Στις τελευταίες του στιγμές, περιτριγυρισμένος από την καταρρακωμένη οικογένειά του, ο 32χρονος Ντέιβιντ Κίρμπι (David Kirby), ασθενής του AIDS, κοιτάζει πέρα και πάνω από το δωμάτιο, σε έναν άγνωστο κόσμο.
Η εμβληματική πλέον φωτογραφία, που τραβήχτηκε από τη φοιτήτρια δημοσιογραφίας Τερέις Φρέιρ (Therese Frare) και δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό LIFE, έγινε γρήγορα ένα ισχυρό σύμβολο για τη θανατηφόρο επιδημία που είχε ήδη τσακίσει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.
Για ορισμένους, αυτή η ανατριχιαστική αξιοπρέπεια του David Kirby αφαιρέθηκε όταν, δύο χρόνια αργότερα, η φωτογραφία σημαδεύτηκε με το λογότυπο της Benetton και χρησιμοποιήθηκε σε διαφήμιση για την πώληση ρούχων.
Τότε, που κανείς δεν ήθελε να μιλήσει για το AIDS
Ο τότε δημιουργικός διευθυντής της Benetton, Ολιβιέρο Τοσκάνι (Oliviero Toscani), έβλεπε τον ρόλο του στη δημιουργία καμπανιών με «νόημα και θέματα που οι διαφημιστές δεν θέλουν συνήθως να αντιμετωπίσουν».
Εκείνη την εποχή, το AIDS έμοιαζε σίγουρα με ένα θέμα με το οποίο κανείς -ούτε καν η κυβέρνηση των ΗΠΑ- δεν ήθελε να ασχοληθεί.
Εκείνη τη χρονιά η ασθένεια είχε γίνει η υπ’ αριθμόν ένα αιτία θανάτου για τους άνδρες των ΗΠΑ ηλικίας 25 έως 44 ετών.
Η Benetton θεώρησε ότι ο ρόλος της διαποτίστηκε με αλτρουιστικές προθέσεις, ενώ ο πατέρας του Ντέιβιντ Κίρμπι, o Μπιλ, είδε τη διαφήμιση ως μια ευκαιρία να ευαισθητοποιήσει περισσότερο το κοινό.
«Η Benetton δεν χρησιμοποιεί εμάς, εμείς χρησιμοποιούμε την Benetton», δήλωσε.
Δείτε το σχετικό βίντεο για το θέμα
Ο επιχρωματισμός της φωτογραφίας
«Όταν είδα την εικόνα της Τερέις Φρέιερ στο LIFE, είπα: «Αυτή είναι η εικόνα» δήλωσε ο Τοσκάνι.
«Ο David μοιάζει με τον Ιησού Χριστό, αλλά πεθαίνει από AIDS. Είναι σαν πίνακας ζωγραφικής» συνέχισε.
«Το μόνο πρόβλημα ήταν ότι ήταν ασπρόμαυρη και ήθελα να είναι ρεαλιστική – το χρώμα είναι ρεαλιστικό». Τότε ήταν που ο αρχισυντάκτης και επικεφαλής του περιοδικού COLORS της Benetton, Τιμπόρ Καλμάν (Tibor Kalman) κάλεσε την Aν Ρόνεϊ (Ann Rhoney), μια εικαστικό που δούλευε στο χέρι με ελαιοχρώματα.
Πριν από το Photoshop, η επίπονη διαδικασία να ζωντανέψει μια φωτογραφία με τη χρήση χρωμάτων ήταν μια ακριβή και λεπτομερής τέχνη και, με μια σκηνή τόσο ισχυρή όσο αυτή, διακυβεύονταν πολλά.
«Ήθελα η εικόνα να έχει μια ειρηνική ποιότητα», λέει η Ρόνεϊ στο Time. «Η όλη ιδέα του χρωματισμού ήταν να την κάνω να φαίνεται ρεαλιστική, οπότε υπήρχε μεγάλη πίεση για να το πετύχω αυτό. Το να χάσω το στόχο μου έστω και για μια σκιά θα ήταν πλήρης καταστροφή».
