Ραγδαία αναμένεται να αλλάξει το παγκόσμιο οικονομικό τοπίο, με τα κράτη μέλη των BRICS να επιταχύνουν την αποδολαριοποίησή τους – αν μη τι άλλο, ως καταλύτης λειτούργησε η επιβολή δυτικών κυρώσεων στη Ρωσία.
Τελευταία εξέλιξη είναι η χρήση του πετρογιουάν, αντί του πετροδολαρίου, μια κίνηση που θα μπορούσε να ταράξει την παγκόσμια τάξη πραγμάτων.
Ο Herbert Poenisch, συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο Zhejiang και πρώην επικεφαλής οικονομολόγος στην Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS), περιγράφει δύο λόγους για τους οποίους η σύνοδος κορυφής των BRICS στο Kazan της Ρωσίας θα μπορούσε να φέρει μεγάλες αλλαγές σε αντίθεση με τη σύνοδο κορυφής του 2023 στο Γιοχάνεσμπουργκ, την οποία οι δυτικοί παρατηρητές σε μεγάλο βαθμό θεώρησαν μη απειλητική για το δολάριο.
Επέκταση της ιδιότητας μέλους BRICS
Ο Poenisch, εν αρχή, επισημαίνει ως πρώτη βασική εξέλιξη την επέκταση των BRICS.
Από την τελευταία σύνοδο κορυφής, οι BRICS έχουν εντάξει πέντε νέα μεγάλα μέλη: τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Ιράν, την Αίγυπτο και την Αιθιοπία.
Η Σαουδική Αραβία, ο κορυφαίος προμηθευτής πετρελαίου στον κόσμο, έχει επίσης ενταχθεί στο Project mBridge, μια συμφωνία για ένα ψηφιακό νόμισμα υπό την ηγεσία της BIS.
Ο Poenisch υπογραμμίζει το άνοιγμα της Σαουδικής Αραβίας σε εναλλακτικές λύσεις στο πετροδολάριο, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας χρήσης του πετρογιουάν.
Ο δεύτερος λόγος, σύμφωνα με τον Poenisch, είναι οι προσπάθειες της Ρωσίας να αποστασιοποιηθεί από τα δυτικά οικονομικά συστήματα.
Στη σύνοδο κορυφής του Καζάν, ο Putin αναμένεται να υποστηρίξει το πετρογιουάν και το σύστημα mBridge ως εναλλακτικές για τις πληρωμές πετρελαίου.
Γίνεται επίσης συζήτηση για τη δημιουργία ενός κοινού νομίσματος BRICS, με στόχο την περαιτέρω μείωση της εξάρτησης από το δολάριο.
Προκλήσεις για το πετρογιουάν
Σύμφωνα με τον Poenisch, ωστόσο, το πετρογιουάν πρέπει να ξεπεράσει σημαντικά εμπόδια.
Κατ’ αρχάς, για ένα αληθινό νόμισμα είναι σημαντικό να έχει ονομαστική αξία, να λειτουργεί ως μέσο πληρωμής και να είναι απόθεμα αξίας.
Ενώ η ονομαστική αξία -η τιμολόγηση του πετρελαίου σε renminbi- μπορεί να γίνει εύκολα, η πραγματική πρόκληση έγκειται στην καθιέρωσή του ως αξιόπιστου μέσου πληρωμής.
Τα BRICS πρότειναν τη χρήση ενός απαρχαιωμένου συστήματος λογαριασμών ανταποκριτών για την παράκαμψη του ελεγχόμενου από τις ΗΠΑ SWIFT, αλλά δεν είναι βιώσιμη λύση, δεδομένου ότι οι κινεζικές τράπεζες αντιμετωπίζουν τη δαμόκλειο σπάθη των αμερικανικών κυρώσεων.
Μια άλλη πρόκληση είναι η ανισορροπία μεταξύ των νομισμάτων των κρατών μελών του οργανισμού BRICS.
Για παράδειγμα, οι ρωσικές τράπεζες συσσωρεύουν ρουπίες Ινδίας από πληρωμές πετρελαίου, αλλά δεν υπάρχει μηχανισμός για τη χρήση αυτών των νομισμάτων στο διασυνοριακό εμπόριο.
Το μεγαλύτερο ζήτημα, ωστόσο, είναι ότι οι μεγάλες χώρες εισαγωγής πετρελαίου όπως η Ινδία δεν κερδίζουν αρκετά renminbi για να πληρώσουν για τις εισαγωγές πετρελαίου τους, πράγμα που σημαίνει ότι η Κίνα θα χρειαστεί να τους παρέχει renminbi μέσω άλλων καναλιών.
mBridge: Μια πιθανή λύση
Το Project mBridge θα μπορούσε να προσφέρει μια λύση.
Ο Poenisch τονίζει ότι το mBridge χρησιμοποιεί ψηφιακά νομίσματα κεντρικής τράπεζας (CBDC) για να αντικαταστήσει το παραδοσιακό σύστημα λογαριασμών.
Αυτό το σύγχρονο σύστημα επιτρέπει τον άμεσο διακανονισμό μεταξύ των συνεργαζόμενων κεντρικών τραπεζών στην Κίνα, το Χονγκ Κονγκ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Ταϊλάνδη και τη Σαουδική Αραβία.
Είναι σημαντικό ότι οι συναλλαγές σε αυτήν την πλατφόρμα δεν ανιχνεύονται από το SWIFT και τις ΗΠΑ.
Ως εκ τούτου, το mBridge αποτελεί ιδιαίτερα ελκυστική επιλογή για χώρες που θέλουν να αποφύγουν τη δυτική επιρροή.
Ρενμίνμπι
Η τρίτη λειτουργία ενός νομίσματος λειτουργεί ως απόθεμα αξίας – και εδώ, επίσης, το πετρογιουάν αντιμετωπίζει προκλήσεις.
Οι χώρες εξαγωγής πετρελαίου θα συσσωρεύσουν μεγάλα πλεονάσματα ρενμίνμπι, αλλά το εύλογο ερώτημα είναι πώς θα ανακυκλωθούν αποτελεσματικά αυτά τα κεφάλαια.
Στο σύστημα που βασίζεται στο δολάριο, οι παγκόσμιες τράπεζες διαχειρίστηκαν αυτή τη διαδικασία απρόσκοπτα, αλλά θα είναι πιο περίπλοκο να το κάνουν με το ρενμίνμπι.
«Τα πλεονάσματα που προστέθηκαν στα συναλλαγματικά αποθέματα των χωρών που εξάγουν πετρέλαιο προσελκύονταν από ξένες τράπεζες που τα δάνειζαν σε χώρες που το είχαν ανάγκη.
Με εξαίρεση τις μεξικανικές κρίσεις στις αρχές της δεκαετίας του 1980, αυτή η διαδικασία λειτούργησε ομαλά, κυρίως μέσω της αγοράς του ευρωδολαρίου».
Ο Poenisch προειδοποιεί ότι το πλεόνασμα ρενμίνμπι είτε θα πρέπει να δαπανηθεί για το εμπόριο με την Κίνα είτε να προστεθεί στα συναλλαγματικά αποθέματα, τα οποία σε μια αυστηρά ελεγχόμενη αγορά εγείρουν προκλήσεις.
