Από την κλιματική κρίση απειλείται το βραβευμένο ιβηρικό χαμόν, καθώς η άνοδος της θερμοκρασίας και οι χαμηλές βροχοπτώσεις θέτουν σε κίνδυνο ένα βασικό συστατικό της διατροφής των χοίρων, τα βελανίδια.
Σε μία χώρα όπως η Ισπανία, όπου οι χοίροι έχουν σχεδόν ισάριθμο πληθυσμό με τους ανθρώπους, υπάρχουν αρκετές ποικιλίες από αλλαντικά αλλά καμία δεν είναι τόσο εκλεκτή όσο το «ιβηρικό χαμόν» το οποίο πωλείται στην λιανική έναντι 100 ευρώ το κιλό.
Παράγεται αποκλειστικά από μαύρους χοίρους της περιοχής, που χρειάζεται να περάσουν τον τελευταίο μήνα της ζωής τους καταναλώνοντας μόνο βελανίδια από περιοχές που ονομάζονται dehesa, ένα δάσος με βελανιδιές στην δυτική και βορειοδυτική Ισπανία.
Το πρόβλημα ωστόσο έγκειται στο γεγονός, ότι λόγω των ασυνήθιστα ζεστών και υγρών καλοκαιριών, οι βελανιδιές παράγουν λιγότερα βελανίδια.
Αυτό, συν της μείωσης της τιμής στην αγορά, οδήγησε σε πτώση 20% του συγκεκριμένου χαμόν που παρήχθη πέρυσι στην Εστρεμαδούρα, μία από τις τέσσερις μικρές περιοχές της Ισπανίας, που κατέχουν την ονομασία προέλευσης του προϊόντος.
Πέρυσι, η Ισπανία κατέγραψε την πιο ζεστή χρονιά της κα την τρίτη σε κλίμακα υγρασίας. Τα ποσοστά βροχόπτωσης επίσης σημείωσαν πτώση κατά 35% συγκριτικά με τα τελευταία 50 χρόνια.
«Η περιοχή dehesa αποτελείται από πουρνάρια που είναι εγγενή σε υγρά κλίματα, επομένως είναι ένα απομεινάρι από την εποχή που το κλίμα εδώ ήταν διαφορετικό σε σχέση με τώρα», δήλωσε ο Francisco Espárrago, πρόεδρος της Señorio de Montanera, που παράγει κορυφαίας ποιότητα χαμόν.
Τα δέντρα αυτά πασχίζουν να επιβιώσουν μέσα στα μεγάλα σε διάρκεια, ζεστά και υγρά καλοκαίρια που έχουμε πλέον, πρόσθεσε.
Ακόμα και αν το καλοκαίρι φέτος δεν σημειώσει τόσο υψηλές θερμοκρασίας όσο ήταν το 2022, ο Espárrago δεν δείχνει αισιόδοξος.
«Περιμένω ότι φέτος, μετά την επιβίωση από τις πλημμύρες του περασμένου καλοκαιριού και του χειμώνα με τις λίγες βροχές, θα είναι η χειρότερη χρονιά των τελευταίων 40 ετών», είπε.
Σύμφωνα με τη νομοθεσία, οι παραγωγοί του χαμόν μπορούν να εισάγουν βελανίδια από άλλες περιοχές αλλά ο Espárrago δεν ενθουσιάζεται με την ιδέα.
«Βασική πηγή εισαγωγής είναι το Μαρόκο και η Αλγερία, όπου φυσικά δεν εκτρέφουν γουρούνια, αλλά φοβάμαι ότι με την εισαγωγή βελανιδιών από εκεί, ενδεχομένως να εισάγουμε και νέες ασθένειες, όπως συνέβη με τους φοίνικες από την Αίγυπτο», είπε.
Ο κόκκινος φοίνικας εισήχθη στην Ισπανία μέσω της Αιγύπτου το 1993 και στη συνέχεια κατέστρεψε δεκάδες χιλιάδες φοίνικες.
Το κορυφαίας ποιότητα χαμόν παράγεται σε μερικές από τις πιο φτωχές επαρχίες της Ισπανίας και αποτελεί ζωτικής σημασίας παράγοντα για την τοπική οικονομία.
«Δεν είναι μόνο τα γουρούνια», λέει ο Espárrago, που διαμαρτύρεται για την έλλειψη χρηματοδότησης στην αναδάσωση των δέντρων. «Αν οι περιοχές dehesa δεν επιβιώσουν, δεν θα υπάρχει περιοχή πουθενά να βοσκήσουν τα ζώα».
