Ο ιδρυτής του Κινήματος Σοσιαλδημοκρατών ΕΔΕΚ Βάσος Λυσσαρίδης, συμπληρώνει έναν αιώνα ζωής και παραμένει ενεργός πολιτικά, παρά το πρόσφατο πλήγμα από τον θάνατο της συζύγου του.
Σε βίντεο της ΕΔΕΚ καλεί τους πολίτες να ψηφίσουν γιατί όπως λέει ούτε ο θάνατος δεν αποτελεί δικαιολογία για απουσία από την εκλογική μάχη.
Δείτε τις δηλώσεις του:
Ποιος είναι ο Βάσος Λυσσαρίδης:
O Βάσος Λυσσαρίδης (γενν. Πάνω Λεύκαρα, 13 Μαΐου 1920) είναι Κύπριος πολιτικός ο οποίος αποτέλεσε κομμάτι της πολιτικής ζωής της Κύπρου από την ανεξαρτησία της. Ήταν μέλος της Εθνικής Οργάνωσης Κυπρίων Αγωνιστών, βουλευτής από το 1960, ιδρυτής και πρόεδρος της Ενιαίας Δημοκρατικής Ενώσεως Κέντρου και πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Κύπρου από το 1985 μέχρι το 1991.
Πολιτική σταδιοδρομία
Ο Βάσος Λυσσαρίδης ξεκίνησε την πολιτική του δράση ως φοιτητής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου και δραστηριοποιήθηκε στο κίνημα υπέρ της Ενώσεως της Κύπρου με την Ελλάδα και στη συνέχεια, συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών κατά τη διάρκεια του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της Κύπρου. Συνδέθηκε στενά με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, του οποίου υπήρξε για χρόνια προσωπικός ιατρός.
Ο Λυσσαρίδης έπεισε τον Γεώργιο Γρίβα να δημιουργήσει μέσα στους κόλπους της ΕΟΚΑ την «Οργάνωση Αριστερών Πατριωτών», μέσω της οποίας θα μπορούσαν να προσελκύσουν στελέχη της κυπριακής Αριστεράς στον αγώνα.[2] Για τα γεγονότα αυτής της περιόδου ο Λυσσαρίδης άσκησε έντονη κριτική στην ηγεσία του ΑΚΕΛ επειδή «όταν άρχισε ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας ήταν ενάντια, και μάλιστα με υβριστικό τρόπο» για λόγους εξυπηρέτησης των Σοβιετικών συμφερόντων, ενώ αντίθετα η πλειοψηφία των απλών μελών του ΑΚΕΛ υποστήριζε την Ένωση.[2]
Συμμετείχε στο συνέδριο του Λονδίνου το 1959 για την ίδρυση ανεξάρτητου κυπριακού κράτους. Διαφώνησε ανοιχτά και έντονα με τις Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου,[3] επικρίνοντας ιδιαίτερα τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών Ευάγγελο Αβέρωφ, τον οποίο κατηγόρησε για προδοσία της Κύπρου στον βωμό των συμφερόντων του ΝΑΤΟ και του κατευνασμού της Τουρκίας.[4] Στις εκλογές του 1960 εκλέχθηκε για πρώτη φορά βουλευτής στην πρώτη σύνοδο της Βουλής των Αντιπροσώπων ως υποψήφιος του Πατριωτικού Μετώπου[5] και επανεξελέγη στη θέση και στις επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις.
Την περίοδο της χούντας, συνδέθηκε στενά με το Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα (Π.Α.Κ.) και τον Ανδρέα Παπανδρέου, του οποίου παρέμεινε πιστός φίλος ως το τέλος. Σύμφωνα με μαρτυρία του ηγετικού στελέχους του Π.Α.Κ. Κώστα Τσίμα, ο Βάσος Λυσσαρίδης ήταν αυτός που «άνοιξε τις πόρτες» των Αράβων για το Π.Α.Κ., και με τη διαμεσολάβησή του οι Παλαιστίνιοι και ο Γιάσερ Αραφάτ βοήθησαν το Π.Α.Κ. και τον Ανδρέα Παπανδρέου με χρήματα, όπλα και εκπαίδευση.[6] Προηγουμένως, το 1964, ο Λυσσαρίδης μαζί με τον Τάσσο Παπαδόπουλο είχαν οργανώσει την επίσκεψη του Ανδρέα Παπανδρέου στην Κύπρο, όπου γεννήθηκε η φιλία και συνεργασία μεταξύ Α. Παπανδρέου και Μακαρίου.[7]
Το 1969 ίδρυσε την Ενιαία Δημοκρατική Ένωση Κέντρου (Ε.Δ.Ε.Κ.), το πρώτο σοσιαλιστικό κόμμα της Κύπρου, ενώ παρέμεινε στη θέση του προέδρου του κόμματος από το 1969 μέχρι το 2001. Το 2002 έγινε επίτιμος πρόεδρος του κόμματος.
