Οι πρόωρες εκλογές του Μακρόν φαίνονταν ήδη σαν ένα στοίχημα αντάξιο του Brexit
Οι επερχόμενες εκλογές στη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο παρουσιάζουν περίεργες ομοιότητες. Οι πρόωρες εκλογές του Εμανουέλ Μακρόν φαίνονταν ήδη σαν ένα στοίχημα αντάξιο του Brexit – οι δημοσκοπήσεις δείχνουν τώρα ότι τόσο ο ίδιος όσο και ο συντηρητικός Ρίσι Σούνακ βρίσκονται αντιμέτωποι με ήττα, υπολειπόμενοι των αντιπάλων στα δεξιά και στα αριστερά.
Μια ματιά στις πολιτικές που προσφέρονται από το δεξιό μπλοκ υπό την ηγεσία του Εθνικού Συναγερμού και το Νέο Λαϊκό Μέτωπο στην Αριστερά – που συγκεντρώνουν αντίστοιχα την πρώτη και τη δεύτερη θέση στις δημοσκοπήσεις – υποδηλώνει ότι τα μετριοπαθή στοιχεία εκτοπίζονται. Και οι δύο πλευρές έχουν μη ρεαλιστικές λίστες επιθυμιών για τις δαπάνες, συμπεριλαμβανομένης της αντιστροφής της αντιδημοφιλούς αύξησης του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης από τον Μακρόν, σε μια εποχή που η Γαλλία αντιμετωπίζει δημογραφική και χρεοκοπική στενότητα. Και οι δύο επιθυμούν επίσης μια αναμέτρηση με τους εταίρους της ευρωζώνης σε μια εποχή που η γεωπολιτική ισχύς της Ευρώπης απειλείται από τον σινοαμερικανικό ανταγωνισμό. Μετά το πρόσφατο sell-off των γαλλικών ομολόγων και την απώλεια του ευρωπαϊκού στέμματος από το Παρίσι ως το μεγαλύτερο χρηματιστήριο της Ευρώπης, μπορεί να έρθουν χειρότερα.
Στην αριστερά, η αιφνιδιαστική υποστήριξη του πρώην σοσιαλιστή προέδρου Φρανσουά Ολάντ δεν μπορεί να κρύψει την επιρροή του ακροαριστερού Ζαν-Λυκ Μελανσόν, ο οποίος δεν έχει αποκλείσει τον εαυτό του ως πρωθυπουργό αν το μπλοκ του έρθει πρώτο. Αρκετά σημεία της προεδρικής του πλατφόρμας για το 2022, το κόστος της οποίας υπολογίστηκε σε πάνω από 200 δισ. ευρώ από το think tank Institu Montaigne, έχουν περάσει στο πρόγραμμα της νέας συμμαχίας: Η επιστροφή στη συνταξιοδότηση στα 60 από τα 64 έτη, ο έλεγχος των τιμών και η αύξηση των αποδοχών των δημοσίων υπαλλήλων που από μόνη της θα κόστιζε 20 δισ. ευρώ ετησίως. Ακόμη και με έναν καταιγισμό φόρων για τη χρηματοδότησή του, το Νέο Λαϊκό Μέτωπο υπόσχεται ανοιχτή μάχη με τους κανόνες των Βρυξελλών για το έλλειμμα και τους πανικόβλητους επιχειρηματίες, οι οποίοι με δυσκολία μπορούν να πιστέψουν ότι η σύνοδος κορυφής του Μακρόν υπέρ των ξένων επενδύσεων “Επιλέξτε τη Γαλλία” ήταν μόλις πριν από έναν μήνα.
Εν τω μεταξύ, στα δεξιά, η συμμαχία μεταξύ του Ερίκ Σιοτί των κεντροδεξιών Ρεπουμπλικανών και του Εθνικού Συναγερμού της Μαρίν Λεπέν δημιουργεί τεράστια ασάφεια σχετικά με το τι πραγματικά θα περιείχαν τα Le Pen-omics (σ.σ. η οικονομική ατζέντα της Λεπέν). Ο Σιοτί υποστήριζε κάποτε τη συνταξιοδότηση στα 65. Το πρόγραμμα της Λεπέν για το 2022, το οποίο εξακολουθεί να βρίσκεται στον ιστότοπο του κόμματός της, πρότεινε την επιστροφή στα 60 με εκτιμώμενο ετήσιο κόστος 26,5 δισ. ευρώ. Ο 28χρονος Νο 2 της Λεπέν, ο Ζορντάν Μπαρντελά, έχει πρόσφατα κάνει μεγάλη προσπάθεια να πάρει πίσω κάποια από αυτά, λέγοντας πρόσφατα ότι θα είναι “λογικός”, δεδομένου του ελλείμματος της Γαλλίας – και ότι οι αλλοδαποί δεν έχουν τίποτα να φοβηθούν, εφόσον εργάζονται σκληρά και σέβονται τους νόμους. Όμως το πρόγραμμα της Λεπέν θα πρέπει να προβληματίσει: Πρόκειται για ένα κόμμα που ισχυρίζεται ότι είναι έτοιμο να κυβερνήσει, αλλά μόλις πρόσφατα υποσχέθηκε τα πάντα, από το frexit (σ.σ. έξοδο της Γαλλίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση) και τα “διπλά σύνορα” για τη Γαλλία και την ΕΕ μέχρι τη φοροαπαλλαγή για τους νέους κάτω των 30 ετών. Η πρόσφατη υπόσχεσή του για μείωση του ΦΠΑ θα κόστιζε κατ’ εκτίμηση 24 δισ. ευρώ από την πρώτη του στιγμή. Οι ιδέες της Λεπέν για τη φορολογία ισοδυναμούν με στοχοποίηση όσων δεν έχουν “ρίζες” στη Γαλλία.
