Εικόνες από το τραγικό τέλος του μελών του ρωσικού πυρηνικού υποβρυχίου Kursk το 2000 φέρνει στη μνήμη το δυστύχημα του «Titan».
Καθώς ο χρόνος και το οξυγόνο εξαντλούνται, είναι πιο πιθανό η μοίρα των επιβαινόντων του υποβρυχίου Τιτάνας να είναι τρομερά παρόμοια με εκείνη του Kursk.
Ναυτικοί με τεράστια εμπειρία στα υποβρύχια επισημαίνουν πώς το πλήρωμα βυθίζεται συχνά μαζί με το σκάφος καθώς είναι δύσκολο να πραγματοποιηθεί έγκαιρη διάσωση.
Πιο πρόσφατα, το 2021, ένα ινδονησιακό υποβρύχιο KRI Nanggala 402, χάθηκε με πλήρωμα 53 ατόμων.
Πριν από αυτό, τον Νοέμβριο του 2017, χάθηκε ένα αργεντίνικο υποβρύχιο με 44 μέλη πληρώματος στον Νότιο Ατλαντικό.
Τα συντρίμμια του βρέθηκαν σχεδόν ένα χρόνο αργότερα σε βάθος 800 μέτρων.
Το 2000, το ρωσικό πυρηνικό υποβρύχιο Kursk υπέστη εσωτερικές εκρήξεις και βυθίστηκε κατά τη διάρκεια ελιγμών στη Θάλασσα Μπάρεντς.
Για την τραγωδία ευθυνόταν μία ελαττωματική τορπίλη.
Η Ρωσία εκείνη τη χρονική περίοδο δεν ήταν η χώρα που είναι σήμερα και μόλις έβγαινε από μία σφοδρή οικονομική κρίση.
Το τραγικό τέλος του Kursk
Οι περισσότεροι από τα 118 μέλη πληρώματος του πέθαναν ακαριαία, αλλά 23 άνδρες κατέφυγαν σε ένα πίσω διαμέρισμα πριν πεθάνουν αργότερα από ασφυξία.
Η υπηρεσία στα υποβρύχια στα περισσότερα ναυτικά του κόσμου είναι εθελοντική.
Η «απομόνωση και οι παρατεταμένες περίοδοι χωρίς επαφή» δεν προορίζονται για άτομα που δεν έχουν ισχυρή κράση.
Το πλήρωμα εργάζεται σε ένα διαφορετικό περιβάλλον.
Τα υποβρύχια ντίζελ πρέπει να βγαίνουν στην επιφάνεια μία φορά κάθε 24 ώρες για να αναπληρώσουν οξυγόνο κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου είναι πιο ευάλωτα σε ανίχνευση ή επίθεση, επομένως ολόκληρο το πλήρωμα πρέπει να είναι ξύπνιο.
Το πλήρωμα αλλάζει το ρολόι του ανά 12 ώρες – κοιμάται τη μέρα και μένει σε εγρήγορση τη νύχτα.
Απίθανη η διάσωση
«Είναι εκπαιδευμένοι για απομόνωση και παραμένουν χωρίς επαφή.
Αλλά, όταν πλήττονται ή χαθούν, ή το σκάφος έχει υποστεί ζημιά, λίγο πολύ υποκύπτουν στην κοινή μοίρα.
Υποβρύχιες διασώσεις έγιναν σε βάθος μικρότερο από 600 μέτρα.
Αλλά είναι εξαιρετικά απίθανο να διασωθούν», σχολίασε ο πλοίαρχος του ινδικού Πολεμικού Ναυτικού Anurag Bisen στους Eurasian Times.
Τα υποβρύχια είναι σχεδιασμένα για αθόρυβους πλόες.
Ακόμη και το πλήρωμά τους είναι εκπαιδευμένο να περπατά σιωπηλά χωρίς να βγάζει ήχο, ιδιαίτερα μεταλλικό χτύπημα, καθώς ο ήχος ταξιδεύει γρηγορότερα στο νερό και οι δυνατοί θόρυβοι μαρτυρούν τη θέση του υποβρυχίου.
Γι’ αυτό και το πλήρωμα μιλάει χαμηλόφωνα.
Έτσι, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, το πλήρωμα είναι κυρίως μόνο του.
Ως εκ τούτου, η εγγύτητα στην ακτή ή άλλα πολεμικά πλοία καθιστά τον εντοπισμό ενός βυθισμένου σκάφους ευκολότερο και ταχύτερο.
Αλλά και αυτό δεν μπορούσε να σώσει το πλήρωμα του μοιραίου ρωσικού πυρηνικού υποβρυχίου Kursk.
Το τραγικό τέλος του Kursk
Τον Αύγουστο του 2000, το ρωσικό Πολεμικό Ναυτικό διεξήγαγε ασκήσεις στη Θάλασσα του Μπάρεντς,μία περιοχή που συνορεύει με τη βορειοδυτικά πλευρά της Ρωσίας.
Το Kursk, με 118 μέλη πληρώματος, βυθίστηκε μετά από δύο εκρήξεις που πιθανόν να προκλήθηκαν από διαρροή υπεροξειδίου σε ελαττωματική δοκιμαστική τορπίλη.
