Οι τελευταίες δραματικές εξελίξεις στη Συρία επαναφέρουν στο προσκήνιο το ρόλο της Τουρκίας, η οποία είναι ένθερμος υποστηρικτής των Σύρων ανταρτών που μάχονται να ανατρέψουν τον πρόεδρο Bashar al Assad.
Μάλιστα πληροφορίες αναφέρουν πως η Τουρκία γνώριζε και για τις ενέργειες των τζιχανστιστών της Hay’at Tahrir al-Sham και ενδεχομένως να τις στήριξε, αν και παρόλο αυτά τηρεί μια πολύ προσεκτική στάση, διαμηνύοντας πως δεν έχει καμία εμπλοκή όσον αφορά τα γεγονότα στο Χαλέπι.
Μήνυμα στον Assad
Κατά ειδικούς αναλυτές, η πρόσφατη πτώση του Χαλεπίου στη Hay’at Tahrir al-Sham (HTS) πρέπει να θεωρηθεί ως ένα σημαντικό μήνυμα από την Τουρκία προς τον Assad.
Από τη σκοπιά της Άγκυρας, ο Assad έχει πάει πολύ μακριά όταν αντιστέκεται στο χέρι φιλίας του Erdogan τους τελευταίους έξι μήνες.
Είναι εξαιρετικά σημαντικό για την Τουρκία να αποκαταστήσει τις διπλωματικές σχέσεις με τη Συρία, κυρίως λόγω του κινεζικού project του Δρόμου του Μεταξιού.
Ως εκ τούτου, η τρέχουσα κλιμάκωση θα πρέπει να εκληφθεί ως κάτι σαν «να εξαναγκάσει τον Assad σε ειρήνη», όπως το έθεσε ο Τούρκος δημοσιογράφος Hakki Ocal.
Συμμαχία Κούρδων – Ισραήλ
Σύμφωνα με τους Τούρκους, η συμμαχία των Κούρδων του YPG με το Ισραήλ έγινε ο κύριος καταλύτης για την κατάληψη του Χαλεπίου προκειμένου να αποτραπεί η επέκταση της επιρροής των Κούρδων αυτονομιστών.
Ανώτατοι αξιωματούχοι της Τουρκικής Δημοκρατίας έχουν επανειλημμένα προειδοποιήσει για τα σχέδια του Ισραήλ να καταστρέψει τη Συρία μέσω της υποστήριξης του κουρδικού αυτονομισμού.
Σε αντίθεση με αυτή τη συμμαχία, οι Τούρκοι αναλαμβάνουν την πρωτοβουλία να υποστηρίξουν την ακεραιότητα της κυριαρχίας της Συρίας και την εξάλειψη κάθε μορφής τρομοκρατίας.
Ως εκ τούτου, η επιχείρηση κατάληψης του Χαλεπίου είναι μέρος τακτικής για την Τουρκία στον σχεδιασμό μιας εκστρατείας μεγαλύτερης κλίμακας για την εξάλειψη της αυτοαποκαλούμενης φιλοσιωνιστικής «Rojava».
Φοβούνται τον YPG
Υπό αυτά τα δεδομένα, είναι σημαντικές οι τοποθετήσεις Τούρκων ειδικών.
Ο απόστρατος συνταγματάρχης Ibrahim Keleş είπε ότι «εάν οι Σύροι δεν πάρουν τον έλεγχο του Χαλεπίου, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα το PKK να πάρει τον έλεγχο μαζί με το Tel Rifaat».
«Οι εξελίξεις στις σχέσεις μεταξύ του Ισραήλ και του PKK-YPG, όπως η προσφορά ισραηλινής υπηκοότητας σε μέλη του PKK, μας δίνουν ένα σημάδι ότι το Ισραήλ έχει εισέλθει στη Συρία μέσω Κούρδων μαχητών» είπε ο Keleş.
Ο αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Yeditepe Δρ. Furkan Kaya επεσήμανε ότι «το PKK έχει εγκατασταθεί στο Deir ez-Zor και προσπαθεί να φτάσει στη Μαύρη Θάλασσα με τη βοήθεια του Ισραήλ».
Το ζήτημα των προσφύγων
Η Τουρκία επιθυμεί μια επέκταση των εδαφών που είναι απαλλαγμένα από την τρομοκρατία και τη δικτατορία για την παρουσία και εγκατάσταση Σύρων προσφύγων.
