Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ ανέτρεψε την παλαιότερη ετυμηγορία του, την απόφαση Roe v Wade από το 1973, η οποία επέτρεπε τις αμβλώσεις.
Οι Πολιτείες θα μπορούν πλέον να απαγορεύουν τη διαδικασία. «Το Σύνταγμα δεν εκχωρεί το δικαίωμα σε άμβλωση», αναφέρει η απόφαση που προσθέτει ότι «η εξουσία για τη ρύθμιση των αμβλώσεων πρέπει να επιτρέψει στον λαό και τους εκλεγμένους αντιπροσώπους του».
Αυτή η μετάθεση της ευθύνης στις Πολιτείες μπορεί να αναδειχθεί στα μείζονα πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα των επόμενων ετών. Σε κάποιες από αυτές, όπως η Πενσυλβάνια, το Μίσιγκαν και το Γουισκόνσιν, όπου οι απόψεις είναι σχεδόν διχασμένες, η λύση θα δοθεί με τις τοπικές εκλογές. Σε άλλες θα ανοίξει ένας νέος κύκλος νομικών μαχών, σημειώνει το BBC, όπως για παράδειγμα αν οι γυναίκες θα μπορούν να ταξιδεύουν σε Πολιτείες όπου η διαδικασία επιτρέπεται ή αν θα μπορούν να παραγγέλνουν ταχυδρομικά φαρμακευτική αγωγή για τις αμβλώσεις.
Ηδη 13 (και πιθανόν και άλλες σύντομα) Πολιτείες έχουν περάσει νόμους που απαγορεύουν την άμβλωση από τη στιγμή της δημοσίευσης της απόφασης του Ανώτατου Δικαστηρίου. Αυτό σημαίνει ότι περίπου 36 εκατ. γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας χάνουν το δικαιώμα.
Αφορμή για την ιστορική ανατροπή ήταν η υπόθεση Dobbs v Jackson Women’s Health Organization, η οποία αφορά την απαγόρευση που έθεσε η Πολιτεία του Μισισίπι η οποία απαγορεύει τις αμβλώσεις μετά τις 15 εβδομάδες. Το Δικαστήριο δικαίωσε την Πολιτεία, βάζοντας τέλος στο συνταγματικό δικαίωμα.
Είναι εξαιρετικά σπάνια αυτή η νομική ανατροπή από το Ανώτατο Δικαστήριο.
Εξι από τους εννέα δικαστές ψήφισαν υπέρ της απαγόρευσης. Τρεις από τους δικαστές της πλειοψηφίας είχαν διοριστεί από τον Ντόναλντ Τραμπ.
Δείτε live εικόνα από το Ανώτατο Δικαστήριο:
Πολιτικός σεισμός
Η απόφαση, όπως σημειώνουν τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης, αφαιρεί το δικαίωμα των γυναικών να αποφασίζουν για την διακοπή της κύησης. Προσθέτουν ότι θα μεταμορφώσει την πολιτική ζωή στη χώρα και θα φέρει ένα ντόμινο ολικών απαγορεύσεων σε περίπου τις μισές από τις 50 πολιτείες.
Στις αρχές Μαΐου είχε διαρρεύσει το προσχέδιο απόφασης του Ανώτατου Δικαστηρίου το οποίο έδειχνε ότι το Δικαστήριο, στο οποίο πλειοψηφούν οι συντηρητικούς δικαστές, θα ακύρωνε την απόφαση του 1973. Η πρωτοφανής στην ιστορία του θεσμού διαρροή προκάλεσε κινητοποιήσεις, αλλά ήταν αργά.
Το ζήτημα, σε κάθε περίπτωση, δίχαζε την κοινή γνώμη στις ΗΠΑ. Οι Ρεπουμπλικανοί το είχαν θέσει στο κέντρο της πολιτικής τους, πιέζοντας με κάθε τρόπο για την άρση της απόφασης του 1973. Η πλειονότητα της κοινής γνώμης φαίνεται πάντως ότι τάσσεται υπέρ της νομοποίησης. Πρόσφατη δημοσκόπηση, αναφέρουν οι New York Times δείχνει ότι το 62,3% ήταν υπέρ της διατήρησης της Roe v Wade και 37,8% ζητούσαν την ανατροπή.
