Η Τουρκία είναι μία από τις ξένες διαστάσεις στη σύγκρουση στη Λιβύη από το 2011. Ο ρόλος που ασκεί η Τουρκία στο πλαίσιο της λιβυκής σκηνής είναι αρκετά διαφορετικός, υπό την έννοια ότι στοχεύει διάφορα κέρδη, και κινείται βάσει διαφορετικών κινήτρων.
Η τουρκική παρουσία στον αραβικό κόσμο και στη Βόρεια Αφρική είναι συγκεκριμένα μια πτυχή της τρέχουσας τουρκικής εξωτερικής πολιτικής.
Στην παρούσα συγκυρία εμφανίζονται δύο βασικά ζητήματα:
Η συνεχιζόμενη παρουσία στη Λιβύη, αφενός, και ο προσανατολισμός προς μια σειρά συμμαχιών που τείνουν να σχετίζονται με το ισλαμικό ρεύμα- ένα πρότυπο που εφαρμόστηκε από την Τουρκία σε περισσότερες από μία περιπτώσεις στο πλαίσιο των αλλαγών που ο αραβικός κόσμος είδε μετά την Αραβική Άνοιξη.
Υπάρχουν δύο βασικά σημεία που εξηγούν την τουρκική παρουσία και την παρέμβαση στη Λιβύη ειδικότερα.
Πρώτον, υπάρχει η τουρκική βούληση να αποκτήσει μεγαλύτερη επιρροή στο νότιο τμήμα της περιοχής της Μεσογείου, και αυτή η επιρροή θα χρησιμοποιηθεί αργότερα ως διαπραγματευτική κάρτα στις σχέσεις της Τουρκίας με τη Δύση.
Το δεύτερο σημείο, είναι το συνεχιζόμενοι στοίχημα της Τουρκίας στις ισλαμικές δυνάμεις στον αραβικό κόσμο, ελπίζοντας ότι θα εγκαθιδρύσουν καθεστώτα πιστά στην Τουρκία και στην πολιτική τάση του Ερντογάν.
Η επιρροή αυτών των δύο παραγόντων καθιστά τη Λιβύη μια τέλεια θέση για τις τουρκικές φιλοδοξίες στην τρέχουσα στιγμή.
Η μάχη για την απελευθέρωση της Τρίπολης από την επιρροή των πολιτοφυλακών και των παράνομων ένοπλων ομάδων έχει κλιμακώσει την τουρκο-λιβυκή σύγκρουση.
Η στρατιωτική δράση που λαμβάνει χώρα αυτήν τη στιγμή μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών της Λιβύης είναι ένα πιστικό επιχείρημα για την ύπαρξη της σύγκρουσης στη Λιβύη από το 2011.
Η Τουρκία ήταν προσεκτική για να διατηρήσει τις επαφές της με την πολιτική και στρατιωτική ελίτ στη δυτική Λιβύη (Τρίπολη).
Τα εργαλεία που χρησιμοποίησε η Τουρκία ήταν αρκετά διαφοροποιημένα, μεταξύ της διεθνούς πολιτικής πίεσης, της τοπικής στήριξης του Προεδρικού Συμβουλίου και της συχνής παράνομης προμήθειας όπλων. Οι Τούρκοι ήταν ένας από τους κύριους υποστηρικτές της ανάδειξης της Δυτικής Λιβύης.
Με πλατφόρμες που βασίζονται στην ιδεολογία και την περιφερειακή υπεροχή, η Τουρκία έχει καθιερώσει μακροπρόθεσμο ρόλο στη Λιβύη.
Ο Χαλίφα Χαφτάρ και ο Εθνικός Στρατός της Λιβύης (LNA) προχωρούν σε μια φάση για να απελευθερώσουν στρατιωτικά την Τρίπολη από τη λαβή μη θεσμικών ένοπλων ομάδων.
Η μάχη για την Τρίπολη δείχνει ότι οι στρατιωτικές δυνάμεις που βρίσκονται σε σύγκρουση στη Λιβύη απέχουν ακόμη πολύ από τη διευθέτηση μιας ισχυρότερης πλευράς που μπορεί να ολοκληρώσει τη σύγκρουση. Το γεγονός αυτό αποτελεί πηγή εγχώριων αντιπαραθέσεων που θα παρατείνουν χρονικά τη σύγκρουση στη Λιβύη.
Η Αίγυπτος θα πρέπει αναγκαστικά να αναλάβει κάποιο ρόλο κατά της τουρκικής παρέμβασης στη Λιβύη.
Η Λιβύη είναι πάντα θέμα αιγυπτιακής ασφάλειας και η ξένη παρέμβαση δεν πρέπει να γίνει αποδεκτή με κανέναν τρόπο.
