Εκεί στον μακρινό και παγωμένο Βορρά, 50 μίλια πριν από τον Αρκτικό κύκλο, υπάρχει μια μυστηριώδης περιοχή που τελευταία έχει τραβήξει την προσοχή των αρχαιολόγων, γιατί ανακάλυψαν ότι αυτά που ως τώρα ήξεραν μάλλον δεν ισχύουν.
Πίστευαν ότι είναι ένα τεράστιο νεκροταφείο της Λίθινης Εποχής. Η τοποθεσία, γνωστή ως Tainiaro, βρίσκεται στη φινλανδική περιοχή της Λαπωνίας, περίπου 50 μίλια νότια του Αρκτικού Κύκλου. Πρόκειται για μια “απίθανη” τοποθεσία για ένα μεγάλο νεκροταφείο κυνηγών-τροφοσυλλεκτών εκείνης της περιόδου, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Antiquity και παρέχει την πρώτη ολοκληρωμένη επισκόπηση της τοποθεσίας.
Στη μελέτη, μια ομάδα ερευνητών πρότεινε ότι η τοποθεσία ήταν πιθανότατα -αν και όχι σίγουρα- ένα μεγάλο νεκροταφείο της Λίθινης Εποχής που χρονολογείται πριν από περίπου 6.500 χρόνια. Αν η υπόθεση αυτή αποδειχθεί σωστή, θα είναι από τις μεγαλύτερες τέτοιες τοποθεσίες που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα από την περίοδο αυτή στη βόρεια Ευρώπη. Επιπλέον, θα αποτελούσε το βορειότερο μεγάλο νεκροταφείο τόσων πολλών χιλιάδων ετών.
Το Tainiaro
Πολλά ερωτήματα σχετικά με το Tainiaro παραμένουν αναπάντητα. Αλλά το γεγονός ότι ένα μεγάλο νεκροταφείο φαίνεται να υπήρχε κοντά στον Αρκτικό Κύκλο προκαλεί έκπληξη και αμφισβητεί τις προηγούμενες εντυπώσεις για την μακρινή βόρεια Ευρώπη, υπονοώντας ότι στην περιοχή μπορεί να υπήρχαν μεγάλης κλίμακας και πολύπλοκες κοινωνίες, παρά τις σκληρές περιβαλλοντικές συνθήκες.
«Νομίζω ότι η πραγματική επίπτωση αφορά την πολιτιστική μας πυξίδα. Περιμένουμε να βρούμε λιγότερα ενδιαφέροντα πράγματα να συμβαίνουν όσο πιο βόρεια πηγαίνουμε. Αλλά ο βορράς είναι ένα μαγικό μέρος και επιφυλάσσει πολλές εκπλήξεις – το Tainiaro είναι μόνο μία από αυτές» δήλωσε στο Newsweek ο αρχαιολόγος του Πανεπιστημίου του Oulu στη Φινλανδία και συγγραφέας της μελέτης, Aki Hakonen.
«Αν η αρχαιολογία επαναπροσανατολιστεί ώστε να θεωρήσει τον βορρά όχι ως περιφέρεια αλλά ως πυρήνα ενός σημαντικού τόπου, θα αποκτήσουμε πρόσβαση σε μια πολύ πιο εμπεριστατωμένη κατανόηση του παρελθόντος της ανθρωπότητας» τόνισε.
Τα πρώτα στοιχεία για την τοποθεσία Tainiaro -που βρίσκεται στα απέραντα δάση της βόρειας Φινλανδίας- εμφανίστηκαν το 1959, όταν τοπικοί εργάτες που έβγαζαν άμμο συνάντησαν μια συλλογή λίθινων αντικειμένων, τα οποία στη συνέχεια τα ανέφεραν στις αρχές.
Οι πρώτες ανασκαφές στην περιοχή, που διεξήχθησαν από τη Φινλανδική Υπηρεσία Πολιτιστικής Κληρονομιάς, πραγματοποιήθηκαν μόλις το 1984. Μεταγενέστερες ανασκαφές πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Ωστόσο, οι ανασκαφές αυτές ερεύνησαν μόνο ένα μικρό τμήμα του χώρου, ενώ η έλλειψη πόρων σήμαινε ότι η ανάλυση των ευρημάτων δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, ούτε περιγράφηκε πλήρως σε δημοσιευμένα επιστημονικά άρθρα. Αυτό εμπόδισε σε μεγάλο βαθμό την ευρύτερη αναγνώριση της πιθανής σημασίας του χώρου.
«Η περιοχή ήταν ουσιαστικά θαμμένη στα αρχεία. Υπάρχουν αρκετές αναφορές γι’ αυτήν και τις 30-40 ταφές της. Τις βρίσκεις σε βιβλία και έγγραφα αρχαιολογίας κυρίως στη φινλανδική γλώσσα, αλλά αυτές ήταν πάντα δευτερεύουσες σημειώσεις», δήλωσε ο Hakonen.
Το μυστήριο
Παρά την απουσία ανθρώπινων λειψάνων στο Tainiaro, οι προηγούμενες ανασκαφές οδήγησαν τους ερευνητές να ερμηνεύσουν περίπου 40 αρχαίους λάκκους στο έδαφος ως τάφους, προκαλώντας σύγχυση στη φινλανδική αρχαιολογία. Η κύρια υπόθεση ήταν ότι το Tainiaro αντιπροσώπευε έναν χώρο ταφής της λίθινης εποχής. Θα μπορούσε όμως αυτό να είναι αληθινό;
«Αυτό που πρέπει να ξέρετε είναι ότι το έδαφος στη Φινλανδία είναι τόσο όξινο που τίποτα οργανικό δεν επιβιώνει περισσότερο από μια χιλιετία, και εδώ μιλάμε για περισσότερες από έξι χιλιετίες. Έτσι, τα περιγράμματα των λάκκων και τα εσωτερικά τους ίχνη είναι το μόνο που έχουν να κάνουν οι τοπικοί αρχαιολόγοι. Αλλά δεν υπήρχε καν χάρτης του τόπου», δήλωσε ο Hakonen.
