Με τη διατροφή, τη σωματική άσκηση και την κοινωνική και πνευματική δραστηριότητα, μπορούμε να επιτύχουμε μείωση της πιθανότητας εμφάνισης της νόσου Αλτσχάιμερ (Alzheimer), βελτίωση της εξέλιξής της και παράταση της ζωής των ασθενών. Τα παραπάνω τόνισε κατά την ομιλία του με θέμα «Νόσος Alzheimer: Που βρισκόμαστε σήμερα», στο Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος, ο ομότιμος καθηγητής Νευρολογίας, Αλέξανδρος Παπαδημητρίου. Έκανε ιδιαίτερη αναφορά στα αποτελέσματα επιστημονικών ερευνών που αναφέρουν ότι η μεσογειακή διατροφή, η σωματική και η πνευματική άσκηση μπορούν να συμβάλουν στην πρόληψη του 1/3 των περιστατικών με νόσο Αλτσχάιμερ.
Όπως τόνισε, η μεσογειακή δίαιτα περιλαμβάνει τροφές, όπως το ελαιόλαδο και οι ξηροί καρποί, που δρουν προστατευτικά για τη νόσο, μειώνοντας την πιθανότητα ανάπτυξής της κατά 40%. Ενδείκνυται όμως και για όσους έχουν ήδη νοσήσει, καθώς μπορεί να επιτύχει παράταση της βιωσιμότητας τους κατά 4 χρόνια. ‘Αμεση συσχέτιση έχει και η παχυσαρκία, ειδικά της μέσης ηλικίας, καθώς αυξάνει τις πιθανότητες νοσηρότητας κατά 60%.
Μέσω διαφορετικών μηχανισμών, τόνισε ο κ. Παπαδημητρίου, έχει αποδειχτεί ότι η σωματική άσκηση αποτελεί σημαντική ασπίδα πρόληψης για τη νόσο Αλτσχάιμερ, μειώνοντας την πιθανότητα εμφάνισης της μέχρι και 50%. Η βελτίωση των νοητικών λειτουργιών, η μείωση των φλεγμονωδών στοιχείων που εντοπίζονται στον εγκέφαλο και η μείωση των εγκεφαλικών βλαβών που επιτυγχάνονται με την άσκηση, εξασφαλίζουν την πλαστικότητα των εγκεφαλικών κυττάρων και την ταχύτερη ανάπλαση τους.
Η κοινωνική και πνευματική δραστηριότητα των ηλικιωμένων φέρεται, επίσης, να έχει πολύ σημαντική επίδραση στην εμφάνιση της νόσου, καθώς συμβάλλουν στην αύξηση των εγκεφαλικών εφεδρειών που αντικαθιστούν τα κύτταρα που έχουν υποστεί βλάβες. Το διάβασμα, ο εθελοντισμός, η κοινωνική δικτύωση και τα πολιτισμικά δρώμενα είναι κάποιες από τις μορφές πνευματικής δραστηριότητας που έχει αποδειχτεί ότι μειώνουν τις πιθανότητες για εμφάνιση της νόσου. «Με το πέρασμα των ετών οι άνθρωποι απομονώνονται. Η κοινωνική δικτύωση σε αυτή την ηλικία είναι απαραίτητη και αποτελεί έναν παράγοντα που μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην πρόληψη της νόσου Αλτσχάιμερ» επεσήμανε ο κ. Παπαδημητρίου.
«Τα σημερινά στατιστικά στοιχεία αναφέρουν ότι τροποποιώντας τους παραπάνω παράγοντες κινδύνου, μπορούμε να εξαλείψουμε σχεδόν το 1/3 των περιστατικών της νόσου Αλτσχάιμερ, χωρίς τη θεραπευτική διαδικασία. Δεδομένων των προβλέψεων για τριπλασιασμό του επιπολασμού της νόσου μέχρι το 2050, με περισσότερους από 130 εκατομμύρια ασθενείς σε όλο τον κόσμο, θα πρέπει να αναλογιστούμε τι οφέλη θα αποφέρει αυτή η μείωση για την παγκόσμια οικονομία και τις ενδο-οικογενειακές ισορροπίες» ανέφερε επίσης ο κ. Παπαδημητρίου.
