Το 2015, η Isdale, 31 ετών τότε, διαγνώστηκε με καρκίνο του εντέρου τετάρτου σταδίου και της δόθηκαν 18 μήνες ζωής. Παρά μια περίοδο ύφεσης και 170 γύρους χημειοθεραπείας, η ασθένεια εξαπλώθηκε έκτοτε στους λεμφαδένες της.
Πάντα σκεφτόμουν: «Θα τακτοποιήσω την καριέρα μου, μετά θα παντρευτώ, θα κάνω παιδιά, θα ταξιδέψω». Και τότε εμφανίστηκε ο καρκίνος. Θρηνείς για τον μελλοντικό σου εαυτό. Αν πέθαινα αύριο, αυτό που θα έλεγα στο νεκροκρέβατό μου είναι ότι λυπάμαι που δεν περνάω αρκετό χρόνο με την οικογένειά μου. Οπότε σε αυτό επικεντρώνομαι.
Έχω μια «λίστα Yolo» με τα πράγματα που θέλω να ζήσω στη ζωή μου και ο σύζυγός μου και η οικογένειά μου εργάζονται πολύ σκληρά για να διασφαλίσουν ότι κάνουμε όσο το δυνατόν περισσότερα από αυτά μαζί. Με έχουν πάει για ψαροντούφεκο στις Μαλδίβες, για αερόστατο πάνω από την Καππαδοκία και για snowmobiling στην Ισλανδία. Έχουμε μείνει σε ξενοδοχείο με σπηλιές, έχουμε δει τις πυραμίδες, το Κολοσσαίο και έχουμε πετάξει με ελικόπτερο πάνω από τη Νέα Υόρκη. Έχουμε ταΐσει τίγρεις από το χέρι, έχουμε πάρει το τρένο Rocky Mountaineer, έχουμε κάνει αλεξίπτωτο πλαγιάς και έχουμε δει τα χωράφια με τις τουλίπες στην Ολλανδία.
Η ζωή μου πιθανότατα θα είναι σύντομη, οπότε στις καλές μου μέρες, όταν είμαι αρκετά καλά, ζω πραγματικά. Βγαίνω έξω και κάνω ό,τι θέλω: ένα ωραίο γεύμα, θέατρο, κινηματογράφο.
Η ασθένειά μου έχει αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο ιεραρχώ τα πράγματα. Παρόλο που αγαπούσα την καριέρα μου ως γιατρός, συχνά σήμαινε πολλές ώρες εργασίας, χάσιμο των Χριστουγέννων και των γενεθλίων, εξετάσεις, άγχος. Το να τα παρατήσω αυτά είναι μια μεγάλη θυσία, αλλά είμαι πρόθυμη να την κάνω για να κερδίσω περισσότερο χρόνο με τους αγαπημένους μου. Είναι ειρωνικό ότι χρειάστηκε να μου πουν ότι πεθαίνω για να αρχίσω να ζω.
«Μην σπαταλάτε ενέργεια για να τσακώνεστε» – Michèle Bowley, 57 ετών, Basel-Stadt, Ελβετία
Αφού η Bowley βρήκε ένα εξόγκωμα στη μασχάλη της το καλοκαίρι του 2020, η βιοψία αποκάλυψε καρκίνο του μαστού. Η ασθένεια εξαπλώθηκε στους πνεύμονες, το συκώτι και τα οστά της και στα τέλη του 2021 της δόθηκε πρόγνωση τριών έως έξι μηνών.
Αποδεχτείτε τον εαυτό σας και την κατάστασή σας. Μην σπαταλάτε ενέργεια για να πολεμάτε. Τα πιο σημαντικά πράγματα στη ζωή είναι οι άλλοι άνθρωποι. Δώστε προσοχή στις ανάγκες σας και κάντε αυτό που σας κάνει ευτυχισμένους. Κάντε κάτι δημιουργικό, μάθετε κάτι καινούργιο, ασχοληθείτε με κάτι που έχει σημασία για εσάς. Απολαύστε τη ζωή σας μέχρι την τελευταία σας ανάσα.
