Μέσα από την ρευστότητα του πολιτικού σκηνικού, διαπιστώνεται μία σταθερή παράμετρος που αφορά την συνεχή πορεία ανόδου που καταγράφει το ΕΛΑΜ. Το κόμμα της κυπριακής δεξιάς, έχει καταφέρει μέσα στη γενικότερη κομματική αμφισβήτηση που επικρατεί, όχι απλά να κρατηθεί πολιτικά, αλλά να διεκδικεί πλέον και ρόλο ρυθμιστή στο κομματικό γίγνεσθαι.
Η στόχευση του είναι προς την εξουσία, όπως έχει δηλώσει και σε συνεντεύξεις του ο πρόεδρος του κόμματος Χρίστος Χρίστου. Πρώτος σταθμός οι βουλευτικές εκλογές του 2026, με τα μηνύματα που φτάνουν, να αναφέρουν ότι το ΕΛΑΜ χτυπά ένα ποσοστό αρκετά πάνω από 10% που του διασφαλίζει μια ισχυρή κοινοβουλευτική ομάδα. Δεύτερος σταθμός οι προεδρικές εκλογές και οι πληροφορίες αναφέρουν πώς ήδη γίνονται διεργασίες και μελετώνται διάφορα σενάρια, που θα στοχεύουν σε συνεργασίες με άλλες πολιτικές δυνάμεις.
Όπως για παράδειγμα, η στήριξη ενός υποψηφίου πέραν από τον σκληρό κομματικό πυρήνα του ΕΛΑΜ. Προς το παρόν αυτά είναι σενάρια, αλλά ταυτόχρονα είναι και πρώιμη ένδειξη για το πώς μπορεί τελικά να εξελιχθεί το πολιτικό σκηνικό στο προσεχές μέλλον, με το ΕΛΑΜ να διαθέτει ένα ισχυρό ποσοστό, ώστε να έχει τη δύναμη να διαπραγματεύεται ρόλο, είτε εμφανή, είτε συγκαλυμμένο, στην νέα Κυβέρνηση.
Αυτό δηλαδή το οποίο πριν μια δεκαετία φάνταζε ως εξωπραγματικό, σήμερα είναι πλέον υπαρκτό σενάριο. Το οποίο ενισχύεται ως πιθανότητα εξαιτίας της γενικότερης αδυναμίας των λεγόμενων παραδοσιακών κομμάτων, να δείξουν ότι έχουν αντανακλαστικά να ανακόψουν αυτή την πορεία.
Το διεθνές σκηνικό είναι ευνοϊκό για τα κόμματα της δεξιάς και ταυτόχρονα διαπιστώνεται η ικανότητα από μέρους της ηγεσίας του ΕΛΑΜ, να εκμεταλλεύεται τις συγκυρίες προς όφελος της. Το κόμμα, που ξεκίνησε ως παρακλάδι της Χρυσής Αυγής στην Κύπρο και κινείτο στα όρια μιας περιθωριακής ομάδας που αναζητούσε θέση στο πολιτικό σκηνικό, σήμερα βλέπει προς την εξουσία. Σε όλη αυτή την πορεία όμως, διαφαίνεται και η στρατηγική που ακολούθησε το ΕΛΑΜ η οποία μάλλον υποτιμήθηκε.
Οι σταθμοί αυτοί ήταν:
-Η είσοδος του ΕΛΑΜ το 2016 για πρώτη φορά στην Βουλή με δύο βουλευτές. Τον πρόεδρο του Χρίστο Χρίστου και τον Λίνο Παπαγιάννη στην Αμμόχωστο. Σε μια χρονική συγκυρία που η Βουλή είχε τότε προχωρήσει και σε αλλαγή της εκλογικής νομοθεσίας αυξάνοντας το μέτρο για είσοδο στην Βουλή από το 1,8% στο 3,6%. Παρόλα αυτά, η αύξηση του εκλογικού μέτρου δεν απέτρεψε την είσοδο του ΕΛΑΜ στην Βουλή.
-Η απομάκρυνση του κόμματος από την Χρυσή Αυγή στην Ελλάδα και η διαφορετική πολιτική πορεία του στην Κύπρο. Όπως προκύπτει και όπως στελέχη του κόμματος αναφέρουν είχε διαπιστωθεί νωρίς πώς η δράση της Χρύσης Αυγής δεν μπορούσε να είχε πολιτικό μέλλον. Για αυτό και έγινε μία στροφή σε άλλα μοντέλα αντίστοιχων κομμάτων σε άλλες χώρες της Ευρώπης, με ίδιες θέσεις, αλλά με διαφορετική πολιτική δράση. Η περίπτωση της Ιταλίας ήταν και είναι πρότυπο για το ΕΛΑΜ.
