Η Ελληνίδα ντίβα της όπερας, Μαρία Κάλλας, έδωσε μια συναυλία το 1957 στο Ηρώδειο, στους πρόποδες της Ακρόπολης.
Η κορυφαία υψίφωνος προσκλήθηκε από την κυβέρνηση Κωνσταντίνου Καραμανλή να εμφανιστεί στο τρίτο Φεστιβάλ Αθηνών, δίνοντας δύο ρεσιτάλ στο αρχαίο θέατρο, την 1η και 5η Αυγούστου. Έφτασε στο διεθνές αεροδρόμιο της Αθήνας στις 29 Ιουλίου, συνοδευόμενη από τον σύζυγό της, Τζοβάννι Μπατίστα Μενεγκίνι.
Ήταν ενθουσιασμένη που επέστρεφε στην Ελλάδα μετά από έντεκα χρόνια. Είχε φύγει από την Αθήνα ως άγνωστη νεαρή σοπράνο και επέστρεφε διεθνής σταρ. Δεν ήξερε την τοπική πολιτική σκηνή ή πώς θα επηρέαζε τα ρεσιτάλ της. Bρέθηκε στη δίνη ενός σκανδάλου με πολιτικές προεκτάσεις. Αφορμή, η πολεμική των εφημερίδων για την υπέρογκη για την εποχή αμοιβή της: 9.000 δολάρια! Οι εφημερίδες έκαναν αναφορά σε «οικονομικό σκάνδαλο» της Κυβέρνησης.
Η «πολιορκία» έξω από το ξενοδοχείο Μεγάλη Βρεταννία
Το κορυφαίο ξενοδοχείο της Αθήνας, η Μεγάλη Βρεταννία στην πλατεία Συντάγματος όπου διέμενε, πολιορκήθηκε από πλήθος αποτελούμενο από ελληνικό και ξένο Τύπο, τραγουδιστές όπερας, μουσικούς, θαυμαστές και μεγάλη αστυνομική παρουσία εξαιτίας των απειλών για βόμβες που είχαν φτάσει στο ξενοδοχείο.
Συγκλονισμένη από το τεράστιο πλήθος, η Μαρία Κάλλας κλείστηκε στη σουίτα της φωνάζοντας «Στείλε τους όλους μακριά», αρνούμενη να εμφανιστεί στα εγκαίνια του φεστιβάλ. Στις 7:30 το βράδυ της 1ης Αυγούστου, λίγο πριν την έναρξη του ρεσιτάλ, όλα διαλύθηκαν.
Καθώς έφταναν πληροφορίες για διαδηλωτές και απειλητικά γράμματα και τηλεφωνήματα στο ξενοδοχείο, η Επιτροπή του Φεστιβάλ Αθηνών ανακοίνωσε ότι «εξαιτίας μιας ξαφνικής ασθένειας, η παράσταση της κυρίας Κάλλας θα αναβληθεί». Ωστόσο, κράτησε το ραντεβού της με τη δεύτερη προγραμματισμένη της εμφάνιση στην Αθήνα στις 5 Αυγούστου.
Το μήνυμα της Μαρίας Κάλλας μέσα από το αθηναϊκό ραδιόφωνο
Η Μαρία Κάλλας έστειλε στον Εθνικό Ραδιοφωνικό Σταθμό, ένα ηχογραφημένο μήνυμα της στα ελληνικά, για να ηρεμήσει τα πνεύματα και να ξεκαθαρίσει τα πράγματα. Ζήτησε συγγνώμη για τη χαμένη της εμφάνιση, υποστηρίζοντας ότι η φωνή της είχε «πεθάνει» στο ξενοδοχείο.
«Ήθελα να απευθυνθώ στον ελληνικό λαό, με τον οποίο έχουμε περάσει δύσκολες στιγμές μαζί (κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής 1941 – 1944)», είπε. «Λόγω του ξηρού καιρού της Αθήνας, τον οποίο δεν έχω συνηθίσει, όντας για δεκαετίες στο εξωτερικό και δυστυχώς δεν μπόρεσα να εγκαινιάσω το Φεστιβάλ, διότι με έπιασε μία βραχνάδα, πράγμα που συμβαίνει στον καθέναν», ανέφερε.