Δουλεύοντας τη στοιχειωμένη σκηνή όλη τη νύχτα
Αφού της έγινε η ανάθεση, η Ρόνεϊ εργάστηκε όλη τη νύχτα της παραμονής των Χριστουγέννων του 1991, τρέχοντας στη Νέα Υόρκη προσπαθώντας να βρει υλικά καθώς έπεφτε χιόνι και τα καταστήματα έκλειναν για τις γιορτές.
Ο Ρόνεϊ δουλεύει χρησιμοποιώντας μια διαδικασία αφαίρεσης- τοποθετεί το χρώμα πάνω στην εικόνα και στη συνέχεια το αφαιρεί με βαμβάκι γύρω από μια οδοντογλυφίδα.
«Έχω μόνο ένα παράθυρο 24 ωρών πριν στεγνώσει το χρώμα και δεν είναι όπως το Photoshop όπου μπορείς να πας πίσω και να αλλάξεις κάτι», λέει.
«Είναι μια πραγματική ελαιογραφία». Καθώς η νύχτα περνούσε και η Ρόνεϊ συνέχιζε να δουλεύει χωρίς παύση, ενώ την απορροφούσε όλο και περισσότερο η στοιχειωμένη σκηνή.
«Όσο περισσότερο κοιτούσα την εικόνα, τόσο περισσότερο εσωτερίκευα αυτό που συνέβαινε εκεί», εξηγεί.
Η Benetton δήλωσε ότι προσπαθούσε να ευαισθητοποιήσει το κοινό για το θέμα, αλλά κατηγορήθηκε ότι χρησιμοποιεί τον πόνο ενός ανθρώπου για να πουλήσει ρούχα
Το πρόσωπο του AIDS / United Colors of Benetton – Photograph by Therese Frare
«Υπάρχει λευκό φως στα πρόσωπά τους»
Μέχρι τότε, η Ρόνεϊ είχε χάσει πολλούς φίλους της από το AIDS και είχε μόλις δουλέψει το εξώφυλλο του Newsweek, The Future of Gay America (Το μέλλον της gay Αμερικής) -έτσι η επένδυσή της στο θέμα ήταν βαθιά.
«Ήθελα απλώς να αποκτήσω την αξιοπρέπεια του Ντέιβιντ Κίρμπι. Νομίζω ότι το ίδιο συναίσθημα πρέπει να είχε και η Tερέις Φρέιρ», εξηγεί.
Η Ρόνεϊ λέει ότι το να δείξει το τελικό έργο στον Καλμάν ήταν μια συγκλονιστική στιγμή. «Ο Tιμπόρ ήταν πραγματικά συγκινημένος όταν είδε τι είχα κάνει» εξηγεί.
«Αν το κοιτάξετε, υπάρχει λευκό φως μέσα του, υπάρχει λευκό φως στα πρόσωπά τους. Είναι αληθινό. Θυμάμαι ότι απλά το κοιτάξαμε και είπαμε: ‘Αχ.’ Συγκινηθήκαμε βαθιά».
Το μποϊκοτάζ στη Benetton
Αλλά ενώ ο Ρόνεϊ και ο Καλμάν μπορεί να ήταν ικανοποιημένοι με τα αποτελέσματα, μεγάλο μέρος του κοινού αισθάνθηκε διαφορετικά.
Η Benetton δήλωσε ότι προσπαθούσε να ευαισθητοποιήσει το κοινό για το θέμα, αλλά κατηγορήθηκε ότι χρησιμοποιεί τον πόνο ενός ανθρώπου για να πουλήσει ρούχα.
Ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων βγήκαν στους δρόμους καλώντας σε μποϊκοτάζ της Benetton.
Αλλά η Ρόνεϊ επιμένει ότι ο Καλμάν δεν το έκανε αυτό για το κέρδος: «Προσπαθούσε πραγματικά να κάνει τους ανθρώπους να νιώσουν αυτό το πράγμα».
Τελικά ο πατέρας του Ντέιβιντ Κίρμπι είχε τον τελευταίο λόγο: «Αν αυτή η φωτογραφία βοηθήσει κάποιον τότε αξίζει την όποια πίεση πρέπει να περάσουμε».