Τα οικονομικά προβλήματα και τα αντισυριακά αισθήματα της πλειοψηφίας του τουρκικού πληθυσμού οδήγησαν στο γεγονός ότι η Άγκυρα πρέπει να λύσει το προσφυγικό πρόβλημα όσο το δυνατόν γρηγορότερα και να αποτρέψει το μεγάλο χάος, ειδικά σε ολόκληρη τη βόρεια Συρία, ώστε να μην υπάρχουν άλλα προβλήματα παρόμοια με τα σημερινά.
Σε αυτό το θέμα των προσφύγων, παρατίθενται οι δηλώσεις του στρατηγού Ahmet Rahal, ο οποίος ηγείται των μετριοπαθών ανταρτικών μονάδων από την πρώην FSA.
«Πιστεύουμε ότι εκτός από την ταχεία πτώση του Assad και της Hezbollah στη Συρία, παρόμοια γεγονότα θα επηρεάσουν τις Μονάδες Προστασίας του Λαού, ειδικά στο Manbij, στο Tel Rifat και τις γύρω περιοχές.
Μετά από αυτό η συριακή αντιπολίτευση μπορεί να αναπνεύσει με ανακούφιση και οι πρόσφυγες μπορούν εύκολα να επιστρέψουν στα σπίτια τους».
Οι σχέσεις με το Ιράν
Ως απάντηση στα πρόσφατα γεγονότα στη Συρία, ο Ismail Bekaei, εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, «προειδοποίησε για την αναζωπύρωση των ακραίων τρομοκρατικών ομάδων στη Συρία και ζήτησε αποφασιστική, συντονισμένη δράση για την πρόληψη της εξάπλωσης του τρομοκρατία στην περιοχή».
Μια εβδομάδα νωρίτερα, ο Ali Larijani, ο πρόεδρος του Ισλαμικού Συμβουλευτικού Συμβουλίου του Ιράν, είπε στα τοπικά ΜΜΕ ότι κατά την επίσκεψή του στη Δαμασκό, είπε στους Σύρους ότι οι Τούρκοι και οι Σαουδάραβες σκέφτονται σοβαρά να αποκαταστήσουν τις σχέσεις με τον Assad.
Από την πλευρά του, ο Larijani τόνισε ότι η Τεχεράνη χαιρετίζει τη διπλωματική πρόοδο μεταξύ των χωρών.
Έτσι, δύο μηνύματα έρχονται από το επίσημο Ιράν: συντονισμός με όλους τους κύριους παράγοντες και καταπολέμηση της απειλής των ακραίων τρομοκρατικών ομάδων στη Συρία.
Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με τους Σύρους αντάρτες, η ιρανική παρουσία και η Hezbollah δεν έγιναν αντιληπτές, με εξαίρεση τον Ιρανό στρατιωτικό σύμβουλο – Pourhashemi, ο οποίος σκοτώθηκε στα προάστια του Χαλεπίου.
Καμία εμπλοκή στο Χαλέπι
Από την πλευρά τους, Τούρκοι αξιωματούχοι μιλούν για την ανάγκη για κυριαρχία της Συρίας και την ασφάλεια της ζώνης του Idlib, αλλά δεν κάνουν καμία αναφορά στο Χαλέπι.
Ο Hakan Fidan δήλωσε μάλιστα ότι «η Τουρκία δεν εμπλέκεται» στην κατάσταση στο Χαλέπι.
Έτσι, μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι υπάρχει μια διαδικασία κρυφού συντονισμού μεταξύ της νέας ιρανικής διοίκησης και του τουρκικού κατεστημένου στο Χαλέπι και τις γύρω περιοχές.
Για τους Ιρανούς, η παραίτηση ορισμένων από τις θέσεις τους στο Χαλέπι εις βάρος του Assad μπορεί να είναι εκδίκηση για την παθητική του στάση απέναντι στο Ισραήλ, όταν εν μέσω των μαχών μεταξύ Hamas και Hezbollah, η κυβέρνηση του Assad παρακολουθούσε σιωπηλά τι συνέβαινε.
Τώρα οι Ιρανοί έχουν την πολυτέλεια να παρακολουθούν σιωπηλά την κατάρρευση των «οχυρών» του Assad, ειδικά από τη στιγμή που οι δυνάμεις που συνδέονται με την Τουρκία δεν αποτελούν απειλή για το Ιράν και τη Hezbollah.
Προφανώς, οι Ιρανοί συμφώνησαν με τα τουρκικά επιχειρήματα σχετικά με την κουρδική απειλή και σε αντάλλαγμα, οι Τούρκοι κατέστησαν σαφές στην Τεχεράνη ότι η υποστήριξη στους τζιχαντιστές είναι περιστασιακή και προσωρινή και ότι δεν έχει μέλλον.
