Το μελάνωμα είναι ιάσιμο όταν γίνει αντιληπτό νωρίς. Αυτό όμως προϋποθέτει ότι θα γνωρίζετε καλά τις ελιές στο δέρμα σας, ώστε να εντοπίσετε αμέσως οτιδήποτε ύποπτο.
Μία ελιά που αλλάζει με οποιονδήποτε τρόπο. Μία νέα ελιά. Αυτά είναι τα ύποπτα σημάδια που πρέπει να ελέγχει αμέσως ο δερματολόγος ιατρός, μη τυχόν και υποκρύπτουν ένα μελάνωμα.
Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, περισσότερα από δύο στα τρία μελανώματα αρχίζουν ως νέες ελιές στο δέρμα. Τα υπόλοιπα αναπτύσσονται πάνω σε προϋπάρχουσες ελιές. Αν λοιπόν κάποιος δεν γνωρίζει καλά τις ελιές στο δέρμα του, δεν είναι εύκολο να αντιληφθεί αμέσως κάτι νέο ή διαφορετικό.
Η γνώση αυτή, όμως, μπορεί να κάνει τη διαφορά, γιατί το μελάνωμα είναι ιάσιμο στα αρχικά στάδιά του. Ωστόσο τα πράγματα δυσκολεύουν όσο εξελίσσεται και εξαπλώνεται.
«Δυστυχώς το μελάνωμα καμουφλάρεται πάνω στο σώμα μας σαν μια κοινή ελιά», είπε η δερματολόγος Ελίνα Θεοδωρακοπούλου, ακαδημαϊκή υπότροφος της Β’ Κλινικής Δερματικών & Αφροδισίων Νόσων του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Αττικόν, σε πρόσφατη ημερίδα του Συλλόγου Καρκινοπαθών ΚΕΦΙ Αθηνών. «Άρα πρέπει να ξέρουμε τι είναι μια καλοήθης ελιά και τι μια ύποπτη. Και πότε πρέπει να προσέχουμε».
Όπως εξήγησε η κυρία Θεοδωρακοπούλου, η κλινική εικόνα είναι θεμέλιος λίθος στη διάγνωση του μελανώματος. «Ουσιαστικά πρόκειται για μία άτυπη ελιά, που μπορεί π.χ. να έχει περίεργο σχήμα», είπε. «Θα είναι ανομοιόμορφη, ενώ υπάρχουν ελιές που είναι πιο ομοιόμορφες. Ή πάλι μπορεί να αλλάζει σε μέγεθος, χρώμα ή σχήμα, σε διάστημα εβδομάδων ή μηνών. Θα διαφέρει επίσης από τις υπόλοιπες ελιές στο δέρμα».
Το αλφαβητάρι των ύποπτων ενδείξεων
Ουσιαστικά η διάγνωση βασίζεται σε ένα μοντέλο που είναι γνωστό ως ABCDE:
Α – Asymmetry. Τα περισσότερα μελανώματα παρουσιάζουν ασυμμετρία στο σχήμα τους.
Β – Borders. Τα μελανώματα συχνά έχουν ακανόνιστο περίγραμμα
C – Colour. Τα μελανώματα μπορεί να έχουν δυσχρωμία, να αλλάζει το χρώμα τους ή να έχουν ποικιλοχρωμία (αλλού πιο σκούρο χρώμα, αλλού πιο ανοικτό).
D – Diameter. Η διάμετρος ενός σπίλου (ελιάς) είναι ύποπτη όταν υπερβαίνει τα 6 χιλιοστά. Γενικά, αν μια ελιά είναι μεγάλη, πρέπει να την παρακολουθούμε. «Τα πρώιμα μελανώματα τείνουν να φτάσουν σε μεγαλύτερο μέγεθος από τις συνηθισμένες καλοήθεις μελαγχρωματικές βλάβες», τονίζει η κυρία Θεοδωρακοπούλου.
Ε – Evolution. Είναι η αλλαγή στα χαρακτηριστικών ενός σπίλου. Με απλά λόγια, η ελιά μπορεί να ήταν επίπεδη και τώρα να έχει μεγεθυνθεί, να βγαίνει πάνω από το δέρμα (επηρμένη), να έχει βγάλει κάποιο οζίδιο, να ματώνει, να προκαλεί κνησμό, να παρουσιάσει εφελκίδα (κρούστα) κ.λπ. Οτιδήποτε έχει αλλάξει πρέπει να το αναφέρει ο ασθενής στον γιατρό.
Πόσο συχνά είναι τα ύποπτα συμπτώματα
Ετός από την ασυμμετρία και το ακανόνιστο περίγραμμα που εμφανίζονται στα περισσότερα μελανώματα, τα άλλα συμπτώματα εκδηλώνονται ως εξής, σύμφωνα με τις υπάρχουσες μελέτες:
- Η αλλαγή μεγέθους στο 30% των μελανωμάτων
- Η αλλαγή χρώματος στο 25%
- Η υπέγερση στο 15%
- Η αιμορραγία στο 9%
- Ο κνησμός στο 4%
Υπάρχουν επίσης αόριστες ενοχλήσεις στο 7% των μελανωμάτων. Χαρακτηριστική αόριστη ενόχληση είναι η αιφνίδια εκδήλωση «τσιμπημάτων» σε μια συγκεκριμένη ελιά που άλλαξε ξαφνικά μέγεθος ή ματώνει.
«Ο βασικός κανόνας της έγκαιρης διάγνωσης είναι απλός», τονίζει η κυρία Θεοδωρακοπούλου. «Είστε σίγουροι πως αυτό που βλέπετε είναι ελιά; Αν νιώθετε ότι κάτι μοιάζει περίεργο, καλύτερα ας το δει ο γιατρός».