Επιπλέον, η εξωτερική πολιτική της Αιγύπτου πιστεύει ότι μια πολιτική λύση θα προέλθει μόνο από μια καθαρά λιβυκή λύση, μέσω μια διαδικασίας πολιτικής διευθέτησης.
Ο Ερντογάν έχει απειλήσει με στρατιωτική παρέμβαση και το LNA αποκρίθηκε με τη σειρά του με την ίδια ρητορική.
Οι προοπτικές μιας στρατιωτικής επέμβασης στο έδαφος φαίνονται μακρινές στην παρούσα στιγμή, αλλά οι συγκρούσεις κλιμακώνονται στις σχέσεις Λιβύης – Τουρκίας.
Οι πρόσφατες εξελίξεις στις χώρες μετά την Αραβική Άνοιξη, καταδεικνύουν αλλαγές στις περιφερειακές εξισώσεις εξουσίας που διέπουν τον πυρήνα της πολιτικής του αραβικού κόσμου και της περιφέρειας της Βόρειας Αφρικής ή της Μέσης Ανατολής.
Οι τουρκικές απόπειρες παρέμβασης δείχνουν μια διαδικασία μετασχηματισμού μέσα στις διαστάσεις της περιφερειακής αραβικής πολιτικής.
Η πολιτική κατάσταση στη Λιβύη εξακολουθεί να είναι ανίκανη για να δώσει ένα κυρίαρχο κόμμα.
Το LNA, από τη μία πλευρά, παραμένει η πιο συνεκτική στρατιωτική δύναμη στο πλαίσιο της σύγκρουσης στη Λιβύη.
Ωστόσο, οι δυνάμεις της Μισράτα διατηρούν στρατιωτικές ικανότητες που δεν μπορούν να υποτιμηθούν.
Και τα δύο κόμματα υποστηρίζονται από μια σειρά περιφερειακών και διεθνών συμμαχιών, καθιστώντας τη λιβυκή σκηνή μια χώρα όπου η ντόπια πολιτική δεν προσφέρει στοιχεία ικανά για να εδραιώσει εξουσία.
Η αντίφαση μεταξύ των εντοπίων και των διεθνών συμφερόντων είναι ένας από τους παράγοντες που οδήγησαν στην παράταση της εσωτερικής λιβυκής διαμάχης μέχρι σήμερα.
Η πρόσφατη αναζωπύρωση της σύγκρουσης στη Λιβύη μετά τα γεγονότα της Τρίπολης εγείρει ερωτήματα σχετικά με τις προοπτικές επίτευξης πολιτικού διακανονισμού.
Ο ΟΗΕ χάνει την αξιοπιστία του και στα δύο στρατεύματα, στα ανατολικά και στα δυτικά.
Η Τουρκία εξακολουθεί να κυνηγάει τους ιδεολογικούς της στόχους στην περιοχή της Μέσης Ανατολή και της Βόρειας Αφρικής. Επιπλέον, υπάρχουν πολλές συμβάσεις κατασκευών μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, και η Τουρκία δεν θα αφήσει τα συμφέροντα αυτά.
Την ίδια στιγμή, η Λιβύη παραμένει ένα πιθανό σημείο επιρροής στη Βόρεια Αφρική, πράγμα που σημαίνει ότι θα υπάρξει ανταγωνισμός για την άσκηση της επιρροής σε αυτήν, και η Τουρκία είναι αναμφισβήτητα μέρος της.
Η μήτρα των διεθνών συμμαχιών στην περιοχή αναδιαμορφώνεται και η Τουρκία είναι ένας από τους παράγοντες που επιθυμούν να προσελκύσουν ένα νέο φάσμα επιρροής σε αυτή τη φάση.
Είναι απίθανο ότι η τουρκική επιρροή θα μεταμορφωθεί σε στρατιωτική παρέμβαση και επίσης είναι απίθανο η διεθνής κοινότητα να θεωρήσει νόμιμες τις τουρκικές ενέργειες.
Εν τω μεταξύ, το LNA ακολουθεί μια στρατηγική που απορρίπτει τις μη θεσμικές οντότητες και αρνείται την ξένη παρέμβαση στη Λιβύη.
Ο ρόλος της Τουρκίας, από αυτήν την άποψη, δεν είναι εποικοδομητικός με κανέναν τρόπο, αλλά είναι μάλλον ένα άλλο εργαλείο για την αντιμετώπιση της λιβυκής σύγκρουσης.
*Ο Ζιάντ Ακλ είναι ανώτερος πολιτικός αναλυτής στο Κέντρο Πολιτικών και Στρατηγικών Μελετών της Al Ahram.
www.echedoros-a.gr