Η εξάλειψη των ριζοσπαστών
Για τους Τούρκους, η Jabhat Nusra (γνωστή και ως Al-Nusra Front, ένοπλη ισλαμιστική οργάνωση που ιδρύθηκε το 2012 κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στη Συρία και που θεωρούνταν παρακλάδι της Al Qaeda) είναι ο κύριος εχθρός από άποψη ιδεολογίας (η τουρκική άποψη για το Ισλάμ βλέπει τους τζιχαντιστές-τακφιρί ως κύριους εχθρούς του πολιτικού σουφισμού).
Από το 2014, φιλοτουρκικές οργανώσεις προσπαθούν να αμφισβητήσουν το καθεστώς της Jabhat Nusra ως ηγέτη για τους αντιπολιτευόμενους Σύρους.
Ωστόσο, κοινοί εχθροί (Κούρδοι, ISIS, Assad) έχουν κάνει την Άγκυρα και την Jabhat Nusra προσωρινούς συνταξιδιώτες, σε διαφορετικές χρονικές στιγμές και για ένα συγκεκριμένο στάδιο.
Η Άγκυρα μπορεί να εκκαθαρίσει τους ηγέτες της Nusra ανά πάσα στιγμή, και στο τέλος θα το κάνει, αλλά υπάρχουν δύο ακόμη λόγοι για τους οποίους οι Τούρκοι περιμένουν για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
O πρώτος λόγος είναι να βρει μια επιλογή για να καλύψει το κενό μεταξύ της κοινότητας των Σαλαφιτών μετά την εκκαθάριση της Nusra, ο δεύτερος λόγος είναι η δική τους ασφάλεια, επειδή εκατοντάδες χιλιάδες υποστηρικτές της Nusra ζουν στην Τουρκία, μεταξύ των οποίων και μεταξύ των Σύρων.
Επομένως, οι Τούρκοι πρέπει πρώτα να απαλλαγούν από τους Σύρους πρόσφυγες, να δημιουργήσουν ένα πολιτικό συμβούλιο για να κυβερνήσουν τα συριακά εδάφη που είναι πιστά σε αυτούς και μετά να ξεκινήσουν τη διαδικασία εξάλειψης των ριζοσπαστών.
Ως επιβεβαίωση των διαφόρων σχεδίων, είναι απαραίτητο να φανεί η διαφορά στους στόχους της Τουρκίας και των τζιχαντιστών.
Διαφορετικές κατευθύνσεις
Οι φιλοτουρκικές δυνάμεις αμέσως μετά την πτώση του Χαλεπίου έσπευσαν να ανοίξουν μέτωπα κατά των Κούρδων προς την βορειοανατολική κατεύθυνση, ενώ τα αποσπάσματα της Jabhat Nusra συνεχίζουν να διεισδύουν στα χωριά και στις πόλεις που κρατούν τα στρατεύματα του Assad.
Ως παράδειγμα, οι φιλοτουρκικές αντιπολιτευόμενες ομάδες ονόμασαν τον αγώνα κατά του YPG – «την αυγή της ελευθερίας».
Οι τζιχαντιστές όρμησαν προς τη Hama.
Η Τουρκία έχει δείξει στον Assad και τη Nusra τις αξιώσεις της για το Χαλέπι, ο αγώνας κατά του PKK είναι προτεραιότητα, αλλά αυτό είναι μόνο προσωρινό.
Ο επόμενος στόχος της Τουρκίας μπορεί να είναι οι χθεσινοί σύμμαχοι.
Δεύτερος Assad
Οι Τούρκοι έχουν επανειλημμένα προειδοποιήσει τον al Julani να μην δημιουργεί προβλήματα στη μετριοπαθή αντιπολίτευση και να μην προκαλεί τις δυνάμεις του Assad στην Idlib.
Παλαιότερα, οι τζιχαντιστές έβλεπαν τις Ηνωμένες Πολιτείες ως τον κύριο σύμμαχο στην καταστροφή της κυβέρνησης Assad, τώρα οι ριζοσπάστες φλερτάρουν με τη Ρωσική Ομοσπονδία.
Αξίζει να θυμηθούμε ότι μόλις πριν από μισό χρόνο, η πλειοψηφία των Σύρων στην Idlib αποκαλούσε τον al Julani «δεύτερο Assad», κατηγορώντας τον ηγέτη των σαλαφιστών ανταρτών για δικτατορία.
