Με αφορμή τη δολοφονία στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής «Δαφνί», ο υφυπουργός Υγείας, Δημήτρης Βαρτζόπουλος ανακοινώνει αλλαγές στην εκπαίδευση των νέων ψυχιάτρων, με έμφαση στην Ψυχιατροδικαστική. Αναφέρεται στην έλλειψη επαρκών ειδικών θεραπευτικών κέντρων για τα περιστατικά του άρθρου 69 του Ποινικού Κώδικα, εκτιμά όμως ότι η δημιουργία του Εθνικού Δικτύου Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, θα αλλάξει ριζικά τον τρόπο περίθαλψης αυτών των ασθενών.
Παράλληλα, προαναγγέλλει αύξηση κλινών στις Πολυδύναμες Νοσηλευτικές Μονάδες του ΕΔΥΨΥ, αλλά και στις ψυχιατρικές κλινικές των Γενικών Νοσοκομείων, ενώ προετοιμάζεται η δημιουργία ενιαίας «Ψυχιατροδικαστικής Υπηρεσίας», ενός Νομικού Προσώπου, που θα αξιολογεί, εποπτεύει και τυποποιεί τις αντίστοιχες ειδικές υπηρεσίες θεραπείας, εκπαίδευσης και πραγματογνωμοσυνών.
Ο κ. Βαρτζόπουλος αρχικά ξεκαθαρίζει «προς αποφυγή οιουδήποτε στιγματισμού θα πρέπει, να λεχθεί, ότι εγκλήματα κατά της ζωής διαπράττονται από ψυχικώς πάσχοντες σπανιότερα από ό,τι από τον γενικό πληθυσμό. Υποτροπές μάλιστα από ασθενείς υπό θεραπεία είναι σπάνιες. Οι ασθενείς με ψυχικές νόσους, που έχουν διαπράξει έγκλημα, διακρίνονται σε δύο κατηγορίες ανάλογα με την ικανότητά τους καταλογισμού, δηλαδή την ικανότητα να αντιλαμβάνονται το άδικο της πράξης τους και να ενεργούν σύμφωνα με την αντίληψη αυτή.
»Παραβατικοί ψυχιατρικοί ασθενείς με ικανότητα καταλογισμού, δηλαδή με ακέραια ή μειωμένη υπευθυνότητα για τις πράξεις τους, νοσηλεύονται ως ποινικοί κρατούμενοι στην ειδική ψυχιατρική νοσηλευτική μονάδα του Σωφρονιστικού Καταστήματος Κορυδαλλού. Αυτή, από την 1η Φεβρουαρίου 2025, με την εφαρμογή του Νόμου 5129/24, λειτουργεί πλέον ως σύγχρονη ψυχιατροδικαστική μονάδα τεσσάρων κλινικών, με ειδική επιστημονική διεύθυνση και έξι εμπείρους στην ψυχιατροδικαστική, ψυχιάτρους, που θα αυξηθούν σύντομα σε εννέα, υπό την ευθύνη του 2ου Περιφερειακού Δικτύου Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας του υπουργείου Υγείας. Ήδη ανακοινώσαμε, σε συνεργασία με το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, τη δημιουργία νοσηλευτικής μονάδος γυναικών στο Σωφρονιστικό Κατάστημα Ελαιώνα Θηβών και θα ακολουθήσει το ταχύτερον δυνατόν και ειδική νοσηλευτική μονάδα για ανήλικους στα ΣΚ Αυλώνα είτε Βόλου.
»Όταν το δικαστήριο (κατόπιν ειδικής πραγματογνωμοσύνης) κρίνει, ότι ο δράστης στερείται ικανότητος καταλογισμού, τότε παύει κάθε ποινική δίωξη εναντίον του (αρθ. 34 ΠΚ), θεωρείται δηλαδή απλώς ασθενής, και εφαρμόζονται τα συνήθη θεραπευτικά μέτρα (αρθ. 69 ΠΚ), όπως ορίζει ο νόμος, είτε σε ειδικά τμήματα “ακαταλόγιστων” (όπως στο τέως ΨΝΘ ), είτε στις συνήθεις ψυχιατρικές κλινικές των πολυδυνάμων ψυχιατρικών μονάδων (τέως ΨΝΑ και “Δρομοκαΐτειο”) και των γενικών νοσοκομείων. Οι διεθνείς συμβάσεις προστασίας των δικαιωμάτων των ασθενών είναι σαφέστατες επ’ αυτού».