Στις 30 Δεκεμβρίου 1985 εκλέχθηκε στη θέση του προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων, στην οποία παρέμεινε μέχρι τις 30 Μαΐου 1991.
Απόπειρα δολοφονίας
Στις 30 Αυγούστου 1974 πραγματοποιήθηκε απόπειρα δολοφονίας σε βάρος του Βάσου Λυσσαρίδη, κατά την οποία σκοτώθηκε ο αρχηγός της νεολαίας της Ε.Δ.Ε.Κ. Δώρος Λοΐζου. Από τον καταιγισμό ριπών τρεις περαστικοί τραυματίστηκαν και ένας από αυτούς, ο Χρυσήλιος Μαυρομμάτης, υπέκυψε αργότερα στα τραύματά του. Ο Βάσος Λυσσαρίδης στον επικήδειο λόγο που εκφώνησε, ζήτησε την άμεση αποκατάσταση της δημοκρατίας, την επιστροφή του Μακαρίου και τον αφοπλισμό των ένοπλων μελών της ΕΟΚΑ Β΄, χαρακτηρίζοντας τους δολοφόνους του Δώρου ως εγκληματικά όργανα της ΕΟΚΑ Β.
Οι ένοπλες ομάδες του Λυσσαρίδη
Ο Βάσος Λυσσαρίδης απέκτησε δική του ένοπλη ομάδα ήδη από το 1960.[9] Οι άνδρες του Λυσσαρίδη εξοπλίστηκαν με φροντίδα του ίδιου του αρχιεπισκόπου Μακαρίου, ο οποίος τους εμπιστευόταν απόλυτα.[9] Οι ένοπλοι του Λυσσαρίδη προέρχονταν κυρίως από ορεινές περιοχές της επαρχίας Λευκωσίας και φορούσαν κόκκινο μπερέ. Έτσι, έγιναν γνωστοί ως «Κοκκινοσκούφηδες».[10] Εκπαιδεύτηκαν από Ελλαδίτες αξιωματικούς στην περιοχή της Μονής Μαχαιρά. Ένας από τους εκπαιδευτές αξιωματικούς ήταν ο τότε λοχαγός Μιλτιάδης Λάσκαρης, αργότερα αντιστράτηγος και προσωπικός φίλος του Ανδρέα Παπανδρέου.[10]
Την άνοιξη του 1963, καθώς ο Μακάριος προετοίμαζε το σχέδιο των 13 σημείων (με ορατή την πιθανότητα σύγκρουσης σε περίπτωση που οι Τουρκοκύπριοι δεν το αποδέχονταν) ο Λυσσαρίδης συναντήθηκε με τον μετέπειτα δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο (με τον οποίο αργότερα έγιναν θανάσιμοι εχθροί, μετά την επιβολή της χούντας) ο οποίος επισκέφτηκε την Κύπρο με την υπηρεσιακή του ιδιότητα (κλαδάρχης του Β΄ Κλάδου Αντικατασκοπείας της ελληνικής ΚΥΠ και οργανωτής της κυπριακής ΚΥΠ).[9] Σε εκείνη την συνάντηση με τον Λυσσαρίδη, ο Παπαδόπουλος δεσμεύτηκε να στείλει νέα ποσότητα οπλισμού προς ενίσχυση των ομάδων, την οποία πράγματι έστειλε, μέσω της ελληνικής ΚΥΠ, τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς.[9]
Οι «Κοκκινοσκούφηδες» του Λυσσαρίδη έδρασαν τις περιόδους 1963-64 και 1971-74. Στην πρώτη περίοδο, πολέμησαν στην διακοινοτική σύγκρουση εναντίον των Τουρκοκυπρίων και εκκαθάρισαν τον Πενταδάκτυλο από όλους τους ένοπλους Τουρκοκυπρίους, τους οποίους καθοδηγούσαν Τούρκοι αξιωματικοί.[10] Η εκκαθάριση και κατάληψη του Πενταδακτύλου ολοκληρώθηκε στις 29 Απριλίου 1964.[10]
Την περίοδο 1971-74, οι ένοπλοι του Λυσσαρίδη έδρασαν ως υπερασπιστές του αρχιεπισκόπου Μακαρίου ενάντια στην ΕΟΚΑ Β΄ του Γρίβα, η οποία ξεκίνησε επιθέσεις κατά αστυνομικών σταθμών, απαγωγές, κλοπές οπλισμού κτλ. Σε συνεργασία με το Εφεδρικό Σώμα της Αστυνομίας, κατάφεραν να περιορίσουν σημαντικά την δράση της ΕΟΚΑ Β΄. Μετά την εκδήλωση του πραξικοπήματος στις 15 Ιουλίου 1974, οι ομάδες του Λυσσαρίδη βγήκαν στους δρόμους και αποτέλεσαν την σημαντικότερη εστία αντίστασης μαζί με την Προεδρική Φρουρά και το Εφεδρικό Σώμα, πληρώνοντας βαρύ φόρο αίματος
