Η Επιτροπή Ανταγωνισμού προχώρησε σε μια λεπτομερή ανάλυση των συνθηκών ανταγωνισμού που επικρατούν στην αγορά του τυριού φέτα, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης μελέτης που αφορά όλους τους κλάδους της οικονομίας. Αυτή η χαρτογράφηση αποσκοπεί στην κατανόηση των δυναμικών που διαμορφώνουν την αγορά και στη διαπίστωση τυχόν προβλημάτων ή ανισορροπιών.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, το τυρί φέτα αντιπροσωπεύει μόλις το 2% των συνολικών πωλήσεων στα 11 μεγαλύτερα σούπερ μάρκετ της χώρας. Αυτό το ποσοστό υποδηλώνει ότι η φέτα δεν είναι μόνο ένα εξειδικευμένο προϊόν, αλλά και ότι η ζήτησή της είναι περιορισμένη σε σύγκριση με άλλα τυριά ή προϊόντα.
Αναλύοντας τον αριθμό των προμηθευτών και τη διάρθρωση των μεριδίων τους, παρατηρείται ότι η αγορά προμήθειας φέτας στα σούπερ μάρκετ χαρακτηρίζεται από χαμηλή συγκέντρωση. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν αρκετοί προμηθευτές που δραστηριοποιούνται στην αγορά, γεγονός που ενισχύει τον ανταγωνισμό και μειώνει τις πιθανότητες για μονοπωλιακές πρακτικές. Η χαμηλή συγκέντρωση μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερες τιμές και ποιότητα για τους καταναλωτές, καθώς οι προμηθευτές προσπαθούν να διαφοροποιηθούν και να κερδίσουν μερίδιο αγοράς.
Η επιτροπή αναφέρει ότι οι στόχοι της χαρτογράφησης ήταν:
-η εξέλιξη των μεριδίων αγοράς των 11 μεγαλύτερων σούπερ μάρκετ
-η εξέλιξη των μεριδίων των προμηθευτών (ιδιωτικής ετικέτας και επωνύμων προϊόντων) στις πωλήσεις των 11 σούπερ μάρκετ
-η επίδραση του μηχανισμού του καλαθιού του νοικοκυριού στις τιμές επώνυμων προϊόντων και προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας
-η επίδραση του μηχανισμού του καλαθιού του νοικοκυριού στις αγοραστικές συνήθειες των καταναλωτών κατόπιν σύγκρισης μεταξύ επώνυμων προϊόντων και προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, εντός και εκτός του καλαθιού του νοικοκυριού.
Στο πλαίσιο της χαρτογράφησης εστάλησαν ερωτηματολόγια από την γενική διεύθυνση Ανταγωνισμού σε 11 σούπερ μάρκετ, τα οποία συγκεντρώνουν μερίδιο άνω του 95% του κλάδου λιανικού εμπορίου τροφίμων και η περίοδος για την οποία ελήφθησαν στοιχεία ήταν μεταξύ 1 Φεβρουαρίου 2023 και 30 Ιουνίου 2024.
Η χαρτογράφηση
Τα κύρια αποτελέσματα είναι τα εξής:
Το σύνολο των πωλήσεων φέτας από τα σούπερ μάρκετ το 2023 ανήλθε σε 244,1 εκατ. ευρώ παρουσιάζοντας ετήσια αύξηση κατά 13,8%. Το Α΄ εξάμηνο του 2024 η αύξηση των πωλήσεων μειώθηκε στο 3% σε ετήσια βάση.
Στο σύνολο των δεδομένων υπάρχουν, περίπου, 150 προμηθευτές φέτας. Οι 13 μεγαλύτεροι προμηθευτές, αντιπροσωπεύουν το 70% του συνόλου των πωλήσεων φέτας. Από τον αριθμό των προμηθευτών και τη διάταξη των μεριδίων τους διαπιστώνεται ότι η αγορά προμήθειας των σούπερ μάρκετ στη φέτα χαρακτηρίζεται από χαμηλή συγκέντρωση.
Το 2023, τα επώνυμα προϊόντα φέτας αποτελούν το 80% των συνολικών πωλήσεων στην αγορά και τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας αποτελούν το 20% (εντός ή/και εκτός καλαθιού νοικοκυριού). Οι 12 μεγαλύτεροι προμηθευτές αντιπροσωπεύουν το 73% του συνόλου των πωλήσεων φέτας σε αξία, ενώ στη φέτα ιδιωτικής ετικέτας οι 13 μεγαλύτεροι το 93%.
Το 10% περίπου των συνολικών πωλήσεων φέτας των 11 σούπερ μάρκετ προέρχεται από πωλήσεις φέτας εντός του καλαθιού του νοικοκυριού.
Οι χαμηλότερες τιμές στη φέτα, παρατηρούνται στην κατηγορία ιδιωτικής ετικέτας, ζυγιζόμενη, εντός καλαθιού νοικοκυριού, με τιμή περίπου 7,2 έως 9,4 ευρώ χωρίς ΦΠΑ ή 8,1 και 10,6 ευρώ συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ.
Οι ακριβότερες τιμές στη φέτα παρατηρούνται στα επώνυμα συσκευασμένα προϊόντα, εκτός καλαθιού νοικοκυριού, με μέση τιμή περί τα 13 ευρώ χωρίς ΦΠΑ ή στα 14,7 ευρώ συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ.
Ως προς τις προτιμήσεις των καταναλωτών. Οι καταναλωτές προτιμούν κατά κύριο λόγο την επώνυμη φέτα (περίπου 82%). Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς 2/2023-6/2024 παρατηρήθηκε μεταστροφή προς τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Η τάση αυτή που ξεκίνησε το 2022 και συνεχίστηκε το 2023 και το Α΄ εξάμηνο του 2024.
Το καλάθι του νοικοκυριού δεν φαίνεται να επηρέασε τις προτιμήσεις των καταναλωτών, παρά μόνο περιστασιακά σε περιόδους εορτών και καλοκαιριού.
Εξετάζοντας τη δυνατότητα αγοράς προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας ή/και επώνυμων και ιδιωτικής ετικέτας προϊόντων εντός καλαθιού νοικοκυριού, το καταναλωτικό κοινό μπορεί να πετύχει τις χαμηλότερες δυνατές τιμές.
Τέλος, σημειώνεται ότι η Ελλάδα είναι από τις τελευταίες χώρες στην κατάταξη ως προς την προτίμηση των καταναλωτών στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας.
