Η Bianca Perea, μια 32χρονη γυναίκα από το Μάντσεστερ, διαγνώστηκε με προχωρημένο καρκίνο του παχέος εντέρου το 2021. Παρά τις σοβαρές προκλήσεις που αντιμετώπισε λόγω της νόσου, η Perea κατάφερε να παραμείνει χωρίς ενδείξεις ενεργής νόσου μετά από μια καινοτόμο διαδικασία μεταμόσχευσης ήπατος που πραγματοποιήθηκε το καλοκαίρι του 2024.
Αυτή η περίπτωση είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς αποτελεί την πρώτη μεταμόσχευση ήπατος στο Ηνωμένο Βασίλειο για ασθενή με τέτοιο ιστορικό καρκίνου.
Ο Justin Stebbing, Καθηγητής Βιοϊατρικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Anglia Ruskin, αναφέρει ότι αν και οι μεταμοσχεύσεις ήπατος είναι πιο συνηθισμένες για τη θεραπεία πρωτοπαθών ηπατικών καρκίνων, η περίπτωση της Perea προσθέτει νέα δεδομένα στη βιβλιογραφία που υποστηρίζει ότι η διαδικασία μπορεί να είναι ωφέλιμη και για ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο του παχέος εντέρου. Αυτό ανοίγει νέες προοπτικές για τη θεραπεία αυτών των ασθενών, οι οποίοι συχνά έχουν περιορισμένες επιλογές.
Ερευνητικά ευρήματα και προοπτικές
Η έρευνα γύρω από τη χρήση μεταμοσχεύσεων ήπατος σε περιπτώσεις δευτερογενούς καρκίνου έχει αρχίσει να κερδίζει έδαφος τα τελευταία χρόνια. Οι επιστήμονες εξετάζουν πώς οι μεταμοσχεύσεις μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής και την επιβίωση ασθενών που πάσχουν από σοβαρές μορφές καρκίνου. Η περίπτωση της Bianca Perea μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για περαιτέρω μελέτες και κλινικές δοκιμές που θα μπορούσαν να επεκτείνουν τις θεραπευτικές επιλογές για άλλους ασθενείς με παρόμοιες διαγνώσεις.
Η Perea διαγνώστηκε τον Νοέμβριο του 2021 με καρκίνο παχέος εντέρου σταδίου 4, η κακοήθεια, δηλαδή, είχε εξαπλωθεί σε όλα τα τμήματα του ήπατός της. «Παρά τα δυσοίωνα προγνωστικά, ανταποκρίθηκε πολύ καλά στις φαρμακευτικές θεραπείες· η νόσος όμως παρέμενε στο ήπαρ» αναφέρει ο Stebbing, εξηγώντας πως μόνο η μεταμόσχευση μπορούσε να την εξαλείψει, όπως και έγινε το καλοκαίρι του 2024.
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ο τέταρτος συχνότερος καρκίνος στη Βρετανία, αντιπροσωπεύοντας το 11% των νέων περιπτώσεων καρκίνου. Η τυπική προσέγγιση περιλαμβάνει συνδυασμό χειρουργικής επέμβασης, χημειοθεραπείας ή ακτινοθεραπείας, ανάλογα με το στάδιο και τη θέση του όγκου. Ωστόσο, σε προχωρημένα στάδια, όταν ο καρκίνος έχει περάσει στο ήπαρ, η θεραπεία είναι περίπλοκη και περιορισμένη.
Aν και τα αντικαρκινικά φάρμακα και η χειρουργική επέμβαση είναι συχνά αποτελεσματικά, η ασθένεια υποτροπιάζει. «Μερικές φορές, η νόσος εντοπίζεται σε περιοχές του ήπατος πολύ επικίνδυνες για χειρουργική αφαίρεση ή έχει εξαπλωθεί σημαντικά, καθιστώντας αδύνατη την αφαίρεση όλων των όγκων χωρίς να καταστραφεί πολύς υγιής ηπατικός ιστός. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η αντιμετώπιση περνά από τη θεραπεία στη διαχείριση των συμπτωμάτων και την παράταση της επιβίωσης του ατόμου» αναφέρει ο Stebbing, εξηγώντας γιατί σε τέτοια περιστατικά η μεταμόσχευση ήπατος θα μπορούσε να δώσει λύση.
Με την πλήρη αντικατάσταση του ήπατος, αφαιρούνται όλα τα καρκινικά κύτταρα από το όργανο και, παράλληλα, η ανοσολογική απόκριση που προκαλεί το μόσχευμα μπορεί να συμβάλει στην εξάλειψη εναπομείναντος καρκίνου. Ο τελευταίος αυτός μηχανισμός, εξηγεί ο καθηγητής, παραμένει υπό διερεύνηση.
Ανάγκη για περαιτέρω διερεύνηση
Η περίπτωση της Perea όπως και ως άνω μελέτες υπογραμμίζουν τη σημασία μιας πολυδιάστατης προσέγγισης. Οι περισσότεροι ασθενείς έλαβαν και άλλες αντικαρκινικές θεραπείες πριν και μετά τη μεταμόσχευση. Εντούτοις, παρατηρεί ο Stebbing, η μέθοδος είναι πιθανώς κατάλληλη για μικρό μόνο ποσοστό ασθενών, περίπου 2% όσων έχουν καρκίνο του παχέος εντέρου με μετάσταση στο ήπαρ. Έτσι, είναι απαραίτητα αυστηρά κριτήρια επιλογής για τη διασφάλιση των καλύτερων δυνατών αποτελεσμάτων.
Είναι, επίσης, σημαντικό να συλλεχθούν περισσότερα δεδομένα για τη μακροπρόθεσμη επιβίωση και την ποιότητα ζωής των ασθενών, ενώ περαιτέρω κλινικές δοκιμές θα πρέπει να επιβεβαιώσουν τα πλεονεκτήματα της μεταμόσχευσης. Τέλος, ένα ακόμα ζήτημα είναι οι ηθικές προεκτάσεις της χρήσης ηπατικών μοσχευμάτων για ασθενείς με καρκίνο, δεδομένης της έλλειψης δωρητών.
Στην κατακλείδα του άρθρου του, ο καθηγητής αναφέρει:
«Με πενταετή επιβίωση μόλις 50% για όλα τα στάδια καρκίνου του παχέος εντέρου στο Ηνωμένο Βασίλειο, η ανάγκη για πιο αποτελεσματικές θεραπείες είναι επιτακτική. Η μεταμόσχευση ήπατος μπορεί να αποτελέσει μια πολλά υποσχόμενη επιλογή. Η επιτυχία της Bianca Perea αποτελεί σημαντικό ορόσημο, που πιθανώς θα πυροδοτήσει περαιτέρω έρευνα ώστε η μέθοδος να καθιερωθεί ως στρατηγική θεραπείας για ασθενείς που μπορούν να επωφεληθούν».