Στην πορεία η μία μετά την άλλη πολιτείες, κυρίως από τον συντηρητικό Νότο, προσπάθησαν να βάλουν όλο και πιο αυστηρούς περιορισμούς, σταματώντας ένα βήμα πριν από την πλήρη απαγόρευση που ήταν αντισυνταγματική όσο ίσχυε η Roe v Wade.
Τι όριζε η απόφαση του 1973
Η απόφαση του 1973, τότε με 7 υπέρ και 2 ψήφους κατά, κατοχύρωσε το δικαίωμα των γυναικών σε μια νόμιμη -και ιατρικά ασφαλή- διαδικασία. Επέτρεπε, για την ακρίβεια, τις αμβλώσεις στο πρώτο τρίμηνο της κύησης, αλλά επέτρεπε και περιορισμούς στο δεύτερο και απαγορεύσεις στο τρίτο τρίμηνο.
Στην πράξη καταργούσε τους νόμους αρκετών πολιτειών οι οποίες απαγόρευαν τις αμβλώσεις. Το Δικαστήριο είχε αποφασίσει τότε δεν μπορεί να απαγορεύσει τις αμβλώσεις πριν από τις 28 εβδομάδες κύησης, οι οποίες ήταν τότε το όριο βιωσιμότητας, δηλαδή το όριο μετά το οποίο μπορεί να επιβιώσει ένα νεογνό αν γεννηθεί πρόωρα (σήμερα, με τις προόδους της ιατρικής το όριο μπορεί να είναι και 23 εβδομάδες).
Αλλά στην πορεία το Δικαστήριο, με νεότερες αποφάσεις του διεύρυνε τη δυνατότητα των Πολιτειών να θεσπίσουν περιορισμούς. Το ερώτημα ήταν, πάντως, πόσο μακριά θα μπορούσαν να πάνε οι περιορισμοί και πολλές Πολιτείες το εκμεταλλεύτηκαν όσο περισσότερο μπορούσαν.
Αντιδράσεις από πολιτικούς
Οι πρώτες αντιδράσεις των πολιτικών για την ιστορική απόφαση είναι και αυτές διχασμένες.
Η πρόεδρος της Βουλής, η δημοκρατική Νάνσι Πελόζι, μιλά για «σκληρή και εξοργιστική απόφαση, που σφίγγει την καρδιά. Τα δικαιώματα των γυναικών και όλων των Αμερικανών θα γίνουν ζήτημα στις [ενδιάμεσες] εκλογές του Νοεμβρίου».
Αντιθέτως ο επικεφαλής της ρεπουμπλικανικής πλειοψηφίας της Γερουσίας, Μιτς ΜακΚόνελ, δήλωσε ότι «εκατομμύρια Αμερικανοί εδώ και μισό αιώνα διαδήλωναν και εργάστηκαν για τη σημερινή νίκη του κράτους δικαίου και της αθώας ζωής. Είμαι περήφανος που στάθηκα στο πλευρό τους και μοιράζομαι σήμερα τη χαρά τους». Στο ίδιο πλαίσιο και ο πρώην αντιπρόεδρος Μάικ Πενς: «Σήμερα, κέρδισε η ζωή. Το Ανώτατο Δικαστήριο έδωσε στους Αμερικανούς μια νέα αρχή στη ζωή».
Ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης Ερικ Ανταμς τόνισε ότι η πόλη του θα γίνει ένα ασφαλές καταφύγιο για τις γυναίκες που θέλουν να προχωρήσουν στη διαδικασία. Το ίδιο θα πράξουν και Πολιτείες όπως η Καλιφόρνια, το Νέο Μεξικό και το Μίσιγκαν ενώ μόλις χθες η αντιπρόεδρος Κάμαλα Χάρις συναντήθηκε με τους (Δημοκρατικούς) υπουργούς Δικαιοσύνης επτά Πολιτειών για να συζητήσουν πώς θα υπερασπιστούν το δικαίωμα.
