Η κυβέρνηση του Ισραήλ υποσχέθηκε αυστηρή απάντηση στο πρωτοφανές πυραυλικό μπαράζ του Ιράν προς το Τελ Αβίβ, αφήνοντας τη Μέση Ανατολή σε τεντωμένο σχοινί καθώς αυξάνονται οι φόβοι για έναν πιθανό ολοκληρωτικό πόλεμο μεταξύ των δύο χωρών.
Το βράδυ της Τρίτης, το Ιράν εκτόξευσε περίπου 180 βαλλιστικούς πυραύλους σε διάφορες τοποθεσίες σε ολόκληρο το Ισραήλ, μια επίθεση που η Τεχεράνη δήλωσε ότι έγινε σε απάντηση στην ισραηλινή δολοφονία του επικεφαλής της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα την προηγούμενη εβδομάδα.
Οι ισραηλινές αρχές λένε ότι δεν υπήρξαν θύματα ως αποτέλεσμα της επίθεσης και ότι τα περισσότερα από τα πλήγματα αναχαιτίστηκαν. Όμως το γεγονός σηματοδότησε ένα σημείο καμπής σε μια σειρά από κλιμακούμενες συγκρούσεις, καθώς η Τεχεράνη εμφανίστηκε ανένδοτη να επαναφέρει την αποτροπή και να αποδείξει στο Ισραήλ ότι μπορεί -και θα επιτεθεί- σε χρόνο της επιλογής του.
Οι αγορές είναι τώρα προετοιμασμένες για το τι θα μπορούσε να ακολουθήσει μετά από πιθανά ισραηλινά αντίποινα κατά του Ιράν. Οι μετοχές σημειώνουν ράλι – και οι επί μακρόν υποτονικές τιμές του πετρελαίου μπορεί επίσης να είναι έτοιμες για αυξήσεις, καθώς οι παρατηρητές του κλάδου βλέπουν τώρα μια πραγματική απειλή για τις προμήθειες αργού.
Μέχρι και το 4% της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου κινδυνεύει, καθώς οι υποδομές πετρελαίου στο Ιράν – έναν από τους μεγαλύτερους παραγωγούς αργού του ΟΠΕΚ – θα μπορούσαν να γίνουν στόχος του Ισραήλ.
Οι τιμές του πετρελαίου αυξήθηκαν πάνω από 5% στην προηγούμενη συνεδρίαση μετά την πυραυλική επίθεση, προτού περιοριστούν σε άνοδο 2,5%. Το συμβόλαιο παράδοσης Δεκεμβρίου του παγκόσμιου δείκτη αναφοράς Brent διαπραγματευόταν στα 75,37 δολάρια ανά βαρέλι στις 10:30 π.μ. στο Λονδίνο, ενώ τα προθεσμιακά συμβόλαια του αμερικανικού West Texas Intermediate του εμπροσθοβαρή μήνα Νοεμβρίου σημείωναν άνοδο 2,68% στα 71,70 δολάρια ανά βαρέλι.
«Νομίζω ότι αυτή η εστίαση μπορεί να είναι στο Ισραήλ, αλλά η εστίαση θα έπρεπε πραγματικά να είναι στο Ιράν και στο κατά πόσον θα υπάρξουν επιθέσεις σε περιφερειακές υποδομές. Αυτό είναι πραγματικά το ένα γεγονός που αναζητούμε και το οποίο θα μπορούσε να καθορίσει μια πιο επικίνδυνη πορεία για τις χρηματιστηριακές αγορές, για τα περιουσιακά στοιχεία κινδύνου γενικότερα», δήλωσε την Τετάρτη στην εκπομπή Capital Connection του CNBC η Frederique Carrier, επικεφαλής επενδυτικής στρατηγικής για τις Βρετανικές Νήσους και την Ασία στην RBC Wealth Management.