Η ιστορία της Χρυσής Αυγής είναι γνωστή με την καταδίκη της ηγεσίας της και τον χαρακτηρισμό της ως εγκληματικής οργάνωσης μετά την δολοφονία του Παύλου Φύσα. Η απόσταση που τήρησε από την Χρυσή Αυγή, αλλά και ο τρόπος που κινήθηκε εντός και εκτός Βουλής το ΕΛΑΜ, του διασφάλισε τελικά και το πολιτικό του μέλλον. Παρά την προσπάθεια ταύτισης του και υπόδειξης των δεσμών που διατηρούσε το κόμμα με την Χρυσή Αυγή και παρόλο ότι ήταν γνωστή η σχέση κάποιων ηγετικών στελεχών του ΕΛΑΜ με την ηγεσία της ελληνικής ακροδεξιάς, εντούτοις, το συγκεκριμένο επιχείρημα δεν είχε αποτέλεσμα.
Αντίθετα, η τακτική ορισμένων κομμάτων, να μην μπαίνουν σε διάλογο είτε σε πολιτικές εκπομπές, είτε σε τηλεοπτικά πάνελ με στελέχη του ΕΛΑΜ, όχι μόνο δεν άφησε το κόμμα στο περιθώριο, αλλά το ενδυνάμωσε, αφήνοντας το ουσιαστικά να περνά το αφήγημα του, χωρίς αντίλογο. Όταν αποφάσισαν να το κάνουν, ήταν πλέον αργά. Το ΕΛΑΜ σήμερα δεν είναι μόνο στην Βουλή, είναι και στην Ευρωβουλή, με συνεχή άνοδο ποσοστών και βλέψεις πλέον για να γίνει Κυβέρνηση.
«Είμαστε το κόμμα που εκπροσωπεί τη λαϊκή Δεξιά»
Στις βουλευτικές του 2021, το ΕΛΑΜ δεν ξαναμπήκε απλά στην Βουλή, αλλά έχοντας και τέσσερις βουλευτές στο δυναμικό του (πριν την διαγραφή Ανδρέα Θεμιστοκλέους) κάνει μία κίνηση στην πρώτη συνεδρία της Ολομέλειας η οποία ήταν αποκαλυπτική και των προθέσεων του να διεκδικήσει ρόλο ρυθμιστή στο πολιτικό σκηνικό. Με τις ψήφους του, η Αννίτα Δημητρίου εκλέγεται Πρόεδρος της Βουλής στην δεύτερη ψηφοφορία του Σώματος, με το περιβόητο τότε νεύμα του Αβέρωφ Νεοφύτου προς τα πίσω έδρανα, να μένει στην ιστορία, Ο τέως πρόεδρος του ΔΗΣΥ είχε δικαιολογήσει την συγκεκριμένη κίνηση, ως νεύμα προς την ΔΗΠΑ και όχι προς το ΕΛΑΜ. Είτε έτσι είτε, αλλιώς, το ΕΛΑΜ έπαιρνε για πρώτη φορά ουσιαστικό πολιτικό ρόλο στα δρώμενα της Κύπρου.
«Υπάρχει στρατηγική. Βάζουμε κάποιους στόχους και προχωρούμε. Δεν το αντιλήφθηκαν όμως και μας υποτίμησαν», ανέφερε χαρακτηριστικά, ηγετικό στέλεχος του ΕΛΑΜ.
Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγική είναι και το χτίσιμο μιας νέας εικόνας για το ΕΛΑΜ, το οποίο πλέον θέλει να βγάζει προς τα έξω το προφίλ του κόμματος που εκπροσωπεί τη λαϊκή Δεξιά. Με προσθήκες ατόμων από τον ευρύτερο χώρο της Δεξιάς, αλλά και ανάδειξης νεαρών στελεχών που δεν είχαν σχέση με την πρώτη περίοδο του ΕΛΑΜ , όπως για παράδειγμα ο βουλευτής Λάρνακας Σωτήρης Ιωάννου, ο οποίος είναι και το νεαρότερο μέλος της Κυπριακής Βουλής.
Η ένταξη επίσης του Μάριου Πελεκάνου ο οποίος από αντιπροέδρος του ΔΗΣΥ και κυβερνητικός εκπρόσωπος του Νίκου Αναστασιάδη βρέθηκε στο ΕΛΑΜ, όπως και του πρώην Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου Παύλου Ιωάννου, κανονικοποίησαν το κόμμα της κυπριακής ακροδεξιάς ως πολιτική δύναμη Φαίνεται επίσης ότι αυτό το οποίο δήλωσε σε αρκετές συνεντεύξεις του ο πρόεδρος του Χρίστος Χρίστου, ότι η ψήφος προς το ΕΛΑΜ δεν είναι ψήφος διαμαρτυρίας, αλλά απηχεί τις θέσεις μιας μερίδας της κοινωνίας, ισχύει.
