Η μαύρη ημέρα του ΠΝ – Ο εμβολισμός της πυραυλάκατου «Κωστάκος» από το πλοίο «Σάμαινα» (BINTEO)

Σαν σήμερα, στις 4 Νοεμβρίου 1996,  η πυραυλάκατος «Κωστάκος» του Πολεμικού Ναυτικού εμβολίζεται από το επιβατηγό πλοίο «Σάμαινα».

Η θλιβερή επέτειος της συμπληρώσεως 22 ετών από τη βύθιση της πυραυλακάτου ΤΠΚ «ΑΝΘΥΠΟΠΛΟΙΑΡΧΟΣ ΚΩΣΤΑΚΟΣ» (Ρ-25) και της εξαιτίας αυτής τραγικής απώλειας τεσσάρων εκ των 32 συνολικώς μελών του πληρώματός του κάνει σήμερα αισθητή την απώλεια του, των ναυτικών μας και του σκάφους σε όλο το ΠΝ, που δικαίως τη θεωρεί ως μία «μαύρη σελίδα» στην ένδοξη ιστορία του.

Η σύγκρουση των δύο πλοίων έγινε στο βορειοανατολικό άκρο του νησιού Σάμου, ανοιχτά του ακρωτηρίου του Αγ. Κωνσταντίνου, στη θαλάσσια περιοχή «Αυλάκια». Η ώρα της σύγκρουσης -σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση του ΓΕΝ- ήταν στις 6.35μμ, ενώ το αντίστοιχο σήμα έφθασε στις 7.20μμ στο Γενικό Επιτελείο Ναυτικού.

Η κατά πολύ μικρότερη σε μέγεθος πυραυλάκατος «ΚΩΣΤΑΚΟΣ» βυθίστηκε  μετά τη σύγκρουση, αφού εμβολίστηκε στο χώρο ανάμεσα στη μέση και την πρύμνη του πλοίου, με αποτέλεσμα την συντριβή ουσιαστικά του σκάφους!

Οι αντίστοιχες ζημιές στο επιβατικό πλοίο «Ε/Γ-Ο/Γ ΣΑΜΑΙΝΑ» ήταν ελάχιστες, ενώ η σύγκρουση τρομοκράτησε τους επιβάτες του.

Από τη σύγκρουση έχασαν τη ζωή τους τέσσερα στελέχη του πολεμικού πλοίου. Ένας Ανθυπασπιστής και τρεις κελευστές.

Στην πυραυλάκατο, σύμφωνα με την δήλωση του κυβερνήτη του σκάφους, επέβαιναν 38 άτομα ως πλήρωμα, από τους οποίους σχεδόν αμέσως περισυνελέγησαν 34, από τις ναυαγοσωστικές λέμβους που έριξε στη θάλασσα το «ΣΑΜΑΙΝΑ».

Στην περιοχή έσπευσαν 3 αλιευτικά σκάφη, 1 φορτηγό πλοίο και 5 σκάφη του Πολεμικού Ναυτικού που συμμετείχαν στην επιχείρηση ανεύρεσης των 4 αγνοουμένων (ανευρέθηκαν αργότερα νεκροί).

Το επιβατηγό «ΣΑΜΑΙΝΑ» στην συνέχεια, με εντολή του Λιμεναρχείου Σάμου, επέστρεψε στο Βαθύ, από όπου είχε ξεκινήσει, μεταφέροντας τους περισυλλεγέντες ναύτες. Εκεί περίμεναν 2 ασθενοφόρα σε περίπτωση που υπήρχαν τραυματισμένοι.

«Σκοτεινά» τα αίτια…

Το επιβατικό «ΣΑΜΑΙΝΑ» πραγματοποιούσε καθορισμένο όσο και σύνηθες δρομολόγιο από το Βαθύ Σάμου με προορισμό το Καρλόβασι και στη συνέχεια την Ικαρία. Δρομολόγιο που κι εκείνη την βραδιά δεν είχε παρεκκλίνει από το συνηθισμένο. Επέβαιναν σε αυτό 71 επιβάτες και πενήντα ναύτες ως πλήρωμα.

