Η καρδιακή ανακοπή αναφέρεται στην ξαφνική διακοπή της λειτουργίας της καρδιάς, η οποία έχει ως αποτέλεσμα την παύση της κυκλοφορίας του αίματος προς τον εγκέφαλο και τα υπόλοιπα όργανα του σώματος.
Συνήθως, αυτή η κατάσταση προκαλείται από αρρυθμίες, με την κοιλιακή μαρμαρυγή να είναι η πιο συχνή αιτία. Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, η ετήσια συχνότητα εμφάνισης κυμαίνεται από 1 έως 5 περιπτώσεις ανά 1.000 άτομα, ενώ το 70-90% των περιστατικών συμβαίνουν εκτός νοσοκομειακού περιβάλλοντος.
Οι ομάδες που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο περιλαμβάνουν άτομα με ιστορικό καρδιολογικών παθήσεων, όπως η στεφανιαία νόσος ή η καρδιακή ανεπάρκεια, καθώς και ασθενείς που πάσχουν από κληρονομικές διαταραχές όπως το σύνδρομο μακρού QT. Επιπλέον, οι καπνιστές, οι διαβητικοί και τα άτομα με υπέρταση βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο. Η άμεση εφαρμογή καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης (ΚΑΡΠΑ) μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τις πιθανότητες επιβίωσης των ατόμων που υποφέρουν από αυτή την κατάσταση.
Η αιφνίδια διακοπή της καρδιακής λειτουργίας, γνωστή και ως ανακοπή, είναι μια κατάσταση που συμβαίνει συχνά, είτε σε άτομα με προϋπάρχουσες καρδιολογικές παθήσεις είτε σε εκείνα χωρίς διαγνωσμένη καρδιοπάθεια. Στην Ελλάδα, οι θάνατοι που σχετίζονται με εξωνοσοκομειακή καρδιακή ανακοπή φτάνουν σχεδόν τις 80.000 ετησίως. Στην Αττική, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, καταγράφονται καθημερινά περίπου 7-18 περιπτώσεις ανακοπής, με μία στις πέντε να συμβαίνει σε δημόσιους χώρους. Από αυτές τις περιπτώσεις, το 50-85% οφείλονται σε ρυθμούς που μπορούν να αντιμετωπιστούν με απινίδωση (δηλαδή μέσω ηλεκτρικού σοκ).
Στην Ευρώπη, η συχνότητα εμφάνισης είναι εντυπωσιακή, με ένα περιστατικό να σημειώνεται κάθε 45 δευτερόλεπτα και ένα στα πέντε περιστατικά να συμβαίνει σε εξωτερικούς χώρους. Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Καρδιάς, Πνευμόνων και Αίματος των Ηνωμένων Πολιτειών, περίπου 450.000 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους από καρδιακή ανακοπή κάθε χρόνο.
Η καρδιακή ανακοπή είναι μια επείγουσα κατάσταση που πρέπει να αντιμετωπιστεί εντός ολίγων λεπτών με την παροχή καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης (ΚΑΡΠΑ) ώστε να αποφευχθεί ο θάνατος. Εφόσον επιτευχθεί ανάνηψη, ο ασθενής θα χρειαστεί νοσηλεία σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας/ΜΕΘ. Ωστόσο, οι πιθανότητες επιβίωσης είναι περίπου 10% για όσους υποστούν ανακοπή εκτός νοσοκομειακού περιβάλλοντος και 26% εντός νοσοκομείου, με την έγκαιρη εφαρμογή ΚΑΡΠΑ αναγκαία ώστε να αποφευχθεί εγκεφαλική βλάβη λόγω υποξίας και συνέπειες όπως:
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η καρδιακή ανακοπή μπορεί να οφείλεται σε καρδιακές αρρυθμίες είτε σε απόφραξη στη ροή του αίματος στις καρδιακές κοιλότητες. Αν και ένας στους τρεις θανάτους από καρδιακή ανακοπή δεν σχετίζεται με ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου, οι περισσότερες καρδιαγγειακές παθήσεις μπορεί να οδηγήσουν σε ανακοπή με κυρίαρχη τη στεφανιαία νόσο και έπειτα: στένωση αορτικής βαλβίδας, υπερτροφική αποφρακτική μυοκαρδιοπάθεια, μυοκαρδιοπάθεια, βαλβιδικές καρδιοπάθειες, οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου ή συγγενείς καρδιοπάθειες όπως η τετραλογία Fallot.
Συμπτώματα και προειδοποιητικά σημάδια
Τα συμπτώματα της καρδιακής ανακοπής είναι άμεσα και σοβαρά, σημειώνει η κορυφαία Cleveland Clinic, η οποία συγκαταλέγει την ξαφνική κατάρρευση και την απώλεια καρδιακής λειτουργίας, αναπνοής και συνείδησης. Σπανίως, μπορεί της αιφνίδιας καρδιακής ανακοπής να προηγηθούν δυσφορία στο στήθος, δύσπνοια, αδυναμία, ταχυπαλμία ή «φτερούγισμα» στον καρδιακό ρυθμό, κατά βάση όμως δεν δίνει προειδοποιητικά σημάδια.
Παλαιότερη έρευνα, δημοσιευθείσα στο The Lancet Digital Health, συμπέρανε ότι ένας στους δύο που υπέστη την ξαφνική διακοπή της καρδιακής λειτουργίας είχε ένα τουλάχιστον προειδοποιητικό σύμπτωμα 24 ώρες πριν το συμβάν, πόνο στο στήθος για τους άνδρες και δύσπνοια για τις γυναίκες.
Τα ευρήματα παρουσίαζαν κάποια επιπλέον ειδικά συμπτώματα σε μικρότερες ωστόσο ομάδες ανδρών και γυναικών, όπως αυξημένους παλμούς, εκδηλώσεις που προσιδίαζαν σε επιληπτικές κρίσεις και συμπτώματα παρόμοια με της γρίπης.
Ο επικεφαλής της μελέτης, Δρ Sumeet Chugh, είχε επισημάνει ότι τα δύο βασικά συμπτώματα δεν συνεπάγονται απαραιτήτως μια επικείμενη ανακοπή, χρειάζεται όμως προσοχή όταν συνυπάρχουν υπέρταση, διαβήτης ή υποκείμενη καρδιακής νόσος. Επιπλέον, η ομάδα είχε τονίσει ότι θωρακικός πόνος που είναι πρωτοφανής και σχετίζεται με δύσπνοια, αίσθημα αυξημένων παλμών, ζάλη, τάσεις λιποθυμίας, εφίδρωση ή ναυτία, αποτελεί ένδειξη για άμεση ιατρική βοήθεια.