Το κτίσιμο του ψηφοδελτίου
Πάνω σε αυτή την βάση, είναι που κινείται το ΕΛΑΜ. «Μπορεί να έρθει όποιος θέλει φτάνει να συμφωνεί και να συμμερίζεται τις αρχές και αξίες του ΕΛΑΜ», σημείωσε άλλο στέλεχος του κόμματος. Οι οποίες αρχές και αξίες, ουσιαστικά συνοψίζονται στο τρίπτυχο: Κυπριακό, Μεταναστευτικό και αντίθεση στην WOKE ατζέντα. Να είναι δηλαδή κατά της ομοσπονδίας και να υπερασπίζεται το ενιαίο κράτος και την ελληνικότητα της Κύπρου, να υιοθετεί τις θέσεις του ΕΛΑΜ σε ο,τι αφορά τους μετανάστες και τέλος, να είναι ενάντια στο γάμο και την τεκνοθεσία ομόφυλων ζευγαριών.
Όπως γίνεται αντιληπτό γίνονται ενέργειες προς διάφορες κατευθύνσεις για ενίσχυση του ψηφοδελτίου του κόμματος που στόχο έχουν να ενισχύσουν ακόμα περισσότερα την προσπάθεια δημιουργίας του προφίλ της αυθεντικής Δεξιάς. Κυκλοφόρησε το όνομα του τέως δημάρχου Στροβόλου Ανδρέα Παπαχαραλάμπους, όπως και του τέως βουλευτή του ΔΗΣΥ Ευγένιου Χαμπουλλά για το ψηφοδέλτιο του ΕΛΑΜ. Φαίνεται ότι οι πληροφορίες για επαφές και συζητήσεις είναι βάσιμες, παρόλο ότι ακόμα τίποτα δεν είναι δεδομένο. Στο ΕΛΑΜ, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα κόμματα, δεν θέλουν να κλείσουν νωρίς το ψηφοδέλτιο τους, διότι αφενός γνωρίζουν ότι υπάρχει ακόμα μια διστακτικότητα σε πολύ κόσμο που προσεγγίζουν και άρα χρειάζονται χρόνο για να πείσουν και αφετέρου, διότι όταν κλείσουν τα ψηφοδέλτια των άλλων κομμάτων, θα είναι πιο ξεκάθαρο το σκηνικό. Όπως σημείωσε μάλιστα και στέλεχος του κόμματος, «εμείς δουλεύουμε ως κόμμα και όχι ως άτομα, άρα δεν βιαζόμαστε να ξεκινήσουμε προεκλογική».
Το μνημόσυνο Γρίβα και η πορεία στη Λεμεσό
Είναι γεγονός ότι η ηγεσία του ΕΛΑΜ έχει καταφέρει να εξαφανίσει σχεδόν επεισόδια ή τραμπουκισμούς που συνδέονταν άμεσα με άτομα του ΕΛΑΜ. Στοιχείο και αυτό της προσπάθειας δημιουργίας ενός νέου προφίλ. Στην πορεία κατά των μεταναστών στο Λεμεσό, είχε οργανωθεί και αντίπορεία από άλλες οργανώσεις αριστεριστών. Παρόλο ότι υπήρχε μεγάλος κίνδυνος επεισοδίων, δεν σημειώθηκε το παραμικρό. Το ίδιο και στο μνημόσυνο του Γρίβα στη Λεμεσό, όπου είχαν κυκλοφορήσει φήμες περί αποδοκιμασίας προς το πρόσωπο της προέδρου του ΔΗΣΥ Αννίτας Δημητρίου. Η παρουσία τους ήταν διακριτική θέλοντας να αποφύγουν τα όποια επεισόδια.
Συγκρατούν επίσης ακραίες φωνές να μην ακούγονται προς τα έξω και ήταν χαρακτηριστικός ο τρόπος με τον οποίο έδρασε το ΕΛΑΜ με την διαγραφή του Ανδρέα Θεμιστοκλέους όταν προέκυψε θέμα με την συμπεριφορά του στην Βουλή, όπως επίσης και με την περίπτωση του Δημοτικού Συμβούλου Λεμεσού για δηλώσεις που έκανε. «Άτομα με τις ίδιες ή και πιο ακραίες θέσεις, όπως τις χαρακτηρίζετε, που υπάρχουν στο ΕΛΑΜ, δεν έχουν καμία διαφορά με τα άτομα που έχουν τις ίδιες θέσεις στον συναγερμό ή και άλλα κόμματα», σχολίασε στέλεχος του ΕΛΑΜ.