H νόσος Αλτσχάιμερ προκαλείται από την εναπόθεση στα εγκεφαλικά κύτταρα του β-αμυλοειδούς μιας παθολογικής πρωτεΐνης, η οποία τα αλλοιώνει σταδιακά και καταστρέφει τους νευρομεταβιβαστές που εξυπηρετούν τη μεταξύ τους επικοινωνία. Σύμφωνα με τα επιστημονικά στοιχεία, ο παραπάνω μηχανισμός αρχίζει αρκετά χρόνια πριν εκδηλωθούν τα πρώτα συμπτώματα, έως και 15-20 χρόνια νωρίτερα.
Ανάλογα με την ηλικία έναρξης, η νόσος μπορεί να έχει προγεροντική (σε ηλικίες μικρότερες των 60 ετών) και γεροντική μορφή (σε ηλικίες μεγαλύτερες των 60 ετών). Συγκαταλέγεται στα χρόνια νοσήματα, ενώ εξελίσσεται σταδιακά με την πάροδο του χρόνου, με αύξουσα επιβάρυνση στον ίδιο τον ασθενή, την οικογένεια του και την κοινωνία.
Η εμφάνιση της νόσου δεν οφείλεται μόνο στη διεργασία του γήρατος και σε γενετικούς παράγοντες, αλλά και σε διάφορους περιβαλλοντικούς παράγοντες οι οποίοι είναι αναστρέψιμοι και μπορούν να προληφθούν, είπε ο κ. Παπαδημητρίου. Πρόσθεσε ότι νοσήματα ή καταστάσεις που βλάπτουν την αγγειακή λειτουργία σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου και είναι βέβαιο ότι μπορούν να προβλεφθούν και να αντιμετωπισθούν όπως π.χ: σακχαρώδης διαβήτης, υπέρταση, κυρίως στη μέση ηλικία, κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, πχ από ατυχήματα λόγω μη χρήσης προστατετυτικού κράνους, κάπνισμα.
Η προβλεπόμενη αύξηση του επιπολασμού της νόσου Αλτσχάιμερ έχει προκαλέσει ανησυχία στα διεθνή συστήματα υγείας για τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις που θα επιφέρει, λόγος για τον οποίο η επιστημονική κοινότητα εστιάζει στους παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς και στη μελέτη των επιδημιολογικών παραγόντων η πρόληψη των οποίων μπορεί να μειώσει τον τεράστιο αυτό αριθμό των πασχόντων.
Όπως στα περισσότερα νοσήματα, έτσι και στα ανοϊκά περιστατικά η έγκαιρη διάγνωση, υπογράμμισε ο κ. Παπαδημητρίου μπορεί να ωφελήσει τον ασθενή επιβραδύνοντας την εξέλιξη της νόσου ή ακόμα και αναστρέφοντας το αίτιο του ανοϊκού συνδρόμου, στις περιπτώσεις που αυτό είναι δυνατό. Θα βοηθήσει, επίσης, στην οργάνωση της ζωής του ασθενούς, αλλά και της οικογένειάς του με τελικό όφελος την ποιότητα ζωής του ασθενούς.
Συνδυαστικά με την θεραπευτική αγωγή, ο κ. Παπαδημητρίου ανέφερε και κάποιες σημαντικές αρχές που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για την αντιμετώπιση και φροντίδα των ασθενών με νόσο Αλτσχάιμερ, με κύριο στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Όπως ανέφερε, ο κάθε ασθενής έχει την δική του ιδιαίτερη προσωπικότητα, τα χαρακτηριστικά της οποίας πρέπει να καθορίζουν τις ανάγκες του και να επιφέρουν εξατομικευμένη αντιμετώπιση της φροντίδας του, χωρίς να υπάρχουν γενικοί κανόνες. Οι φροντιστές πρέπει να λαμβάνουν ειδική εκπαίδευση και να γνωρίζουν ότι πρόκειται για μία προοδευτική νόσο, με διαφορετικές ανάγκες του ασθενή κατά την εξέλιξή της. Οσον αφορά τον οικογενειακό περίγυρο των ασθενών, ο κ. Παπαδημητρίου υπογράμμισε ότι ακόμα και σε τελικά στάδια, στα οποία ο ασθενής φέρεται να μην αναγνωρίζει τους οικείους του, η συναισθηματική κατάσταση των ασθενών δεν διαταράσσεται και τους παρότρυνε να αφιερώνουν χρόνο μαζί τους.