Η πυραυλάκατος «ΚΩΣΤΑΚΟΣ» ήταν σε υπηρεσία, ασκούμενη στα πλαίσια της διακλαδικής άσκησης «ΠΑΡΜΕΝΙΩΝ ’96» που διεξαγόταν μέχρι και τις 6/11/96, σε όλο το μήκος των θαλάσσιων και χερσαίων Ελληνοτουρκικών συνόρων.

Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις το επιβατικό «ΣΑΜΑΙΝΑ» δεν είχε ειδοποιηθεί σχετικά με το ότι επρόκειτο ή υπήρχε πιθανότητα να διασταυρωθεί με την πυραυλάκατο του Πολεμικού Ναυτικού, ή οποιοδήποτε άλλο πλοίο που συμμετείχε στην άσκηση.

Το γεγονός ενισχύεται και από την πληροφορία ότι είναι συχνό φαινόμενο να μην ειδοποιούνται τα πλοία της ακτοπλοΐας για τις δραστηριότητες του Πολεμικού Ναυτικού, εκτός αν έχουν προγραμματιστεί ασκήσεις με πραγματικά πυρά.

Μετά από επίπονες προσπάθειες, το πλοίο ανελκύσθηκε στις 15 Μαρτίου 1997, αλλά δεν κρίθηκε οικονομικά σκόπιμη η επισκευή και ενεργοποίησή του, εκτός από ορισμένα απάρτια κυρίως οπλικών συστημάτων και πυραύλων Penguin που κρίθηκαν κατάλληλα ως αμοιβά.

Ευθύνες και στις δύο πλευρές

Το πόρισμα της Επιτροπής Πραγματογνωμόνων του Πολεμικού Ναυτικού έριξε ευθύνες και στις δύο πλευρές για τη μοιραία σύγκρουση της πυραυλακάτου «ΚΩΣΤΑΚΟΣ» με το επιβατηγό πλοίο «ΣΑΜΑΙΝΑ».

Σε γενικές γραμμές οι ευθύνες στο μεν εμπορικό πλοίο είναι κυρίως ευθύνες για την πρόκληση της σύγκρουσης, στο δε πολεμικό πλοίο είναι ευθύνες για τη μη αποφυγή του.

Κωστάκος Ανθχος P-25 (1980-1996)

Πυραυλάκατος τύπου Combattante IIIb

Διαστάσεις: 56 / 7,4 / 2 μέτρα

Εκτόπισμα: 420 τόνους

Πρόωση: 4 MTU 18.000 hp , 4 έλικες

Ταχύτητα: 33 κόμβοι

Οπλισμός: 6 K / B E / E Penguin Mk 2, 2 πυροβόλα OTO Melara 76 χιλ./62, 2 δίδυμα 30 χιλ. EMERLEC, 2 Τ/Σ τηλεκατευθυνόμενων Τ/Λ και σύστημα Δ/Β VEGA.

Μια από τις έξι του αυτού τύπου πυραυλάκατους (ΚΑΒΑΛΟΥΔΗΣ, ΚΩΣΤΑΚΟΣ, ΝΤΕΓΙΑΝΝΗΣ, ΞΕΝΟΣ, ΣΙΜΙΤΖΟΠΟΥΛΟΣ και ΣΤΑΡΑΚΗΣ), οι οποίες κατασκευάστηκαν, μετά από παραγγελία του ΓΕΝ, στα Ελληνικά Ναυπηγεία Σκαραμαγκά.

Έλαβε το όνομα αυτό προς τιμήν του φονευθέντος στη Μάλτα, στις 27 Φεβρουαρίου 1942, αξιωματικού του Υ/Β ΓΛΑΥΚΟΣ. Η παραλαβή της έγινε στις 24 Ιουνίου 1980.