«Θα μπορούσα να τραγουδήσω, ίσως, αλλά δεν θα τραγουδούσα καλά κι αυτό είμαι σίγουρη ότι ούτε κι εσείς θα το θέλατε», συμπλήρωσε. «Διότι εγώ θέλω για εσάς που με αγαπάτε και που σας αγαπώ να δώσω το παν. Αν στην Ιταλία και στις υπόλοιπες παγκόσμιες παραστάσεις μου, μου αρέσει να δίνω τον καλύτερό μου εαυτό, εδώ πέρα θέλω να δώσω το παραπάνω», εξήγησε. «Ίσως παραπάνω από αυτό που θέλετε εσείς. Λένε ότι ικανοποιούνται με αυτό που κάνω. Εγώ ποτέ δεν είμαι ικανοποιημένη. Φανταστείτε όταν δεν είμαι καλά και αισθάνομαι ότι δεν μπορώ να δώσω, τουλάχιστον αυτό το λίγο που μπορώ να δώσω… Δεν ξέρω ακριβώς ποιες είναι οι προσδοκίες σας ή αν θα μπορέσω να ανταποκριθώ, αλλά πραγματικά θέλω να τραγουδήσω για εσάς».
«Ο κόσμος λέει ότι δίνω το παν και είμαι θαύμα… Μην πιστεύετε τα πάντα. Μέσα στο αγαπητό σας μυαλό ποιος ξέρει τι θέλετε από μένα! Αυτό με φοβίζει! Δεχθείτε ό,τι είμαι. Μην περιμένετε ένα θαύμα, δεν ξέρω πώς να σας ικανοποιήσω. Ελπίζω τη Δευτέρα να μπορέσω να σας δώσω τουλάχιστον λίγο από αυτό που θα ‘θελα. Εδώ πικράθηκα ναι, το ξέρετε. Πολλοί μου έκαναν πόλεμο άδικο, για πράγματα που δεν εξαρτώνται από εμένα», ανέφερε μεταξύ άλλων.
Στη συνέχεια παραπονέθηκε για την εχθρική υποδοχή που είχε βιώσει, λέγοντας: «Ήρθα εδώ μόνο για να τραγουδήσω για εσάς, αλλά με απογοήτευσε ο τρόπος με τον οποίο κάποιοι έχουν εμπλέξει το όνομά μου με την πολιτική. Δεν έχω καμία σχέση με την πολιτική. Όλοι οι καλλιτέχνες δεν πρέπει να ανακατεύονται με την πολιτική, οι καλλιτέχνες ανήκουν σε ολόκληρο τον κόσμο. Προπαντός ανήκω στον ελληνικό κόσμο», είπε με μεγάλη συγκίνηση. «Μπορεί να είμαι παντρεμένη με έναν Ιταλό, μπορεί να έχω λάβει τιμές από όλο τον κόσμο, αλλά το αίμα μου είναι ελληνικό και αυτό δεν το σβήνει κανένας».
Αμέσως μετά, ευχαρίστησε όσους συγγενείς της τη στήριξαν, τους συναδέλφους της στην Ελλάδα, που στάθηκαν στο πλευρό της κατά τη διάρκεια των επιθέσεων εναντίον της, καθώς και τον κόσμο που της συμπαραστάθηκε. «Δεν μου μένει πάρα να ευχαριστήσω με συγκίνηση και να ελπίζω να σας ευχαριστήσω τη Δευτέρα με το τραγούδι μου. Παρακαλέστε να είμαι καλά, όπως παρακαλώ κι εγώ. Γι’ αυτό ήρθα. […] Σας χαιρετώ και σας φιλώ όλους σας», κατέληξε.
Η δεύτερη έλευση της Μαρίας Κάλλας το 1960 στην Αθήνα
Παρά τη δυσάρεστη υποδοχή της το 1957, η Μαρία Κάλλας επέστρεψε στην Αθήνα για τρεις εμφανίσεις τον Αύγουστο του 1960. Έδωσε παραστάσεις της όπερας του Μπελίνι «Norma» στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου. Ήταν ένας απόλυτος θρίαμβος.
Προκειμένου να μην υπάρξει πάλι κάποιο θέμα με την αμοιβή της, συμφώνησε να δοθούν τα 15.000 δολάρια που θα έπαιρνε για τις τρεις παραστάσεις, σε ένα ταμείο υποτροφιών για τη χρηματοδότηση της εκπαίδευσης και της κατάρτισης Ελλήνων τραγουδιστών στο εξωτερικό. Σε αυτό το ταμείο, η Εθνική Λυρική Σκηνή θα προσθέσει αργότερα ένα επιπλέον ποσό.
Αυτή είναι η ταραχώδης ιστορία της συναυλίας επιστροφής της Μαρίας Κάλλας στην Αθήνα το καλοκαίρι του 1957. Μια ιστορία γεμάτη από δράμα και έντονα συναισθήματα, όπως ολόκληρη η ιστορία της ζωής της μεγάλης ντίβας.
