Είναι αυτή η εποχή του χρόνου που ξαφνικά ένα είναι το απαραίτητο αξεσουάρ σε μια τσάντα, τα χαρτομάντηλα. Οι μύτες κοκκινίζουν και «τρέχουν», ο λαιμός σε γδέρνει, η άμυνα του οργανισμού είναι στα τάρταρα και ο πυρετός μπορεί να γίνει κολλητός σου. Είτε πρόκειται για ένα κοινό κρυολόγημα είτε για γρίπη είναι σίγουρο ότι θα περάσεις κάποιες μαρτυρικές μέρες.
Και κάπου εκεί ακούγεται στα αυτιά σου η φωνή της μαμάς: πλύνε τα χέρια σου και κάλυψε το στόμα σου με το χέρι σου όταν βήχεις. Και ενώ -σχεδόν- όλοι θα το κάνουμε πιστεύοντας ότι μπορεί και να διώξουμε τη γρίπη μακριά, αποδεικνύεται ότι η λαϊκή σοφία μπορεί να αποδειχτεί λάθος καθώς υπάρχουν απόψεις που έχουν επικρατήσει για πράγματα που φαίνεται ότι δεν γνωρίζουμε τελικά και τόσο καλά.
Μύθος 1: Μόνο ο βήχας μεταδίδει τη γρίπη
Κάθε φορά που κάποιος δίπλα μας λέει ότι είναι κρυωμένος και η δήλωση συνοδεύεται από τον ανάλογο βήχα, η πρώτη μας κίνηση είναι να απομακρυνθούμε. Όμως δεν είναι ο βήχας το μοναδικό μέσο για τη μετάδοση του ιού. Και η αναπνοή απελευθερώνει μικροσκοπικά σωματίδια που μπορούν να περιέχουν ιούς της γρίπης. Δυστυχώς αυτά τα σωματίδια είναι μικρότερα από ένα ανθρώπινο κύτταρο αίματος, πράγμα που σημαίνει ότι είναι αρκετά δύσκολο να τα αποφύγουμε.
Μία έρευνα που έγινε το 2013 έδειξε ότι αυτά τα σωματίδια περιέχουν περίπου 8,8 φορές περισσότερους ιούς της γρίπης από αυτούς που περιέχει το φτέρνισμα. Φορείς ιών είναι και όσοι φωνάζουν καθώς οι επιστήμονες βρήκαν ότι ο φωνακλάς παράγει 50 φορές περισσότερα αερολύματα από κάποιον που μιλάει ήρεμα.
Μύθος 2: Οι χειρουργικές μάσκες μάς προστατεύουν
Ίσως εκπλαγείτε όταν μάθετε ότι οι χειρουργικές μάσκες που φοράμε θέλοντας να προστατευτούμε από τα μικρόβια των άλλων δεν προσφέρουν προστασία στο 100%. Είναι σίγουρα ένας τρόπος προστασίας, σύμφωνα με τον καθηγητή Raina MacIntyre, επικεφαλής της σχετικής έρευνας που έγινε στο Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας, αλλά αν δεν πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις όταν φοριούνται, δεν πετυχαίνουν το στόχο τους.
«Οι μάσκες πρέπει να φοριούνται σωστά. Δεν πρέπει να βρέχονται, πρέπει να μπαίνουν και να βγαίνουν από το πρόσωπο με καθαρά χέρια και το ρίσκο να κολλήσεις γρίπη παραμένει, καθώς πχ μπορεί να ακουμπήσεις μια επιφάνεια που έχει ιό και μετά να τρίψεις τα μάτια σου» λέει ο καθηγητής. Για περιορισμένη αποτελεσματικότητα των μασκών κάνουν λόγο και τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης των Ασθενειών (CDC) καθώς δεν είναι αεροστεγείς, με αποτέλεσμα να μην εγκλωβίζουν τα σωματίδια στον αέρα που περιέχουν ιούς.