Όπως τονίζει ο αρμόδιος Υφυπουργός για την ψυχική υγεία, τα περιστατικά αυτά χρειάζονται ειδική αντιμετώπιση, δηλαδή εξειδικευμένη εκπαίδευση του ιατρικού προσωπικού. «Αυτό στην χώρα μας προβλέπεται μεν (τρίμηνη εκπαίδευση στην Ψυχιατροδικαστική κατά την λήψη της ειδικότητας) αλλά δυστυχώς δεν υλοποιείται στον βαθμό που θα έπρεπε, λόγω ελλείψεως επαρκών ειδικών θεραπευτικών κέντρων. Τέτοια εκπαίδευση προσφέρουν σήμερα μόνον οι πανεπιστημιακές ψυχιατρικές κλινικές της χώρας και το ειδικό τμήμα “ακαταλογίστων” περιστατικών στο τέως Ψυχιατρείο Θεσσαλονίκης (που και αυτό βέβαια έχει τον συνήθη χαρακτήρα μιας κοινής ψυχιατρικής κλινικής)».
Προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ανάγκη εκπαίδευσης των γιατρών, ο κ. Βαρτζόπουλος ανακοίνωσε ότι ήδη οργανώνεται, σε άμεση συνέργεια με την Γενική Γραμματεία του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, εκπαίδευση ειδικευόμενων ψυχιάτρων στα Σωφρονιστικά Καταστήματα όλης της χώρας.
Επίσης, το επόμενο διάστημα θα προκηρυχθεί ειδικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα στην Ψυχιατροδικαστική, για την «εξίσου απαραίτητη εκπαίδευση όλων των λειτουργών υπηρεσιών ψυχικής υγείας ενηλίκων και ανηλίκων».
Ο υφυπουργός Υγείας εκτιμά ότι η δημιουργία του Εθνικού Δικτύου Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας (ΕΔΥΨΥ), που λειτουργεί από τις αρχές Φεβρουαρίου 2025, «θα αλλάξει ουσιαστικά και ριζικά τον τρόπο περίθαλψης αυτών των ασθενών. Η μεταρρύθμιση δίνει επιτέλους, ύστερα από δεκαετίες, την δυνατότητα πλήρους εκσυγχρονισμού των παλαιών ψυχιατρείων, την πρόσληψη εξειδικευμένου προσωπικού, και τη δημιουργία κλινικών μέσης νοσηλείας με ψυχιατροδικαστικά τμήματα, όπως και ειδικών ψυχογηριατρικών μονάδων. Μια ανάγκη, που αποτέλεσε εκ των βασικών αιτιών νομοθέτησης του Ν. 5129/24».
Τέλος, προαναγγέλλει μεγάλη αύξηση των διαθεσίμων κλινών στις Πολυδύναμες Νοσηλευτικές Μονάδες του ΕΔΥΨΥ, αλλά και, όπου είναι δυνατόν, στις ψυχιατρικές κλινικές των Γενικών Νοσοκομείων. «Εν προκειμένω ήδη έχει συμφωνηθεί η ανάθεση στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος των αντίστοιχων μελετών και ενεργειών τη χρήσει χρηματοδοτικών εργαλείων εκ των ΠΕΠ του ΕΣΠΑ αλλά και του Τομεακού Προγράμματος Ανάπτυξης του Υπουργείου Υγείας. Συμπληρωματικά προετοιμάζεται η δημιουργία ενιαίας Ψυχιατροδικαστικής Υπηρεσίας, ενός Νομικού Προσώπου, που θα αξιολογεί, εποπτεύει και τυποποιεί τις αντίστοιχες ειδικές υπηρεσίες θεραπείας, εκπαίδευσης και πραγματογνωμοσυνών».
«Τρεις δεκαετίες μετά την έναρξή της η Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση, και σε αυτόν τον εξαιρετικά ευαίσθητο τομέα της Ψυχιατροδικαστικής, εισέρχεται στη φάση της ουσιαστικής υλοποίησης» καταλήγει ο κ. Βαρτζόπουλος.
