Η σύγκρουση Ισραήλ – Ιράν δικάστηκε και καταδικάστηκε από τη Δύση, ενώ οι χώρες φιλικά προσκείμενες προς την Τεχεράνη, επίσης άνοιξαν τα χαρτιά τους.
Ωστόσο, η «αφωνία» των χωρών του Κόλπου, είναι αυτή που προκαλεί ερωτήματα, παρά την έκτακτη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών του Κόλπου στη Ντόχα που συνέπεσε με την επίσκεψη του Ιρανού προέδρου Πεζεσκιάν για συνομιλίες με τον εμίρη του Κατάρ.
O σουνιτικός συνασπισμός έξι μοναρχών του Κόλπου δεν είναι φυσικά θετικά διακείμενος προς το Ιράν ή τους σιίτες πληρεξούσιούς του και μόνο το 2016 χαρακτήρισε τη Χεζμπολάχ ως τρομοκρατική οργάνωση. Αλλά αντιτίθενται επίσης στην περαιτέρω κλιμάκωση του Ισραήλ και πιστεύουν ότι τελικά μόνο η Ουάσιγκτον έχει τα μέσα να συγκρατήσει τον ισραηλινό πρωθυπουργό, Μπέντζαμιν Νετανιάχου.
Επιμένουν ότι η δημιουργία ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους είναι ο μόνος δρόμος προς την περιφερειακή σταθερότητα, ολοκλήρωση και ευημερία.
Η πραγματικότητα είναι ότι οι ηγέτες των κρατών του Κόλπου, παρά τη λαϊκή υποστήριξη στις χώρες τους για την παλαιστινιακή υπόθεση, είναι απίθανο να αλλάξουν τη δική τους συλλογική στρατηγική διάρκειας ενός έτους να μην παρέχουν στους Παλαιστίνιους τίποτα άλλο εκτός από ανθρωπιστική βοήθεια και πολιτική υποστήριξη.
Τα γεγονότα μπορούν να αλλάξουν με ταχύτητα, αλλά προς το παρόν αντιμετωπίζουν την προοπτική ενός αναγεννημένου Ισραήλ αποφασισμένου να ξεφύγει από το αδιέξοδο στη Γάζα καταστρέφοντας τη στρατιωτική ηγεσία της Χεζμπολάχ και καθιστώντας το Ιράν αδύναμο και ακίνδυνο για το Ισραήλ.
Οι αναφορές ότι το Ισραήλ εξετάζει το ενδεχόμενο να χτυπήσει τις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις του Ιράν, πόσο μάλλον τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του, θα εκνευρίσουν το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου (GCC).
Το επιχείρημα του GCC, υπό την προεδρία του σεΐχη αλ Θάνι, πρωθυπουργού του Κατάρ, παραμένει ότι η κατάπαυση του πυρός μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ είναι η λύση στην κρίση. Αλλά η δολοφονία από το Ισραήλ του βασικού συνομιλητή του Κατάρ, του μέλους του πολιτικού γραφείου της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια, ήταν ένα σοβαρό πλήγμα στις ελπίδες της Ντόχα να το επιτύχει αυτό.
Ομοίως, στο δεύτερο μέτωπο – τον Λίβανο – τα κράτη του GCC, συμπεριλαμβανομένου του Κουβέιτ, του Ομάν, της Σαουδικής Αραβίας, του Κατάρ και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, έχουν ήδη καλέσει το Ισραήλ να σεβαστεί την κυριαρχία της χώρας και να αποδεχθεί κατάπαυση του πυρός. Αλλά την ίδια στιγμή κανείς δεν έχει εγκρίνει την επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ.
Το δίλημμα για τον Κόλπο
Εάν η αναζωπύρωση του Ισραήλ συνεχιστεί, ο Κόλπος και τα αραβικά κράτη μπορεί να αντιμετωπίσουν ένα δίλημμα.
