Η Ευρωπαϊκή Ένωση έδωσε γενναιόδωρες αγροτικές επιδοτήσεις στις εταιρείες περισσότερων από δώδεκα δισεκατομμυριούχων μεταξύ 2018 και 2021, όπως αποκάλυψε ο Guardian, συμπεριλαμβανομένων εταιρειών που ανήκουν στον πρώην πρωθυπουργό της Τσεχίας Αντρέι Μπάμπις και στον Βρετανό επιχειρηματία Τζέιμς Ντάισον.
Οι δισεκατομμυριούχοι ήταν οι «τελικοί δικαιούχοι» που συνδέονται με 3,3 δισ. ευρώ αγροτικών επιδοτήσεων της ΕΕ κατά την τετραετία, ακόμη και όταν χιλιάδες μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις έκλεισαν, σύμφωνα με την ανάλυση των επίσημων αλλά αδιαφανών στοιχείων από τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Στους 17 «τελικούς δικαιούχους» που περιλαμβάνονται στον κατάλογο των πλουσίων του Forbes για το 2022 περιλαμβάνονται ο Μπάμπις, ο πρώην πρωθυπουργός της Τσεχίας που αθωώθηκε τον Φεβρουάριο για απάτη που αφορούσε αγροτικές επιδοτήσεις, ο Ντάισον , ο Βρετανός μεγιστάνας των ηλεκτρικών σκουπών του οποίου η εταιρεία έλαβε πληρωμές πριν από το Brexit (το οποίο στήριζε) και ο Γκουαντσάνγκ Γκούο, ένας Κινέζος επενδυτής που είναι ιδιοκτήτης της ποδοσφαιρικής ομάδας Wolves.
Άλλοι δισεκατομμυριούχοι δικαιούχοι κονδυλίων από τους φορολογούμενους της ΕΕ περιλαμβάνουν τον Κλέμενς Τόννις, τον Γερμανό μεγιστάνα του κρέατος, τον Άντερς Χολχ Πόβλσεν, τον Δανό ιδιοκτήτη γης στο Ηνωμένο Βασίλειο και τον Κίελντ Κερκ Κρίστιανσεν, τον Δανό κατασκευαστή παιχνιδιών και πρώην διευθύνοντα σύμβουλο της Lego.
«Η συντριπτική πλειονότητα των αγροτών αγωνίζεται να ζήσει». ανέφερε Γάλλος βιοκαλλιεργητής και ευρωβουλευτής.
Το κριτήριο για τις αγροτικές επιδοτήσεις είναι η έκταση της γης και όχι η οικονομική κατάσταση
«Είναι τρέλα», δήλωσε ο Μπενουά Μπιτό, Γάλλος βιοκαλλιεργητής και ευρωβουλευτής των Πρασίνων. «Η συντριπτική πλειονότητα των αγροτών αγωνίζεται να ζήσει». Η ΕΕ δίνει το ένα τρίτο του συνολικού προϋπολογισμού της στους αγρότες μέσω της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΑΠ), η οποία μοιράζει χρήματα με βάση την έκταση της γης που κατέχει ένας αγρότης και όχι με βάση το αν χρειάζεται τη στήριξη.
Οι αυστηροί κανόνες προστασίας της ιδιωτικής ζωής, οι αδύναμες απαιτήσεις διαφάνειας και οι περίπλοκες αλυσίδες ιδιοκτησίας εταιρειών (offshore κτλ) σημαίνουν ότι δεν είναι δυνατός ο έλεγχος του ποιος παίρνει τα χρήματα.
Σε μελέτη που ανέθεσε η επιτροπή δημοσιονομικού ελέγχου του Ευρωκοινοβουλίου το 2021, ερευνητές του Κέντρου Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής (Ceps) διαπίστωσαν ότι είναι «επί του παρόντος de facto αδύνατο» να προσδιοριστούν με πλήρη εμπιστοσύνη οι μεγαλύτεροι τελικοί δικαιούχοι της χρηματοδότησης της ΕΕ.
Για να κάνουν την καλύτερη δυνατή εκτίμηση, οι ερευνητές συνέδεσαν τα δεδομένα για τους δικαιούχους αγροτικών επιδοτήσεων από κάθε κράτος μέλος με μια εμπορική βάση δεδομένων εταιρειών. Δουλεύοντας αντίστροφα από τους δικαιούχους, εντόπισαν τα άτομα που κατείχαν τουλάχιστον το 25% μιας εταιρείας σε κάθε στάδιο της αλυσίδας ιδιοκτησίας για να υπολογίσουν τους «τελικούς δικαιούχους».
To 50-80% των επιδοτήσεων αφορά την ζωική γεωργία, δηλαδή την τροφή που αγοράζουν οι κτηνοτρόφοι.
Τουλάχιστον 17 δισεκατομμυριούχοι έλαβαν γεωργικές επιδοτήσεις
Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ερευνητές δεν μπόρεσαν να εντοπίσουν τα χρήματα επειδή πήγαν σε περιφερειακούς φορείς που αναδιανέμουν τα μετρητά. Η ανάλυση εξέτασε το τελικό φυσικό πρόσωπο στο τέλος μιας αλυσίδας εταιρειών, δήλωσε ο Νταμίρ Γκότζσιτς , ερευνητής των χρηματοπιστωτικών αγορών, ο οποίος συνέγραψε την έκθεση της Ceps και επικαιροποίησε την ανάλυση για τον Guardian.
