Συναγερμός για το νερό στη χώρα μας. Τι προειδοποιούν επιστήμονες του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Συναγερμός έχει σημάνει σε φορείς και στην τοπική αυτοδιοίκηση όλης της χώρας για τους κινδύνους και τις επιπτώσεις από τη λειψυδρία, οι οποίες είναι ήδη ορατές σε πολλά μέρη, μεταξύ αυτών και την Κρήτη. Οι επιστήμονες του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Χαράλαμπος Φασουλάς, Μιχάλης Δρετάκης και Πέτρος Λυμπεράκης, προειδοποιούν.
Σε κοινή τους ανακοίνωση υπογραμμίζουν την ανάγκη να δημιουργηθεί ένας ισχυρός φορέας διαχείρισης υδάτων, τονίζοντας παράλληλα ότι όπως διαμορφώνεται η κατάσταση στο νησί, είναι μάλλον αναμενόμενη η ένταση των κοινωνικών συγκρούσεων ανάμεσα σε κατοίκους, γεωργούς και τουριστική βιομηχανία
Η ανακοίνωση των τριών επιστημόνων:
«Διανύοντας ήδη το δεύτερο μήνα του καλοκαιριού, οι καιρικές συνθήκες που βιώνουμε, άνθρωποι και περιβάλλον, είναι ακραίες. Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά τα υδρολογικά δεδομένα της Κρήτης είναι απογοητευτικά σε σημείο που το φάσμα μιας γενικευμένης πλέον ξηρασίας στο νησί να εμφανίζεται όλο και πιο πιθανό για το επόμενο διάστημα.
Οι ελάχιστες βροχοπτώσεις και το χιόνι του περασμένου χειμώνα σε συνδυασμό με τις κατά μέσο όρο πολύ υψηλές θερμοκρασίες καθ’ όλη τη διάρκεια αυτού του χρόνου, αλλά και του προηγούμενου, δημιουργούν πλέον έντονες συνθήκες λειψυδρίας σε πολλά μέρη του νησιού μας.
Οι πλέον ξηροθερμικές περιοχές όπως η ανατολική Κρήτη και η Μεσαρά, αλλά και δυτικότερες όπως η Κίσσαμος, βιώνουν ήδη έντονα την έλλειψη νερού, με αποτέλεσμα οι ΟΤΑ και οι ΤΟΕΔΒ να λαμβάνουν ήδη περιοριστικά, αν και αποσπασματικά, μέτρα.
Η ελάχιστη έως μηδαμινή πλέον τροφοδοσία από τα (ούτως ή άλλως προβληματικά) φράγματα έχει οδηγήσει σε αύξηση της χρήσης των υπόγειων νερών, ενώ η εντατικοποίηση των αντλήσεων είναι αναπόφευκτο να οδηγήσει σε υφαλμύρινση πολλών εξ αυτών και αύξηση των βλαβών στα αντλητικά μηχανήματα. Συμπεριφερόμαστε ωσάν να μην υπάρχουν επιπτώσεις από την υπερεκμετάλλευση των υπόγειων και επιφανειακών υδάτων στα οικοσυστήματα και τον άνθρωπο. Πιθανώς η φύση να διατηρεί ακόμα κάποιους μηχανισμούς προσαρμογής και αντιμετώπισης των ακραίων συνθηκών…
Με την πρόοδο του καλοκαιριού οι πιέσεις και οι ανάγκες θα αυξάνονται, ενώ η κορύφωση της τουριστικής περιόδου τον Αύγουστο θα εντείνει και θα μεγεθύνει τα προβλήματα σε πολλές περιοχές του νησιού. Με βάση τις προβλέψεις για αφίξεις – ρεκόρ αυτό το καλοκαίρι, που σε μηνιαία βάση θα διπλασιάσουν ή τριπλασιάσουν τον πληθυσμό του νησιού και με τα δεδομένα που η ίδια η τουριστική βιομηχανία μας προσφέρει, ότι ο μέσος επισκέπτης ξοδεύει τριπλάσιο νερό απ’ τον μόνιμο κάτοικο, καταλαβαίνουμε όλοι ότι οι συνθήκες που θα δημιουργηθούν θα είναι εκρηκτικές.
Είναι δεδομένο και εφαρμόζεται ήδη, ότι οι περικοπές ξεκινούν από την αστική και αγροτική χρήση με τελευταία ίσως εφαρμογή στην τουριστική βιομηχανία. Η ένταση των κοινωνικών συγκρούσεων ανάμεσα σε κατοίκους, γεωργούς και τουριστική βιομηχανία, είναι μάλλον αναμενόμενη.
Θα πρέπει συνεπώς, πριν φτάσουμε σε αυτό το απευκταίο σενάριο, να λάβουμε όλοι τα μέτρα μας για να περιορίσουμε πάνω από όλα τη σπατάλη και στη συνέχεια την κατανάλωση νερού όπου αυτό είναι εφικτό. Ξεκινώντας από τις μεγάλες πόλεις και τα αστικά κέντρα θα πρέπει πριν απ’ όλα να προγραμματιστούν εντατικοί έλεγχοι των ΔΕΥΑ για την απώλεια νερού από διαρροές και επιπλέον, άμεσα να θεσπιστούν περιοριστικά μέτρα στο πλύσιμο αυτοκινήτων, δρόμων, μπαλκονιών κ.ά.