Από τη μία πλευρά, η μακροπρόθεσμη αποδυνάμωση της ιρανικής επιρροής θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα ανεπιθύμητο και αποσταθεροποιητικό κενό, στο οποίο μόνο το Σιδερένιο Τείχος του Ισραήλ κυριαρχεί στην περιοχή. Από την άλλη, θα μπορούσε να αποτελέσει μια ευκαιρία για τα περιφερειακά κράτη να εκμεταλλευτούν την αδυναμία του Ιράν και να απωθήσουν τους μη κρατικούς παράγοντες που υποστηρίζονται από το καθεστώς.
Πολλά περιφερειακά κράτη έχουν λόγους να θέλουν να δουν την Τεχεράνη να μειώνεται. Ένα αποδυναμωμένο Ιράν θα μπορούσε να δώσει μεγαλύτερο χώρο στον πρόεδρο του Ιράκ, Mohammed Shia al-Sudani, να χαλιναγωγήσει τις φατρίες που υποστηρίζονται από το Ιράν. Ο πρόεδρος της Συρίας, Μπασάρ αλ-Άσαντ, εμφανώς σιωπηλός για τη σύγκρουση παρά την υποστήριξη που του έχει δείξει η Χεζμπολάχ, θα μπορούσε να ανακτήσει την επιρροή του στον Λίβανο.
Η Ιορδανία ασκείται από το Μέτωπο Ισλαμικής Δράσης, ένα παρακλάδι της Μουσουλμανικής Αδελφότητας που ήταν πρώτο στις δημοσκοπήσεις στις πρόσφατες κοινοβουλευτικές εκλογές, λαμβάνοντας το 28% των ψήφων και καθιστώντας το μεγαλύτερο ενιαίο κόμμα. Η Ιορδανία έχει κατηγορήσει σποραδικά το Ιράν ότι προσπαθεί να υποκινήσει ομάδες εχθρικές προς αυτό.
Το Μπαχρέιν, το οποίο εξομάλυνε τις σχέσεις με το Ισραήλ το 2020 μαζί με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, πρέπει να αποκρούσει τις τακτικές φιλοπαλαιστινιακές διαδηλώσεις.
Το Κουβέιτ είναι κλειδωμένο σε έναν μακρύ ανταγωνισμό με το Ιράν για την εξόρυξη φυσικού αερίου από ένα αμφισβητούμενο υπεράκτιο πεδίο φυσικού αερίου.
Αλλά η κρίσιμη σχέση για την περιοχή είναι αυτή μεταξύ του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας – μια σχέση που τέθηκε σε καλύτερη βάση με τον οδικό χάρτη αποκλιμάκωσης του Πεκίνου που συμφωνήθηκε το 2023 μεταξύ των δύο χωρών.
Η Σαουδική Αραβία φιλοξένησε τον Ιρανό πρόεδρο για πρώτη φορά μετά από 11 χρόνια και επέτρεψε στους Ιρανούς προσκυνητές να ταξιδέψουν στις ιερές πόλεις της Μέκκας και της Μεδίνας.
Το Ριάντ έχει αποκαταστήσει τις σχέσεις με την υποστηριζόμενη από το Ιράν, Συρία και ελπίζει ότι έχει εξασφαλίσει την υποστήριξη του Ιράν για να αποτρέψει τους Χούθι στην Υεμένη από το να εκτοξεύουν πυραύλους πέρα από τα σύνορα στη Σαουδική Αραβία.
Το Ριάντ έχει επίσης επαναλάβει αμέτρητες φορές δημοσίως στις ΗΠΑ ότι απλά δεν ενδιαφέρεται για εξομάλυνση με το Ισραήλ όσο δεν περιλαμβάνεται μια αξιόπιστη πορεία προς μια λύση δύο κρατών.
Σε ένα έγγραφο από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι η σχέση Σαουδικής Αραβίας-Ιράν είναι κρίσιμη για τη διατήρηση της ειρήνης.
«Μια προσέγγιση μηδενικού αθροίσματος που επιδιώκει να κλειδώσει εντελώς την Τεχεράνη έξω από την περιφερειακή αρχιτεκτονική ασφάλειας», γράφουν, «δεν θα απολαύσει περιφερειακής υποστήριξης και τελικά θα είναι αντιπαραγωγική».