«Γνωρίζουμε, εξετάζοντας τις πολεμικές πράξεις από τη δεκαετία του 1940, ότι εκείνες που δημιουργούν μια πετρελαϊκή κρίση [και] μια παρατεταμένη αύξηση των τιμών του πετρελαίου είναι εκείνες που έχουν μακροχρόνιο αντίκτυπο στις χρηματιστηριακές αγορές».
Πρόσθεσε ότι μέχρι στιγμής δεν υπάρχει «καμία ένδειξη» για κάτι τέτοιο.
Υποδομές πετρελαίου «δελεαστικοί στόχοι για το Ισραήλ»
Ο Lewis Sage-Passant, επίκουρος καθηγητής στο Sciences Po στο Παρίσι, περιέγραψε τις αγορές ενέργειας ως νευρικές, καθώς οι επενδυτές παρακολουθούν τις επόμενες κινήσεις του Ισραήλ.
«Το Ιράν εξαρτάται από μια χούφτα τερματικών σταθμών εξαγωγής «σημείων ασφυξίας (choke point», όπως το νησί Khark, που θα αποτελέσουν δελεαστικούς στόχους για το Ισραήλ», δήλωσε ο Sage-Passant. «Οι ομάδες του ενεργειακού τομέα φαίνονται νευρικές για την κλιμάκωση των χτυπημάτων tit-for-tat κατά των περιφερειακών υποδομών. Ακόμη και χωρίς άμεση στόχευση, μεγάλο μέρος της παγκόσμιας υποδομής πετρελαίου βρίσκεται κάτω από τις διαδρομές πτήσης αυτών των πυραύλων, οπότε φυσικά όλοι είναι πολύ νευρικοί».
Μετά την επίθεση της Τρίτης, ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν προειδοποίησε για σοβαρές συνέπειες για το Ιράν, λέγοντας ότι οι ΗΠΑ θα υποστηρίξουν σταθερά το Ισραήλ. Αλλά οι προσπάθειες της Ουάσινγκτον να αποκλιμακώσει και να αποτρέψει μια σύγκρουση σε ολόκληρη την περιοχή έχουν σαφώς αποτύχει, σύμφωνα με τον Roger Zakheim, πρώην αναπληρωτή βοηθό υπουργό Άμυνας των ΗΠΑ και διευθυντή του Ινστιτούτου Ρόναλντ Ρίγκαν στην Ουάσινγκτον.
«Η επίθεση του Ιράν και η επακόλουθη ισραηλινή απάντηση «μπορεί να έχει αντίκτυπο στο πετρέλαιο, στις αγορές ενέργειας, σίγουρα στις αερομεταφορές και νομίζω ότι σίγουρα στον αμυντικό τομέα… Οι επενδύσεις στην αντιπυραυλική άμυνα και τα πυρομαχικά, οι εταιρείες που κατασκευάζουν και παράγουν αυτά τα συστήματα, σίγουρα θα επηρεαστούν από αυτό που διαδραματίζεται στη Μέση Ανατολή», δήλωσε.
Αμέσως μετά τα ιρανικά πλήγματα, οι αμερικανικές μετοχές άμυνας σημείωσαν υψηλά ρεκόρ. Οι αντίστοιχες ευρωπαϊκές μετοχές τους σημείωσαν επίσης άνοδο το πρωί της Τετάρτης λόγω των αυξανόμενων κινδύνων σύγκρουσης, με τις Saab και BAE Systems να προσθέτουν 2,2%. Η Thales και η Rheinmetall σημείωσαν άνοδο άνω του 1,3%.
«Οι Ισραηλινοί τώρα θα απαντήσουν, όχι μόνο σε είδος, αλλά θα κάνουν ό,τι είναι απαραίτητο για να αποκαταστήσουν την αποτροπή», πρόσθεσε ο Zakheim.