Οι φυγόκεντρες τάσεις από ΔΗΣΥ
Στο όλο σκηνικό προστίθεται ασφαλώς και η κατάσταση που επικρατεί στο χώρο του ΔΗΣΥ. Τα προβλήματα στην Πινδάρου δεν λένε να εκλείψουν και οι πληγές που άνοιξαν από τις προεδρικές εκλογές δεν κλείνουν. Στον ΔΗΣΥ, όπως φαίνεται, επικρατούν αυτή τη στιγμή δυο φυγόκεντρες τάσεις. Από την μια, η ομάδα των συναγερμικών που θεωρούν ότι ότι κακώς το κόμμα βρίσκεται στην αντιπολίτευση και έχουν την άποψη ότι ταυτίζεται πολλές φορές με το ΑΚΕΛ με την κριτική που ασκεί στην Κυβέρνηση. Η δεύτερη ομάδα, αφορά άτομα απογοητευμένα γενικότερα από την ηγεσία του κόμματος, ή που θεωρούν ότι δεν ασκείται ικανοποιητική αντιπολίτευση. Οι δύο αυτές τάσεις, παρά το γεγονός ότι έχουν διαφορετικές αφετηρίες, εντούτοις, είτε για λόγους διαμαρτυρίας, είτε επειδή θεωρούν ότι ο ΔΗΣΥ έπαψε να τους εκφράζει, φαίνεται ότι, «γέρνουν» προς ΕΛΑΜ, αφού τα υπόλοιπα κόμματα της κεντροδεξιάς, όπως είναι το ΔΗΚΟ και η ΔΗΠΑ, δεν καταφέρνουν να τους απορροφήσουν.
Σύμμαχοι με Μελόνι και Τραμπ
Η επιλογή συμμετοχής στην ομάδα του ECR στην Ευρωβουλή ήταν επίσης μια κίνηση τακτικής από το ΕΛΑΜ. Όταν βέβαια έγινε η κίνηση, δεν υπήρχε η ομάδα των Patriots, ωστόσο, το ECR θεωρείται ότι είναι πιο κοντά στη λαϊκή Δεξιά όπως αυτή ορίζεται σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Θεωρείται ως πιο «συμβατική» ακροδεξιά με η οποία συνεργάζεται και με άλλες πολιτικές ομάδες και έχει ρόλο στο Ευρωκοινοβούλιο, σε αντίθεση με άλλες που είναι στο περιθώριο. Παράλληλα, στοιχείο το οποίο δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο καθώς φαίνεται ότι λήφθηκε σοβαρά υπόψη από πλευράς ΕΛΑΜ, είναι το γεγονός ότι το ECR, πέραν της πολιτικής του δράσης στην ΕΕ, έχει και διεθνές κομμάτι στο οποίο συμμετέχουν και οι Ρεπουπλικάνοι από τις ΗΠΑ αλλά και το Λικούντ, το κόμμα του Νετανιάχου από το Ισραήλ. Αυτό εξηγεί και την παρουσία του Γεάδη Γεάδη στην ορκωμοσία του Ντόναλτ Τράμπ, όπου συμμετείχε ως μέλος της αντιπροσωπείας του ECR, το οποίο προσκλήθηκε να παραστεί. Πρωταγωνιστές επίσης στο ECR είναι το κόμμα της Μελόνι, με το οποίο διατηρεί πολύ στενές σχέσεις το ΕΛΑΜ.
Από τη δυναμική στην εξαφάνιση…
Κατά το παρελθόν έγιναν διάφορες κινήσεις που εξελίχθηκαν σε κόμματα που κινούνταν δεξιότερα του Δημοκρατικού Συναγερμού με έντονη τη διαφωνία τους σε ότι αφορά τη διαχείριση και τη λύση του Κυπριακού. Παρά τη δυναμική τους είσοδο στο πολιτικό σκηνικό, δεν άντεξαν στο χρόνο.