Όσον αφορά τη γεωργία, θα πρέπει όπου είναι εφικτό, πχ. ελαιόδεντρα, να σταματήσει το πότισμα, ή αυτό να γίνεται με σύνεση και σε πολύ αραιά διαστήματα.
Τέλος, θα πρέπει επιτέλους να αναλάβει τις ευθύνες της η τουριστική βιομηχανία του τόπου και να συμμετάσχει και αυτή, άμεσα στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πελατών της για το πρόβλημα της λειψυδρίας και στον περιορισμό της σπατάλης που γίνεται.
Τα παραπάνω εντούτοις αποτελούν προσωρινά μέτρα ανακούφισης του τρέχοντος προβλήματος. Η συνολική λύση θα πρέπει να περιλαμβάνει τρεις βασικές συζητήσεις:
- Το φλέγον θέμα του υπερτουρισμού που καταναλώνει πόρους (νερό, ενέργεια, απορρίμματα, χρήση υποδομών κ.ά.) πολύ πέραν των δυνατοτήτων του νησιού.
- Αναδιάρθρωση της πρωτογενούς παραγωγής με οδηγό τις αρχές της Αγροοικολογίας (https://agroecology.gr/). Η προσέγγιση αυτή αποτελεί την μοναδική άμυνα στις επιπτώσεις της προϊούσας κλιματικής κρίσης στην πρωτογενή παραγωγή, πέρα από τα υπόλοιπα οφέλη (καλύτερες τιμές και ποιότητα) για τον παραγωγό και την κοινωνία.
- Συζήτηση για τη διαμόρφωση στιβαρού, ενιαίου και πάνω από όλα, δημόσιου φορέα διαχείρισης υδάτων που εκτός από την προμήθεια και τα δίκτυα θα οργανώσει δίκαιη τιμολογιακή πολιτική ανάλογα την κάθε χρήση.
Μόνο εάν όλοι συνειδητοποιήσουμε το πρόβλημα και γίνουμε μέρος της αντιμετώπισής του, ο καθένας από μάς σε προσωπικό επίπεδο και όλη η κοινότητα στη συνέχεια, θα μπορέσουμε ίσως να αποφύγουμε τα μεγαλύτερα προβλήματα που πιθανώς να ενταθούν στο μέλλον».
Aπό τα νησιά του νοτίου Αιγαίου και την Κρήτη έως την Πελοπόννησο και τη Θεσσαλία, το «φάντασμα» της λειψυδρίας, έπειτα από δύο ήπιους χειμώνες και εν μέσω κορύφωσης της τουριστικής περιόδου, επανέρχεται, επιβεβαιώνοντας τις εκτιμήσεις επιστημόνων πως η Ελλάδα θα γίνει θερμότερη και ξηρότερη λόγω της κλιματικής κρίσης.
«Ούτε σταγόνα βροχής»
Ο Δήμαρχος Βιάννου, Παύλος Μπαριτάκης, περιέγραψε τη δραματική κατάσταση την οποία αντιμετωπίζουν πολλές περιοχές στην Κρήτη, λέγοντας μεταξύ άλλων πως «υπάρχει ένα όριο βάθους στις γεωτρήσεις. Δεν μπορεί μία που είναι στα 350 μέτρα, να πάει στα 400, γιατί θα βρεθούμε στη θάλασσα από κάτω», σε συνέντευξη στο Real News. Αυτό το δεδομένο, σε συνδυασμό με την αύξηση του πληθυσμού κατά τους καλοκαιρινούς μήνες από 6.000 μόνιμους κατοίκους σε 20.000, δημιουργεί μία ασφυκτική κατάσταση.
Το σχέδιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Ο Πρύτανης του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου και καθηγητής του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών, Φώτης Μάρης, υποστήριξε πως «αν συνεχισθεί η ανομβρία των δύο – τριών τελευταίων ετών, θα οδηγήσει πιθανότατα σε προβλήματα λειψυδρίας».
Τα αρμόδια στελέψη του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας επεξεργάζονται νέο σχέδιο, που θα οδηγήσει στην ολοκληρωμένη και ορθολογική διαχείριση των υδατικών πόρων στη χώρα μας.
Όπως αποκαλύπτει ο Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, Πέτρος Βαρελίδης, μιλώντας στην εφημερίδα, πρόκειται για μεσοπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα μέτρα, που θα εστιάζουν από τη μία στην κάλυψη των αναγκών του Λεκανοπεδίου και από την άλλη, στην αντιμετώπιση της λειψυδρίας σε περιοχές που βρίσκονται σε κατάσταση συναγερμού. Ανάμεσα σε αυτές είναι τα νησιά του νοτίου Αιγαίου, περιοχές της Κρήτης και η ανατολική Πελοπόννησος.