Δεν μετανιώνω για τίποτα. Πάντα έκανα αυτό που ήταν σημαντικό για μένα και αξιοποίησα πλήρως τις δυνατότητές μου, ανεξάρτητα από το τι περίμεναν ή τι πίστευαν οι άλλοι για μένα. Είχα μια γεμάτη ζωή- είμαι έτοιμη να φύγω.
Κατά κάποιον τρόπο αισθάνομαι τυχερή – θα μπορούσα να είχα πεθάνει όταν ο γιος μου ήταν τριών ή τεσσάρων ετών. Αισθάνομαι σαν να ζω με δανεικό χρόνο
«Το να μοιράζεσαι τα συναισθήματά σου βοηθάει» – Harry Soko, 59 ετών, Salima, Μαλάουι
Συνήθως λέμε: «Αν πάσχετε από καρκίνο ξέρετε ότι αυτό που ακολουθεί είναι ο θάνατος». Έτσι η οικογένειά μου το αποδέχτηκε. Η κοινότητα το αποδέχτηκε. Όταν είμαι μόνος ή κοιμάμαι, μου έρχεται στο μυαλό: «Γιατί πάσχω από καρκίνο; Πώς τον απέκτησα;». Χρειάζεται χρόνος για να το αποδεχτείς. Αλλά αν μοιραστείς τα συναισθήματά σου με τους άλλους, ελευθερώνεσαι. Δεν έχεις πλέον καμία ανησυχία.
«Σταματήστε να ανησυχείτε για το αν έχετε καλή δουλειά ή αν χρειάζεστε ένα μεγάλο σπίτι» – Caroline Richards, 44 ετών, Bridgend, Ουαλία
Ο γιος της ήταν 16 μηνών όταν, το 2014, ένα πρήξιμο στο στομάχι της Richards διαγνώστηκε ως καρκίνος του εντέρου. Της είπαν ότι, με επιτυχή χημειοθεραπεία, θα ζούσε πιθανώς δύο χρόνια.
Αυτά τα τελευταία εννέα χρόνια ήταν πραγματικά καλά, ίσως καλύτερα από ό,τι αν δεν είχα καρκίνο. Διαφορετικά πράγματα έγιναν προτεραιότητα: το να περνάμε χρόνο μαζί αντί να ανησυχούμε για το αν πρέπει να έχουμε μια καλή δουλειά ή να σκεφτόμαστε ότι χρειαζόμαστε ένα μεγάλο σπίτι.
Κατά κάποιον τρόπο αισθάνομαι τυχερή – θα μπορούσα να είχα πεθάνει όταν ο γιος μου ήταν τριών ή τεσσάρων ετών. Αισθάνομαι σαν να ζω με δανεικό χρόνο. Αλλά, πλέον με ξέρει. Θα με θυμάται.
«Βρείτε την ευγνωμοσύνη» – Tyra Wilkinson, 50 ετών, Οντάριο, Καναδάς
Ένα οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού σήμαινε ότι όταν η Wilkinson διαγνώστηκε με τη νόσο το 2015, είχε ήδη κάνει σχέδια για μαστεκτομή. Επτά χρόνια αργότερα, ο καρκίνος είχε επιστρέψει και είχε εξαπλωθεί στη σπονδυλική της στήλη, καθιστώντας τον ανίατο.
Ο σύζυγός μου και εγώ είχαμε σχέδια για όταν τα παιδιά μας θα είχαν μεγαλώσει. Πάντα λέγαμε ότι θα ήμασταν οι πιο γυμνασμένοι παππούδες και γιαγιάδες, που θα παίζαμε με τα εγγόνια μας στο έδαφος. Ακόμα κι αν είμαι ζωντανή, δεν θα μπορέσω να γίνω αυτή η παππούς και η γιαγιά, γιατί απλά δεν είμαι ικανή να κάνω αυτά τα πράγματα τώρα.
