Δεν είναι ανάγκη να είναι κανείς γιατρός για να ξέρει πως το κάπνισμα είναι η κυριότερη αιτία καρκίνου του πνεύμονα. Δεν είναι όμως η μόνη. Η Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου (ACS) λέει πως δεν η μορφή της νόσου που χτυπά τον πνεύομονα αναπτύσσεται και στους μη καπνιστές
Πέντε είναι οι κυριότεροι παράγοντες… εκτός από το κάπνισμα:
– Έκθεση στο ραδόνιο:
Το ραδόνιο είναι ένα ραδιενεργό αέριο, το οποίο υπάρχει εκ φύσεως στο περιβάλλον σε αβλαβείς ποσότητες. Μερικές φορές όμως συγκεντρώνεται σε σπίτια που κτίζονται σε χώμα με φυσικά αποθέματα ουρανίου. Μπορεί επίσης να συγκεντρωθεί στο εσωτερικό των κτηρίων που δεν αερίζονται αρκετά.
Μελέτες έχουν δείξει ότι ο καρκίνος του πνεύμονα είναι πιθανότερο να εμφανιστεί σε άτομα που ζουν για πολλά έτη σε μολυσμένα σπίτια.
Επειδή, όμως, το ραδόνιο είναι άχρωμο και άοσμο, ο μόνος τρόπος για να μάθει κανείς αν το σπίτι του είναι μολυσμένο είναι να το εξετάσει, σύμφωνα με την αμερικανική Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας (EPA).
Στη χώρα μας, σχετική αίτηση μπορεί να κάνουν οι ενδιαφερόμενοι στην Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ). Περισσότερες πληροφορίες μπορούν να βρουν στην ιστοσελίδα της (κάνοντας αναζήτηση με λέξη-κλειδί «ραδόνιο»).
Σύμφωνα με την ΕΕΑΕ, κάθε χρόνο πραγματοποιούνται στη χώρα μας εκατοντάδες μετρήσεις ραδονίου σε κατοικίες και εργασιακούς χώρους. Οι συγκεντρώσεις ραδονίου που ανιχνεύονται στην Ελλάδα είναι συγκρίσιμες με αυτές που παρατηρούνται σε άλλες χώρες.
– Παθητικό κάπνισμα:
Το παθητικό κάπνισμα ευθύνεται για έναν στους τέσσερις θανάτους μη καπνιστών από καρκίνο του πνεύμονα, σύμφωνα με την ACS.
Μελέτες έχουν δείξει πως οι μη καπνιστές που ζουν με έναν καπνιστή έχουν 20-30% περισσότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν τη νόσο, απ’ ό,τι αν ζούσαν με μη καπνιστή.
– Καρκινογόνοι παράγοντες στο σπίτι και τη δουλειά:
Για μερικούς εργαζόμενους, ο χώρος εργασίας αποτελεί πηγή έκθεσης σε καρκινογόνα όπως ο αμίαντος και τα αέρια από την εξάτμιση του ντήζελ. Αυτού του είδους η έκθεση έχει μειωθεί σε σύγκριση με το παρελθόν, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν κάποιοι κίνδυνοι.
Ειδικά όσον αφορά τον αμίαντο, παλαιότερα τον χρησιμοποιούσαν εκτεταμένα ως μονωτικό υλικό. Ωστόσο διαπιστώθηκε ότι μικροΐνες αμιάντου μπορεί να διαφύγουν από τη μόνωση και να διασκορπιστούν στον αέρα. Και από εκεί είναι εύκολο να τις εισπνεύσει κανείς, με συνέπεια να εισδύσουν βαθιά στους πνεύμονες.
Με την εισπνοή αμιάντου σχετίζεται ισχυρά ο καρκίνος του πνεύμονα και μία άλλη μορφή θωρακικού καρκίνου που λέγεται μεσοθηλίωμα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο έχει πια απαγορευτεί η χρήση αμιάντου. Εντούτοις, δεν έχει ακόμα αφαιρεθεί από όλα τα κτήρια όπου κάποτε είχε τοποθετηθεί.
Μελέτες έχουν δείξει ότι οι πιθανότητες να εκδηλωθεί καρκίνος του πνεύμονα πενταπλασιάζονται στους μη καπνιστές που εκτίθενται στον αμίαντο. Στους δε καπνιστές ο κίνδυνος είναι πολλαπλάσιος.
Σημειώνεται ότι αμίαντος δεν ανευρίσκεται μόνο σε δημόσια κτήρια, αλλά και σε οικείες παλαιάς κατασκευής. Η μεγάλη άνθηση στη χρήση του στη χώρα μας παρατηρήθηκε τις δεκαετίες του ’60 και του ’70.
– Ρύπανση του αέρα:
Η ρύπανση του αέρα αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους εχθρούς της υγείας, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ).
Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο πεθαίνουν 7 εκατομμύρια άνθρωποι εξαιτίας της ρύπανσης του ατμοσφαιρικού αέρα (π.χ. από καυσαέρια) αλλά και του αέρα μέσα σε κλειστούς χώρους (π.χ. από ξυλόσομπες).
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, τα μικροσκοπικά αιωρούμενα σωματίδια στον μολυσμένο αέρα προκαλούν πολλά νοσήματα. Και ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ένα από αυτά.
Πολλοί ειδικοί, εξάλλου, πιστεύουν ότι η παρατεταμένη έκθεση στον μολυσμένο αέρα είναι εξίσου επικίνδυνη με το παθητικό κάπνισμα για την πρόκληση καρκίνου.
Μερικές μελέτες έχουν δείξει πως σε όσους ζουν σε αστικά κέντρα με υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης καταγράφονται 10-40% περισσότεροι θάνατοι από καρκίνο του πνεύμονα, απ’ ό,τι στις αγροτικές περιοχές.
– Γονιδιακές μεταλλάξεις:
Η ανάπτυξη του καρκίνου του πνεύμονα φαίνεται ότι έχει και γενετική συνιστώσα. Είναι πιθανότερος σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό της νόσου, ανεξάρτητα από το αν κάπνιζαν ή είχαν επαγγελματική έκθεση σε καρκινογόνα.
Στην πραγματικότητα, τα άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του πνεύμονα, έχουν διπλάσιες πιθανότητες να τον εκδηλώσουν και τα ίδια.