Το 1996 εμφανίστηκε για πρώτη φορά το Κίνημα των Νέων Οριζόντων υπό τον Νίκο Κουτσού, τασσόμενο ενάντια στη λύση ομοσπονδίας στην Κύπρο. Το 1996 είχε λάβει ποσοστό 1,71% και δεν κατάφερε να μπει στη Βουλή. Τα κατάφερε όμως το 2001, εκλέγοντας βουλευτή τον Χρίστο Κληρίδη. Το 2004 με το δημοψήφισμα για το σχέδιο Ανάν, ήταν χρονιά σταθμός. Ομάδα βουλευτών και στελεχών του ΔΗΣΥ που διαφωνούσαν με την απόφαση για στήριξη του σχεδίου Ανάν, αποχώρησαν από το κόμμα. Κατήλθαν αρχικά στις ευρωεκλογές του 2004 εκλέγοντας το Γιαννάκη Μάτση στην Ευρωβουλή, ενώ λίγους μήνες αργότερα δημιούργησαν την Ευρωπαϊκή Δημοκρατία. Στη συνέχεια όμως διασπάστηκαν. Το 2005 ιδρύεται το ΕΥΡΩΚΟ, με επικεφαλής τον Δημήτρη Συλλούρη, στο οποίο εντάσσονταν πλέον και οι Νέοι Ορίζοντες, δημιουργώντας ένα νέο αντιομοσπονδιακό χώρο που κινείτο δεξιότερα του ΔΗΣΥ. Το 2006 το ΕΥΡΩΚΟ με ποσοστό 5.75% εξέλεξε τρεις βουλευτές, ενώ το 2011 με ποσοστό 3,88% εξέλεξε δύο βουλευτές. Το 2013, με την απόφαση στήριξης στο δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών του Νίκου Αναστασιάδη αποχώρησαν μία σειρά από στελέχη του ΕΥΡΩΚΟ, προερχόμενα κυρίως από τους Νέους Ορίζοντες. Στις ευρωεκλογές του 2014 ο Δημήτρης Συλλούρης κατήλθε υποψήφιος συνεργαζόμενος με το ΔΗΣΥ, ενώ το 2016, πριν τις βουλευτικές εκλογές, ανακοίνωσε τη συγχώνευση τους με την Αλληλεγγύη.
Το Κίνημα Αλληλεγγύη, ιδρύθηκε από την Ελένη Θεοχάρους όταν αποχώρησε από τον ΔΗΣΥ. Έκανε μία δυναμική είσοδο στην Βουλή το 2026 με τρεις βουλευτές, αλλά η συνέχεια δεν ήταν η αναμενόμενη. Το 2021 δεν εξέλεξε βουλευτή και το κόμμα ακολούθησε φθίνουσα πορεία. Η ίδια κατήλθε ως υποψήφια ευρωβουλευτής με το ΔΗΚΟ στις προηγούμενες ευρωεκλογές, ενώ φημολογείται συνεργασία της και στις βουλευτικές εκλογές.
Η περίπτωση του Γιώργου Λιλλήκα και της Συμμαχίας Πολιτών είχε διαφορετική αφετηρία και διαφορετικό πολιτικό προσανατολισμό με έντονο το αποτύπωμα σε ότι αφορά το Κυπριακό. Ήταν κόμμα που τασσόταν κατά της ομοσπονδίας και είχε απήχηση. Είχαν ενταχθεί στη Συμμαχία Πολιτών και τα στελέχη που είχαν αποχωρήσει από το ΕΥΡΩΚΟ. Η ίδρυση της, από τον Γιώργο Λιλλήκα, ήταν ουσιαστικά συνέχεια της επιτυχημένης υποψηφιότητας του ως υποψηφίου Προέδρου το 2013, συγκεντρώνοντας ένα ποσοστό που άγγιξε το 25%.
Η πρώτη δοκιμασία της Συμμαχίας Πολιτών ως κόμμα, ήταν στις ευρωεκλογές του 2014 και ακολούθως στις βουλευτικές του 2016, όπου έλαβε 6% και εξέλεξε τρεις βουλευτές. Οι διαφωνίες εντός του κινήματος, κορυφώθηκαν με τις διεργασίες για τις προεδρικές εκλογές του 2018. Πολλά στελέχη αποχώρησαν. Σε ο,τι αφορά την κοινοβουλευτική ομάδα, αρχικά αποχώρησε ο Παυλος Μυλωνάς, ο οποίος εντάχθηκε στη συνέχεια στο ΔΗΚΟ, ενώ μετά τις προεδρικές εκλογές του 2018 ανεξαρτητοποιήθηκε και η Άννα Θεολόγου. Στις προεδρικές εκλογές του 2018, η υποψηφιότητα Γιώργου Λιλλήκα έλαβε ποσοστό μόλις 2,18%, σηματοδοτώντας ουσιαστικά και την αρχή του τέλους της πορείας της Συμμαχίας ως κόμμα. Λίγο πριν τις βουλευτικές εκλογές του 2021, εντάχθηκε στην ΕΔΕΚ.