Βρείτε την ευγνωμοσύνη για αυτό που έχετε, γιατί πάντα μπορεί – και πάντα θα – να γίνει χειρότερα. Να είστε ευγνώμονες για όλα τα πράγματα που είναι υπέρ σας αυτή τη στιγμή.
«Πηγαίνετε στα πάρτι. Μείνε έξω μέχρι αργά» – Amanda Nicole Tam, 23 ετών, Κεμπέκ, Καναδάς
Μακάρι να έβγαινα περισσότερο με τους φίλους μου. Μακάρι να είχα πάει σε πάρτι και να έμενα έξω μέχρι αργά. Το να ζω τη ζωή μου ελεύθερα είναι κάτι που νιώθω ότι έχασα και λυπάμαι που δεν το εκμεταλλεύτηκα όταν ήμουν νεότερη. Η ζωή είναι σύντομη και πρέπει να τη ζεις όπως θέλεις, ανεξάρτητα από το τι σκέφτονται οι άλλοι. Μην έχεις κρατήματα. Πείτε αυτό που θέλετε να πείτε και κάντε αυτό που θέλετε να κάνετε.
«Μην αποδέχεστε την ήττα» – Mark Hughes, 62 ετών, Essex, Αγγλία
Πριν από 20 και πλέον χρόνια, μια πνευμονία οδήγησε στην ανακάλυψη ενός όγκου στον πνεύμονα του Hughes. Η χειρουργική επέμβαση ήταν επιτυχής, αλλά ο καρκίνος είχε εξαπλωθεί στους λεμφαδένες του. Το 2010, μια σπάνια μορφή της νόσου, η οποία είναι πλέον ανίατη, βρέθηκε στα οστά του.
Έχει να κάνει με το να έχεις έναν στόχο, έναν σκοπό, να βάζεις κάπου τις βλέψεις σου. Δεν θα νικηθώ ούτε θα δεχτώ την ήττα. Ο μόνος δρόμος είναι προς τα εμπρός, και υπάρχει πάντα μια θέση τερματισμού στην οποία στοχεύω. Αν σε ρίξουν κάτω, σήκω πάνω, ίσιωσε τα ρούχα σου και ξαναπήγαινε. Αυτό είναι που με κρατάει σε εγρήγορση.
«Είσαι αρκετός- κάνεις τη διαφορά» – Chanel Hobbs, 53 ετών, Βιρτζίνια, ΗΠΑ
Στα 37 της χρόνια, η Hobbs βρέθηκε να μην μπορεί να περπατήσει χωρίς να πέσει- διαγνώστηκε με ALS και της δόθηκε προσδόκιμο ζωής έως και πέντε χρόνια. Τώρα εξαρτάται από αναπνευστήρα και σωλήνα σίτισης.
Πριν από τη διάγνωσή μου, ήμουν πολύ ανεξάρτητη. Καμάρωνα τον εαυτό μου που έκανα πράγματα μόνη μου. Έμαθα όμως ότι οι άλλοι θέλουν πραγματικά να βοηθήσουν και τους δίνει χαρά το γεγονός ότι μπορούν να κάνουν τη διαφορά, έστω και μικρή.
Συνήθιζα πάντα να σχεδιάζω κάθε πτυχή της ζωής μου. Μακάρι να ήμουν πιο αυθόρμητη και να έκανα πράγματα όταν μου περνούσαν από το μυαλό. Για παράδειγμα, να χαζέψω έξω από το παράθυρο και να πάω μια βόλτα, αλλά αντί γι’ αυτό έκανα δουλειές του σπιτιού. Πόσο λαχταράω μια βόλτα σήμερα. Τώρα δίνω χάρη στον εαυτό μου. Έχω μάθει να μην συγκρίνω τον εαυτό μου με τους άλλους. Βρείτε αυτό που σας κάνει να αισθάνεστε ουσιαστικά. Να θυμάστε: είστε αρκετοί, είστε άνθρωποι και κάνετε τη διαφορά.
