγή τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες.