Μύθος 3: Θα κολλήσω με μια χειραψία
Οι περισσότεροι από εμάς θυμόμαστε τη μαμά μας να μας λέει να πλένουμε τα χέρια μας κάθε φορά που αρρωσταίναμε ή δίναμε το χέρι μας σε κάποιον άρρωστο. Και σίγουρα δεν ήταν 100% λάθος καθώς το πλύσιμο ή η χρήση ενός απολυμαντικού με βάση το αλκοόλ μπορούν να σκοτώσουν τα μικρόβια. Φαίνεται όμως ότι αυτή η μητρική συμβουλή δεν ισχύει στη γρίπη.
«Όλες οι μελέτες για το πώς μεταδίδονται οι ιοί της γρίπης υποστηρίζουν ότι πρέπει να εισπνεύσεις τον ιό από τη μύτη ή το στόμα. Δεν υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις ότι η ιός της γρίπης μεταδίδεται μέσω χεριών» λέει ο κλινικός καθηγητής στο Μπέρκλεΰ, John Swartzberg.
Μύθος 4: Δεν θα αρρωστήσω αν πάρω πολύ βιταμίνη C
Αν κάτι κάνει καλό στον οργανισμό μας δεν σημαίνει ότι οι ωφέλειες του θα πολλαπλασιαστούν αν το καταναλώσουμε σε μεγάλες ποσότητες. Αυτό ισχύει σύμφωνα με τους ειδικούς για τη βιταμίνη C και αυτή την τρέλα μας να την έχουμε άφθονη στον οργανισμό μας κάθε φορά που αρρωσταίνουμε με γρίπη.
«Η ιδέα να τονώσουμε τον οργανισμό μας είναι δελεαστική. Μπορεί το να λαμβάνουμε καθημερινά μια δόση πολυβιταμινών να μας κάνει καλό, δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και με τις μεγάλες δόσεις μίας και μόνο βιταμίνης. Το πολύ δεν είναι απαραίτητα και καλό» λέει μια ιατρική δημοσίευση του Χάρβαρντ.
Ο John Swartzberg είναι αντίθετος και με τα συμπληρώματα βοτάνων για την αντιμετώπιση της γρίπης. «Δεν υπάρχει πουθενά στα χαρτιά η διαπίστωση ότι αυτά θα μας κάνουν περισσότερο καλό από το placebo. Αποφύγετε απλά τους αρρώστους» λέει με αφοπλιστική ειλικρίνεια.
Μύθος 5: Το εμβόλιο της γρίπης θα με κολλήσει γρίπη
Ένας από τους πιο διαδεδομένους και λανθασμένους μύθους. Το εμβόλιο της γρίπης περιέχει ιούς που είτε είναι αδρανείς είτε έχουν κατακερματιστεί. Η γρίπη κολλάει μόνο από ζωντανούς ιούς και τέτοιους δεν έχει το αντιγριπικό εμβόλιο, λέει ο γιατρός Alan Hampson.
Γιατί όμως κάποιοι άνθρωποι δεν νιώθουν καθόλου καλά μετά από ένα εμβόλιο; «Κάποιες παρενέργειες, όπως ένας ήπιος πυρετός ή πόνος στο βραχίονα μπορούν να συμβούν καθώς το σώμα αντιδρά στο εμβόλιο, δημιουργώντας τα αντισώματα που μπορεί να χρειαστεί. Αλλά αυτός ο μύθος διαιωνίζεται απλά από σύμπτωση» λέει ο Dr. Hampson.
Υπάρχουν βέβαια και αυτοί που πιστεύουν ότι αν κάνουν το εμβόλιο θα είναι εφ’ όρου ζωής προστατευμένοι. Όπως λέει η καθηγήτρια ιατρικής στο Touro, το Κολέγιο Οστεοπαθητικής Ιατρικής στο Μίντλεταουν της Νέας Υόρκης, «το εμβόλιο της γρίπης προστατεύει γενικά από το H1N1 και το H3N2. Παρόλα αυτά καλύπτει το 70-80% των ιών που υπάρχουν κάθε εποχή. Αν κολλήσεις μία φορά δεν σημαίνει ότι δεν μπορείς να το πάθεις ξανά. Είναι όμως προτιμότερο να είσαι ασφαλής, παρά μετανιωμένος.