«Ό,τι κι αν αισθάνεστε, σηκωθείτε, ντυθείτε και βγείτε έξω» – Simon Penwright, 52 ετών, Buckinghamshire, Αγγλία
Τις πρώτες πρωινές ώρες της 24ης Ιανουαρίου 2023, ο Penwright ξύπνησε από μια δυσάρεστη γεύση και οσμή. Οι γιατροί ανακάλυψαν τρεις όγκους στον εγκέφαλο, εκ των οποίων ο ένας κάλυπτε το μισό του εγκεφάλου του. Διαγνώστηκε με μια επιθετική μορφή γλοιοβλαστώματος και του δόθηκαν λιγότεροι από 12 μήνες ζωής.
Θα ήταν τόσο εύκολο να ξυπνήσω το πρωί και απλά να ξαπλώσω στο κρεβάτι. Δεν είμαι άνθρωπος του γυμναστηρίου, αλλά όταν κάνω λίγη γυμναστική, αισθάνομαι φανταστικά. Ανεξάρτητα από το πώς αισθάνεστε, σηκωθείτε, ντυθείτε και βγείτε έξω.
Αν τη μια στιγμή είσαι καλά, μετά πάθεις καρδιακή ανακοπή και την επόμενη έχεις φύγει, σου αφαιρούνται οι επιλογές. Οπότε υποθέτω ότι είμαι ευγνώμων που μπορώ να οργανώνομαι και να αξιοποιώ στο έπακρο την καθημερινότητά μου.
Τίποτα δεν χρειάζεται να γίνει μέχρι μια συγκεκριμένη ηλικία ή χρόνο- μπορείς πάντα να αλλάξεις αυτό που θέλεις να κάνεις στη ζωή σου
«Έχω πάψει να με νοιάζει τι σκέφτονται οι άλλοι» – Sukhy Bahia, 39 ετών, Λονδίνο, Αγγλία
Είμαι ανύπαντρη μητέρα. Είναι συγκλονιστικό γιατί νομίζεις ότι θα είσαι κοντά στα παιδιά σου για πολύ καιρό. Η κόρη μου είναι εννέα ετών και ο γιος μου είναι έξι ετών και είμαι απόλυτα ειλικρινής μαζί τους για την υγεία μου. Ελπίζω να αφήσω πράγματα για όταν δεν θα είμαι εδώ -κάρτες γενεθλίων, αποφοίτησης, γάμου, νέου σπιτιού και ένα βιβλίο μαγειρικής με όλες τις αγαπημένες τους συνταγές. Σχεδιάζω επίσης βίντεο-μπλογκ, δίνοντας συμβουλές για πράγματα που μπορεί να μην αισθάνονται άνετα να ρωτήσουν κανέναν άλλον, όπως η συναίνεση και η εφηβεία.
Θέλω να ξέρουν ότι δεν χρειάζεται ποτέ να εντυπωσιάσουν κανέναν ή να προσπαθήσουν να ταιριάξουν και ότι τα ορόσημα είναι μαλακίες. Τίποτα δεν χρειάζεται να γίνει μέχρι μια συγκεκριμένη ηλικία ή χρόνο- μπορείς πάντα να αλλάξεις αυτό που θέλεις να κάνεις στη ζωή σου.
Έχω σταματήσει να με νοιάζει τι σκέφτονται οι άλλοι για μένα. Από την εφηβεία μου, πάντα ήθελα ένα τατουάζ σε ολόκληρο το χέρι. Πέρυσι αποφάσισα να ξεκινήσω ένα με τα «γενέθλια λουλούδια» των παιδιών μου, για να δείξω πόσο πολλά σημαίνουν για μένα.
Τα παιδιά μου το λατρεύουν- οι γονείς μου δεν είναι ενθουσιασμένοι, αλλά αποδέχονται ότι υπάρχουν χειρότερα πράγματα που θα μπορούσα να κάνω στη ζωή μου.
Συμπέρασμα: Ο άνθρωπος μπροστά στο θάνατο αποκτά το μεγαλείο που θα έπρεπε να έχει μπροστά στη ζωή.