Η τραγωδία του «WIRIL»: Το πλοίο του Ερυθρού Σταυρού που βομβάρδισαν οι Εγγλέζοι στη Χίο το 1944

Aπό τις πλέον τραγικές στιγμές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στη χώρα μας, είναι ο βομβαρδισμός στη Χίο του σουηδικού Πλοίου «WIRIL» στις 7 Φεβρουαρίου του 1944. Και αυτό γιατί έγινε από «φίλια πυρά» και δεν ήταν η μοναδική τέτοια περίπτωση, σας θυμίζουμε ότι και ο Πειραιάς ένα μήνα πριν, αντιμετώπισε το ίδιο πρόβλημα, με δράστη και τις δύο φορές την πολεμική αεροπορία της Αγγλίας την RAF.

Το πλοίο πραγματοποιούσε αποστολή του Ερυθρού Σταυρού, θεωρητικά αφού δυστυχώς δεν επαληθεύτηκε, προστατευμένο από τις διεθνείς συνθήκες, που έφερνε τρόφιμα και εφόδια για τους δοκιμαζόμενους από την πείνα νησιώτες. Το φορτίο του ήταν σιτάρι, αλεύρι, μπιζέλια, σιμιγδάλι, ρύζι, ζάχαρη, γάλα γλυκό σε κουτιά και πετρέλαιο.

Η τραγωδία του «WIRIL»: Το πλοίο του Ερυθρού Σταυρού που βομβάρδισαν οι Εγγλέζοι στη Χίο το 1944

Θυμίζουμε ότι έχουμε παρουσιάσει πολλές μαρτυρίες από Χιώτες που η πείνα τους οδήγησε να επιχειρήσουν το προσφυγικό ταξίδι προς την Τουρκία και τη Μέση Ανατολή, αρχικά για να επιβιώσουν και ακολούθως ο ευρισκόμενος στην κατάλληλη ηλικία ανδρικός πληθυσμός για να καταταγεί στις συμμαχικές δυνάμεις, ενώ γυναίκες, ηλικιωμένοι και παιδιά έμειναν σε προσφυγικά στρατόπεδα.

Όταν τους εντόπιζαν οι Γερμανοί, να προσπαθούν να διαφύγουν, το κόστος ήταν η ζωή τους.

Στην περίπτωση του πλοίου, όπως προβλέπονταν είχε γίνει ενημέρωση και προς τους Γερμανούς που δεν είχαν αποχωρήσει ακόμα από τη Χίο, αλλά και προς τους Εγγλέζους (η RAF είχε πάρει από καιρό το πάνω χέρι στο Αιγαίο) και η αποστολή διέθετε όλες τις απαραίτητες άδειες.

Επίσης ήταν ορατή η σημαία σημαία του Ερυθρού Σταυρού, αλλά και το σχετικό σήμα σε καίρια και ορατά σημεία του πλοίου.

Η επιδρομή των εγγλέζικων αεροπλάνων άφησε πίσω της 18 νεκρούς, μεταξύ αυτών και ο Σουηδός αντιπρόσωπος του Ερυθρού Σταυρού Νils Erik Nilsson, 60-70 τραυματίες και πολλές υλικές καταστροφές.

Η τραγωδία του «WIRIL»: Το πλοίο του Ερυθρού Σταυρού που βομβάρδισαν οι Εγγλέζοι στη Χίο το 1944
Οι συνέπειες του βομβαρδισμού πολλαπλασιάστηκαν καθώς πάνω στο πλοίο βρίσκονταν έξι βαρέλια με πετρέλαιο που ανεφλέγησαν δημιουργώντας ένα τοπίο κόλασης του Δάντη, με «ευτύχημα», αν μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει αυτή τη λέξη, ότι είχαν σχολάσει όσοι εργάζονταν στην εκφόρτωση του πλοίου, αλλιώς οι συνέπειες θα ήταν ακόμα πιο τραγικές.

Συνολικά έγιναν τρεις επιθέσεις από έξι αεροπλάνα που από χαμηλό ύψος, άρα σαφώς και είδαν τα σήματα του Ερυθρού Σταυρού, έριξαν εμπρηστικές και εκρηκτικές βόμβες και πολυβόλησαν την προκυμαία και το σκάφος.

Ακολούθησαν κατηγορίες σε βάρος προσώπων, αλλά και η διατύπωση της άποψης ότι ήταν (όπως και ο Πειραιάς) προαποφασισμένη ενέργεια επίδειξης δύναμης των Εγγλέζων για το μεταπολεμικό τοπίο ανακατανομής των ζωνών επιρροής, καθώς ήταν σαφές ότι ο πόλεμος πήγαινε προς τη λήξη του με ήττα των Γερμανών.

Το ερώτημα γιατί τελικά έγινε η επίθεση, δεν απαντήθηκε πειστικά ποτέ και από κανένα.
Το συγκλονιστικό γεγονός τιμά σε σταθερή βάση ο Δήμος Χίου και άλλοι φορείς με εκδηλώσεις τιμής και μνήμης, με σημείο αναφοράς το χώρο της Αναθηματικής Πλάκας, μπροστά από το παλιό Τελωνείο Χίου.

Πάντως να θυμίσουμε ότι η RAF βομβάρδιζε και το κατεχόμενο Λαύριο, χωρίς να υπάρξουν δραματικές συνέπειες στον ελληνικό πληθυσμό, αλλά και εργοστάσια σε όλη την Ευρώπη που κατείχαν οι Γερμανοί και δούλευαν εργάτες που είχαν μεταφερθεί από κατεχόμενες χώρες. Στις περιπτώσεις αυτές όμως, σε αντίθεση με το πλοίο WIRIL, δεν υπήρχε σήμανση του Ερυθρού Σταυρού.