Για την τελευταία μελέτη, ο Hakonen και οι συνεργάτες του επανεξέτασαν τα διαθέσιμα στοιχεία και την εγκυρότητα της υπόθεσης του νεκροταφείου. Διεξήγαγαν επίσης νέες εργασίες στο πεδίο, συμπεριλαμβανομένων δοκιμαστικών ανασκαφών, παρέχοντας έτσι μια ολοκληρωμένη εικόνα του χώρου.
Οι ερευνητές ερμήνευσαν ως και 44 από τους λάκκους που ανασκάφηκαν στο Tainiaro ως τάφους, δεδομένου ότι η μορφή τους συμφωνεί με εκείνες που βρέθηκαν σε άλλους γνωστούς τάφους της λίθινης εποχής, σε άλλα μέρη της βόρειας Ευρώπης. Αυτό υποστηρίζει την ερμηνεία του χώρου ως νεκροταφείου αυτής της περιόδου, δήλωσαν οι συγγραφείς.
Επειδή όμως μόνο το ένα πέμπτο της έκτασης έχει ανασκαφεί, εκτίμησαν ότι ο συνολικός αριθμός των τάφων μπορεί να φτάνει τους 200. Ο συνολικός αριθμός των ατόμων που έχουν ταφεί θα μπορούσε να είναι ακόμη μεγαλύτερος, εάν υπήρχαν πολλοί άνθρωποι που αναπαύονται σε μία ταφή. «Μόλις ψηφιοποιήσαμε όλα τα σχέδια πεδίου και δημιουργήσαμε μια πλήρη χαρτογράφηση των ανασκαμμένων περιοχών, έγινε σαφές ότι πρέπει να υπάρχουν πολύ περισσότεροι από τους περίπου 40 τάφους», δήλωσε ο Hakonen.
Όταν οι ερευνητές εξέτασαν άλλα νεκροταφεία της λίθινης εποχής όπου έχουν διασωθεί σκελετοί, εξετάζοντας προσεκτικά τα τεκμήρια σε σχεδόν 900 από αυτά, παρατήρησαν ότι τα περιγράμματα των τάφων είναι συχνά πολύ δυσδιάκριτα. Μερικές φορές, ειδικά σε ταφές παιδιών ή ζώων, είναι δύσκολο να διαπιστωθεί ότι πρόκειται για ταφές, ιδίως αν δεν υπάρχουν οι ίδιοι οι σκελετοί.
«Στα τεκμήρια από το Tainiaro, υπήρχαν περίπου 60 επιπλέον ίχνη στο έδαφος που θα μπορούσαν να σηματοδοτούν είτε ταφές παιδιών ή ζώων είτε κατά κάποιο τρόπο ακανόνιστους τάφους ενηλίκων. Η εκτίμησή μας είναι ότι ο συνολικός αριθμός των ανθρώπων που θάφτηκαν στο Ταινιάρο είναι 120 έως 300. Αυτό δεν ταιριάζει καθόλου με τη συνολική εικόνα, αφού αν εξαιρέσουμε το Tainiaro, ο συνολικός αριθμός των ταφών της λίθινης εποχής που ανακαλύφθηκαν στη Φινλανδία είναι 210», δήλωσε ο Hakonen.
Οι ερευνητές εξεπλάγησαν από το μέγεθος του πιθανού νεκροταφείου, δεδομένου ότι προηγουμένως πίστευαν ότι τόσο μεγάλοι χώροι ταφής αυτής της περιόδου υπήρχαν μόνο νοτιότερα.
«Η έρευνα στο Tainiaro δείχνει ότι προφανώς μεγάλα νεκροταφεία υπήρχαν και κοντά στον Αρκτικό Κύκλο. Στο μέλλον, όλες οι έρευνες σχετικά με αυτή την εποχή στο βορρά πρέπει να επαναξιολογηθούν σε κάποιο βαθμό, επειδή αυτές οι κοινωνίες μπορεί να μην ήταν τόσο μικρές όσο νομίζαμε προηγουμένως», δήλωσε ο Hakonen.
Η περιοχή γύρω από το Tainiaro κατοικήθηκε εκείνη την εποχή από τον πολιτισμό Early Comb Ware, έναν λαό κυνηγών-τροφοσυλλεκτών-αλιευτών, του οποίου η πραγματική ταυτότητα βρίσκεται ακόμη υπό αποκάλυψη. Το Tainiaro δεν φαίνεται να ήταν απλώς ένα νεκροταφείο. Πολυάριθμα ίχνη φωτιάς και η κατασκευή χαρακτηριστικών λίθινων αντικειμένων υποδηλώνουν επίσης ότι υπήρχαν και κάτοικοι στην περιοχή. Δεν ήταν μόνον χώρος ταφής.
Αν και η μελλοντική έρευνα πρέπει ακόμη να επαληθεύσει την υπόθεση του νεκροταφείου, η τελευταία έρευνα δημιουργεί νέες απορίες και μυστήρια που πρέπει να λυθούν: Γιατί μια τέτοια τοποθεσία να υπάρχει τόσο ψηλά στον χάρτη, είναι το ένα ζήτημα και το άλλο είναι αν υπάρχουν παρόμοια νεκροταφεία που δεν έχουν ακόμη ανακαλυφθεί στην περιοχή.
πηγή: FOXreport.gr