Αποτροπή ή ολοκληρωτικός πόλεμος;
Τα ερωτήματα παραμένουν αν μια ισχυρή ισραηλινή απάντηση θα αποκαθιστούσε την αποτροπή ή θα προκαλούσε περαιτέρω κλιμάκωση από το Ιράν και θα οδηγούσε τα έθνη σε έναν ολοκληρωμένο πόλεμο. Σε δήλωσή του μετά τις πυραυλικές βολές της χώρας, ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Abbas Araghchi δήλωσε: «Η δράση μας έχει ολοκληρωθεί, εκτός εάν το ισραηλινό καθεστώς αποφασίσει να προσκαλέσει περαιτέρω αντίποινα. Σε αυτό το σενάριο, η απάντησή μας θα είναι ισχυρότερη ».
Εκτός από τα γεωγραφικά σημεία ασφυξίας στην αγορά πετρελαίου, «υπάρχουν πολλές εγκαταστάσεις στην [ιρανική] πλευρά και επίσης [στην] ισραηλινή πλευρά που θα μπορούσαν όλες να αποτελέσουν στόχο από την άποψη των κρίσιμων υποδομών», δήλωσε η Sara Vakhshouri, ιδρυτής και πρόεδρος της SVB Energy, στην εκπομπή Capital Connection του CNBC την Τετάρτη.
«Αυτές οι υποδομές είναι όλες συνδεδεμένες», δήλωσε η ίδια, τονίζοντας ότι το τεράστιο μέγεθος του Ιράν σημαίνει ότι «είναι αδύνατο να τις διασφαλίσουμε όλες με κάποιον τρόπο».
Ακόμα και 100 δολάρια το βαρέλι το πετρέλαιο
Ορισμένοι παρατηρητές της αγοράς προειδοποιούν ότι το πετρέλαιο θα μπορούσε να φτάσει τα 100 δολάρια ανά βαρέλι.
Ο Vakhshouri εξέφρασε αμφιβολίες για μια τέτοια πρόβλεψη, σημειώνοντας ότι τα γεωπολιτικά γεγονότα συχνά επηρεάζουν τις τιμές του πετρελαίου μόνο προσωρινά. Η έκταση και η διάρκεια οποιουδήποτε αντίκτυπου στην αγορά «εξαρτάται από το πού θα γίνει η καταστροφή και πόσο πετρέλαιο θα αποσυρθεί από την αγορά», είπε.
«Σίγουρα, οι τιμές θα έχουν ανοδική τάση. [Αλλά] το άλλο πράγμα είναι ότι η αγορά εστιάζει στην τεράστια αβεβαιότητα και στις δύο πλευρές … [είτε] πρόκειται για την πλευρά της ζήτησης είτε για τη γεωπολιτική πλευρά».
Ένα πιο μακροπρόθεσμο ζήτημα που στηρίζει τις τιμές του πετρελαίου είναι η ευρύτερη εικόνα της παγκόσμιας ζήτησης. Το αργό πετρέλαιο τύπου μπρεντ σημείωσε χαμηλό 33 μηνών στα μέσα Σεπτεμβρίου και κυμαινόταν γύρω στα 70 δολάρια ανά βαρέλι μέχρι την πυραυλική επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ, με βάση την επιβράδυνση της παγκόσμιας ζήτησης και την άφθονη προσφορά, ιδίως από παραγωγούς εκτός ΟΠΕΚ+.
«Επομένως, είναι πολύ ενδιαφέρουσα στιγμή τώρα», δήλωσε ο Vakhshouri. «Έχουμε τις τιμές να είναι ανθεκτικές λόγω του φόβου της χαμηλής ζήτησης στην αγορά, αλλά και ο γεωπολιτικός παράγοντας είναι πραγματικός. Οποιαδήποτε πλευρά θα μπορούσε πραγματικά να ωθήσει την αγορά, και είδαμε μόλις τις τελευταίες ημέρες, πώς οι τιμές ανεβοκατεβαίνουν, ανάλογα με το πώς πυροδοτούνται τα συναισθήματα στην αγορά».