«Ιδανικά, θα έπρεπε να εστιάσετε στους εκατομμυριούχους, αλλά δεν υπάρχει κατάλογος εκατομμυριούχων εκεί έξω». Ο Γκότζσιτς διαπίστωσε ότι 17 δισεκατομμυριούχοι είχαν λάβει γεωργικές επιδοτήσεις της ΕΕ μέσω εταιρειών που τους ανήκαν εξ ολοκλήρου ή εν μέρει κατά την τετραετή περίοδο.
Το συνολικό ποσό των χρημάτων που συνδέονταν με τους δισεκατομμυριούχους ήταν 3,3 δισ. ευρώ, αλλά η αλυσίδα των εταιρειών ήταν πολύ περίπλοκη και ασαφής για να σταθμιστούν τα ακριβή ποσά ανάλογα με το ποσοστό ιδιοκτησίας τους, είπε.
Οι επιστήμονες έχουν επικρίνει τα «στρεβλά κίνητρα» του ΚΑΠ που ωθούν τους αγρότες να καταστρέφουν τη φύση. Εκτιμούν ότι το 50%-80% των γεωργικών επιδοτήσεων της ΕΕ πηγαίνει στη ζωική γεωργία αντί για τρόφιμα που θα ήταν καλύτερα για την υγεία των ανθρώπων και του πλανήτη.
Η Κοινή Αγροτική Πολιτική πριμοδοτεί την ανισότητα
«Χρειαζόμαστε μια ταχεία μετάβαση στα τρόφιμα για ένα υγιέστερο μέλλον και οι επιδοτήσεις είναι ο μεγαλύτερος οικονομικός μοχλός για την αλλαγή», δήλωσε ο Πολ Μπέχρενς , ερευνητής της παγκόσμιας αλλαγής στο Πανεπιστήμιο του Λέιντεν, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.
Ο ίδιος δήλωσε: «Η ανισότητα στην ΚΑΠ είναι ακραία και αυτή η εργασία αναδεικνύει και πάλι πόσο πολύ οι πλουσιότεροι ιδιοκτήτες γης συνεχίζουν να γίνονται πλουσιότεροι από τις επιδοτήσεις.
Παρόλο που η διαφάνεια στο ΚΑΠ έχει βελτιωθεί με την πάροδο του χρόνου, η ποσότητα της εργασίας ντετέκτιβ που απαιτείται για να αποκαλυφθεί πώς ξοδεύονται τα φορολογικά χρήματα του κοινού είναι εκπληκτική».
Από τις πανευρωπαϊκές απεργίες των αγροτών έχουν περάσει λίγότεροι από 9 μήνες. Με τέτοιες αποκαλύψεις οι μικροί αγρότες δικαιώνονται.
Ποια είναι η θέση της Dyson Farming για τις αγροτικές επιδοτήσεις
Ο Ντάισον έγραψε πέρυσι στον Guardian υποστηρίζοντας ότι «ποτέ δεν υποστήριξε τη βάση της ΚΑΠ». Εκπρόσωπος της Dyson Farming δήλωσε ότι η οικογένεια είχε επενδύσει 140 εκατ. λίρες για τη βιώσιμη βελτίωση των αγροκτημάτων και των γεωργικών εκτάσεων της, εκτός από το κόστος της γης, το οποίο «επισκιάζει κάθε πληρωμή επιδότησης» που έλαβε η Dyson Farming Ltd.
Δήλωσαν: «Οι εταιρείες της έχουν επίσης συνεισφέρει πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια λίρες σε φόρους και δασμούς της ΕΕ.
«Οι γεωργικές εκμεταλλεύσεις απασχολούν σήμερα περισσότερους από 250 εργαζόμενους και χρησιμοποιούν την αγροτική τεχνολογία και την καινοτομία για να υποστηρίξουν την επισιτιστική ασφάλεια του Ηνωμένου Βασιλείου.
Μόνο το 2023, η Dyson Farming παρήγαγε με βιώσιμο τρόπο 40.000 τόνους σιταριού, 12.000 τόνους πατάτας και 750 τόνους βρετανικών φραουλών εκτός εποχής, οι οποίες αποφεύγουν τα αεροπορικά μίλια και τις επιπτώσεις στον άνθρακα που έχουν τα φρούτα που εισάγονται από το εξωτερικό».
Όσοι εργάζονται με φιλικούς προς το περιβάλλον τρόπους οφείλουν να λαμβάνουν αγροτικές επιδοτήσεις
Ο Τόμας Ντος, επικεφαλής των δημόσιων υποθέσεων της Tönnies, δήλωσε ότι η εταιρεία υποστηρίζει έναν «αναπροσανατολισμό» της ευρωπαϊκής γεωργικής πολιτικής, ώστε οι αγρότες που εργάζονται με φιλικούς προς το περιβάλλον τρόπους να αποζημιώνονται για τη σχετική απώλεια εισοδήματος.
«Δεν θα πρέπει να καταβάλλονται επιδοτήσεις για την ποσότητα των προϊόντων ή ως πριμοδότηση έκτασης ανά εκτάριο», δήλωσε.
Μια άλλη επιλογή θα ήταν η επιβολή κυρώσεων για περιβαλλοντικά επιβλαβείς συμπεριφορές με την επιβολή υψηλού κόστους, πρόσθεσε. «Ωστόσο, αν αυτό οδηγούσε σε πολύ υψηλότερες τιμές τροφίμων και ίσως ακόμη και σε ελλείψεις τροφίμων, πιστεύω ότι αυτό θα ήταν πολιτικά απαράδεκτο».
