Μια ανάσα από την έλευση του καθολικού εμβολίου κατά της εποχικής γρίπης

Ένα βήμα πιο κοντά στη δημιουργία ενός καθολικού εμβολίου κατά της εποχικής γρίπης, έκαναν ερευνητές στις ΗΠΑ. Ερευνητές στο Ινστιτούτο Ερευνών Lerner της Cleveland Clinic ανέπτυξαν ένα καθολικό εμβόλιο κατά της γρίπης, το οποίο όταν δοκιμάστηκε σε ζωικά μοντέλα, προκάλεσε ισχυρή ανοσολογική απόκριση και παρείχε προστασία έναντι σοβαρής λοίμωξης. Η νέα έρευνα βασίζεται σε προηγούμενες, παρόμοια υποσχόμενες προκλινικές μελέτες σε ποντίκια που διεξήγαγε η ίδια επιστημονική ομάδα, με επικεφαλής τον Τεντ Ρος, Διευθυντή Παγκόσμιας Ανάπτυξης Εμβολίων στην Cleveland Clinic.

Τα ετήσια εμβόλια κατά του ιού της γρίπης προστατεύουν από σοβαρή λοίμωξη, αλλά ποικίλλουν ως προς την αποτελεσματικότητά τους, ενώ μπορεί να μην παρέχουν προστασία από τα πιο λοιμώδη στελέχη που κυκλοφορούν ανά εποχή. Η επιστημονική κοινότητα αναζητά τρόπους ανάπτυξης ενός καθολικού εμβολίου, το οποίο θα προστατεύει τους ανθρώπους από όλα τα στελέχη του ιού της γρίπης για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Οι ερευνητές ελπίζουν να ξεκινήσουν κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους εντός 1-3 ετών, σύμφωνα με την ιολόγο Ναόκο Ούνο, η οποία ηγήθηκε της νέας μελέτης. «Θέλουμε να βεβαιωθούμε ότι το εμβόλιο προστατεύει για μεγάλο χρονικό διάστημα, και όχι μόνο για λίγους μήνες, και ότι παρέχει προστασία από όλα τα στελέχη που προσβάλλουν τον άνθρωπο», είπε.

Οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει 4 τύπους ιού της γρίπης, αλλά 2 από αυτούς – η γρίπη Α και Β – αποτελούν τον μεγαλύτερο κίνδυνο για τον άνθρωπο. Τα εμβόλια κατά της εποχικής γρίπης περιέχουν πρωτεΐνες από 3 ή 4 κυκλοφορούντες υποτύπους αυτών των ιών, στους οποίους περιλαμβάνονται οι H1N1, H3N2 και IBV. Επειδή όμως ο ιός της γρίπης μεταλλάσσεται γρήγορα, είναι δύσκολο να προβλεφθεί ποια στελέχη θα επικρατήσουν, και ως εκ τούτου ποια συστατικά θα συμπεριληφθούν στο εμβόλιο.

Οι ερευνητές ανέπτυξαν το νέο εμβόλιο χρησιμοποιώντας μια μεθοδολογία που ονομάζεται COBRA (Computationally Optimized Broadly Reactive Antigens). Ξεκίνησαν με τη λήψη χιλιάδων γενετικών αλληλουχιών παθογόνων στελεχών γρίπης που άντλησαν από μια ηλεκτρονική βάση δεδομένων. Στη συνέχεια, ανέλυσαν ψηφιακά αυτές τις αλληλουχίες για να προσδιορίσουν ποια αμινοξέα – τα δομικά στοιχεία των πρωτεϊνών – εντοπίζονται σε ιούς. Οι ερευνητές εντόπισαν ομάδες πρωτεϊνών για διαφορετικούς υποτύπους του ιού της γρίπης και εστίασαν σε 8 πρωτεΐνες οι οποίες, σε προηγούμενες μελέτες, σχετίστηκαν με παρατεταμένη ανοσολογική απόκριση.

«Εστιάσαμε σε αυτές, επειδή προστατεύουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και προκαλούν μια ευρεία απόκριση αντισωμάτων», είπε. «Είναι σαν να δημιουργείς ένα άλμπουμ με τις μεγαλύτερες επιτυχίες. Θέλαμε να ενσωματώσουμε τις καλύτερες στο εμβόλιο» δήλωσε η ερευνήτρια.

Αυτές περιλάμβαναν πρωτεΐνες από τους τύπους Η1 και Η3 των ιών της γρίπης, αλλά και πρωτεΐνες από τους ιούς Η2, Η5 και Η7- στελέχη έναντι των οποίων οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν αντισώματα. Ορισμένα από αυτά θα μπορούσαν δυνητικά να προκαλέσουν πανδημία, είπε η Ούνο.

Ο Ρος ηγείται επί του παρόντος των προσπαθειών της ομάδας του για την προώθηση των κλινικών δοκιμών του εμβολίου στις ΗΠΑ και η Ούνο συνεργάζεται με ερευνητές στην Ινδία και την Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο μιας διεθνούς προσπάθειας.

Η Ούνο σημείωσε ότι η μεθοδολογία COBRA δεν περιορίζεται στην εύρεση και τη συναρμολόγηση ανασυνδυασμένων πρωτεϊνών κατά του ιού της γρίπης. Θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την ανάλυση mRNA ή άλλων βιομορίων, ή για την ανάπτυξη εμβολίων για ιογενείς ασθένειες όπως ο δάγκειος πυρετός.

Τα ευρήματα της μελέτης δημοσιεύθηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση «Journal of Virology».