Ο στόλος σημείωσε τις εκρήξεις αλλά πέρασαν αρκετές ώρες για να καταλάβει η ηγεσία του ρωσικού ναυτικού ότι κάτι δεν πήγαινε καλά και άρχισε έρευνα για το Kursk.
«Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά ασφαλείας των υποβρυχίων είναι ότι χωρίζονται σε διαμερίσματα και μπορούν να απομονωθούν για να περιορίσουν μια καταστροφή.
Αλλά μόνο όταν το υποβρύχιο βρίσκεται σε ρηχά νερά μπορεί να πραγματοποιηθεί με επιτυχία μια αποστολή διάσωσης.
Το πλήρωμα του ρωσικού υποβρυχίου Kursk θα μπορούσε να είχε σωθεί καθώς υπήρχαν πολλά πολεμικά πλοία στην περιοχή», σημείωσε ο Bisen.
Ο πλοίαρχος Bisen διοικούσε ένα ρωσικό υποβρύχιο κλάσης Kilo και βρέθηκε στη Ρωσία όταν συνέβη η καταστροφή.
«Χάθηκε κρίσιμος χρόνος κατά τη διάρκεια της έρευνας και διάσωσης, καθώς ο πρόεδρος Vladimir Putin αρνήθηκε τη βοήθεια του Ναυτικού του Ηνωμένου Βασιλείου, το οποίο είχε τους πόρους για να οργανώσει τη διάσωση», πρόσθεσε ο Bisen.
Στο τέλος ο Putin αποδέχτηκε την προσφορά, αν και ήταν λίγο αργά για το πλήρωμα.
Ζοφερό τέλος
Μετά τη βύθισή του, τα σωστικά υποβρύχια προσπάθησαν αλλά απέτυχαν να προσδεθούν στο Kursk λόγω του ισχυρού υποβρύχιου ρεύματος, της κακής ορατότητας και της γωνίας στην οποία το υποβρύχιο είχε κλίση.
Μόνο μετά από μια εβδομάδα ήταν δυνατή η πρόσβαση στο υποβρύχιο με τη βοήθεια ξένων ειδικών.
Οι δύτες άνοιξαν το Kursk για να διαπιστώσουν ότι κανείς δεν είχε επιζήσει.
Αργότερα διαπιστώθηκε ότι 23 μέλη του πληρώματος επέζησαν από την αρχική έκρηξη και απομονώθηκαν στο πίσω διαμέρισμα του υποβρυχίου, αλλά πέθαναν από ασφυξία λόγω πυρκαγιάς και έλλειψης οξυγόνου.
Μέχρι 600 μέτρα βάθος η διάσωση
«Στην υποβρύχια διάσωση είναι κρίσιμος ο χρόνος, καθώς το οξυγόνο είναι περιορισμένο.
Κατά τη διάρκεια καταστροφών, κανένα μηχάνημα δεν λειτουργεί, η περιεκτικότητα σε οξυγόνο θα μειωθεί και οι άνθρωποι θα δυσκολεύονται να αναπνεύσουν.
Μπορεί να υπάρξουν πλημμύρες, διακοπή ρεύματος σημαίνει ότι μπορεί να είναι σκοτεινά και άνθρωποι μπορεί να τραυματιστούν ή να πεθάνουν.
Γενικά, είναι μια ζοφερή κατάσταση» δήλωσε ο έμπειρος διοικητής υποβρυχίων, Ajay Jai Singh.
Το Kursk είχε μια σημαδούρα διάσωσης που θα ενεργοποιούνταν αυτόματα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, αλλά είχε απενεργοποιηθεί ένα χρόνο πριν.
Υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους μπορεί να διασωθεί το πλήρωμα σε βυθισμένα υποβρύχια.
Πρώτον, μπορούν να ανοίξουν την καταπακτή φορώντας στολές διαφυγής υπό πίεση (όπως κάθε μέλος του πληρώματος σε ένα υποβρύχιο) και μπορούν να επιπλεύσουν στην επιφάνεια.
Ο δεύτερος τρόπος είναι η διαφυγή με ένα βαθυσκάφος, που θα φέρει στην επιφάνεια τα μέλη του πληρώματος.
Αλλά όλα αυτά μπορούν να συμβούν μόνο μέχρι 500-600 μέτρα βάθος.
Από εκεί και πέρα, το υποβρύχιο διατρέχει τον κίνδυνο να συνθλιβεί από την τεράστια πίεση του νερού.
Τα υποβρύχια είναι το πιο σημαντικό μέρος της πυρηνικής αποτροπής μιας χώρας, καθώς σε αντίθεση με τα αεροσκάφη ή τους πυραύλους επιφανείας, είναι δύσκολο να εντοπιστούν καθώς οι ωκεανοί παραμένουν σε μεγάλο βαθμό αδιαφανείς.
Αυτή η σίγαση είναι που κάνει το υποβρύχιο θανατηφόρο αλλά και καθιστά κάθε ατύχημα στο πλοίο καταστροφικό.
«Ακούγεται πολύ απαισιόδοξο και οδυνηρό. Αλλά αυτό είναι γεγονός. Τα βάθη είναι πολύ αδυσώπητα» λένε έμπειροι αξιωματικοί των υποβρυχίων.
Πολύ τραγικό τέλος. Γιατί είχαν απενεργοποιήσει τη σημαδούρα;