Πουθενά δεν γίνεται αναφορά σε βαθιά ριζωμένα προβλήματα όπως η μείωση της παραγωγικότητας, η έλλειψη εγχώριων ηγετών τεχνολογίας που θα μπορούσαν να ανταγωνιστούν την Alphabet ή την Nvidia ή τα προβληματικά δημογραφικά στοιχεία – όλα αυτά τα οποία το Ηνωμένο Βασίλειο εξακολουθεί να αντιμετωπίζει μετά το Brexit μαζί με το ρεκόρ μετανάστευσης. Άλλο πράγμα είναι να αναγνωρίζεις τη νέα παγκόσμια τάση για προστατευτισμό και άλλο να ισχυρίζεσαι ότι η Γαλλία πρέπει να διπλασιάσει τα επίπεδα δημόσιων δαπανών και το διανεμητικό συνταξιοδοτικό της σύστημα. Το Bloomberg Economics εκτιμά ότι στο αναμενόμενο σενάριο μιας ακροδεξιάς σχετικής πλειοψηφίας στο κοινοβούλιο, θα υπάρξει μια εκτίναξη του κόστους δανεισμού -αν και βραχύβια- και μια ουσιαστική αύξηση των καθοδικών κινδύνων για την ανάπτυξη. Η λέξη λαϊκισμός μπορεί να χρησιμοποιείται υπερβολικά, αλλά όπως είπε κάποτε ο δικαστής του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ Πότερ Στιούαρτ για την πορνογραφία: “Το αναγνωρίζω όταν το βλέπω”.
Ο έλεγχος του προϋπολογισμού μοιάζει με μάταιη άσκηση σε μια εκλογική αναμέτρηση που καθοδηγείται από συναισθηματικές επικλήσεις στην ιστορία – είναι πιο πιθανό να ακούσετε αναφορές στο 1936 ή το 1940 στις πολιτικές συζητήσεις παρά στα οικονομικά ζητήματα – και όπου κανένα κόμμα δεν φαίνεται να οδεύει προς την απόλυτη πλειοψηφία. “Καμία από τις δύο πλευρές δεν θα μπορέσει να εφαρμόσει τις πολιτικές της”, δήλωσε στην εφημερίδα La Tribune ο Jean Pisani-Ferry, οικονομολόγος που συνεργάστηκε με τον Μακρόν στις προεδρικές του εκστρατείες. “Εκπέμπουμε το μήνυμα μιας χώρας που βρίσκεται σε σύγχυση”.
Μια πιο αισιόδοξη ανάγνωση της κατάστασης είναι ότι υπήρξαν διχασμένες γαλλικές κυβερνήσεις στο παρελθόν και ότι οι αγορές μπορούν να μετριάσουν ακόμη και τις πιο επαναστατικές πολιτικές δυνάμεις – κοιτάξτε μόνο την Τζόρτζια Μελόνι της Ιταλίας. Όλα αυτά μπορεί να είναι μέρος του υπολογισμού του Μακρόν – να αποφύγει την αναταραχή των επόμενων ετών και να αποφύγει το δύσκολο έργο της εξεύρεσης περικοπών στον προϋπολογισμό υπό την πίεση των τεχνοκρατών των Βρυξελλών που παρακολουθούν το έλλειμμα.
Όμως η πραγματικότητα είναι ότι οι δημοσκοπήσεις και οι εύθραυστες συμμαχίες δείχνουν ένα κατακερματισμένο εκλογικό σώμα, ασταθή πολιτική και αβέβαιη οικονομία. Το μέλλον της Γαλλίας φαίνεται ότι θα έχει τον Μακρόν στο Ελιζέ, τη Λεπέν να κυριαρχεί στο κοινοβούλιο και τον Μελενσόν να κυριαρχεί στους δρόμους – μια τριπλή συγκατοίκηση. Συνιστάται προσοχή.
