Με αφορμή την συζήτηση για τον «κίνδυνο» που διατρέχει η γλώσσα μας από την χρήση ξένων όρων όπως το «click away», πολλοί θυμήθηκαν τον Ξενοφώντα Ζολώτα, πρόεδρο της Οικουμενικής Κυβέρνησης του 1989 και Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας για την ιστορική ομιλία του στο πλαίσιο των ετήσιων συναντήσεων της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Η περίφημη ομιλία η οποία έγινε στις 26 Σεπτεμβρίου 1957 στα αγγλικά αλλά με την χρήση μόνον ελληνικών λέξεων δεν έχει ξεχαστεί έως και σήμερα. Ρεπορτάζ του ΣΚΑΪ φιλοξενεί ντοκουμέντα όχι μόνο από την περιγραφή που έκανε ο Ζολώτας αλλά και από την συνέντευξη που είχε κάνει ο Γεράσιμος Χριστάτος, ο μοναδικός Έλληνας που το 1993 του πήρε συνέντευξη.
Το παρασκήνιο πίσω από την ομιλία είναι αρκετά ενδιαφέρον, όπως αποκαλύπτει ο κ. Χριστάτος. Ο καθηγητής Ζολώτας ήταν μόνιμος εκπρόσωπος της Ελλάδας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και στη Διεθνή Τράπεζα, όπου οι συνεδριάσεις γίνονταν μόνο στα αγγλικά. Όπως περιγράφει ο κ. Χριστάτος, το 1957 ο Βραζιλιάνος εκπρόσωπος επέλεξε να εκφωνήσει τον λόγο του στα πορτογαλικά με αποτέλεσμα κανείς από τους παρευρισκομένους να μην καταλάβει.
«Όταν λοιπόν τελείωσε η συνεδρίαση, με πλησιάζει ο τότε πρόεδρος της Διεθνούς Τραπέζης, Γιουτζίν Μπλακ και μου λέει το εξής: Λέει “Δεν πιστεύω του χρόνου να σηκωθείς να μας μιλήσεις ελληνικά κ. Ζολώτα”. Το είπε αυτό, γιατί στα αγγλικά λέγεται, όταν μιλάς και δεν καταλαβαίνει κανείς, ‘it’s all Greek to me’», έλεγε χαρακτηριστικά τότε ο ίδιος ο Ξενοφών Ζολώτας.
Όπως περιγράφει ο κ. Χριστάτος: Τον επόμενο χρόνο, καθώς ταξίδευε σκέφτηκε αυτό το αστείο του κ. Μπλακ και λέει μήπως μπορώ να τον κάνω αυτόν τον λόγο; Ξεκίνησε ως εξής: «Σήμερα λέει θα σας μιλήσω ελληνικά, τα οποία όμως θα καταλάβετε όλοι».
Το κείμενο της ομιλίας του Ξενοφώντος Ζολώτα:
«Kyrie, I eulogize the archons of the Panethnic Numismatic Thesaurus and the Oecumenical Trapeza for the orthodoxy of their axioms methods and policies, although there is an episode of cacophony of the Trapeza with Hellas. With enthusiasm we dialogue and synagonize at the synods of our didymous Organizations in which polymorphous economic ideas and dogmas are analyzed and synthesized. Our critical problems such as the numismatic plethora generate some agony and melancholy. This phenomenon is charateristic of our epoch. But, to my thesis we have the dynamism to program therapeutic practices as a prophylaxis from chaos and catastrophe. In parallel a panethnic unhypocritical economic synergy and harmonization in a democratic climate is basic. I apologize for my eccentric monologue. I emphasize my eucharistia to your Kyrie to the eugenic and generous American Ethnos and to the organizers and protagonists of this Ampitctyony and the gastronomic symposia».
«Τους μίλησε στα αγγλικά/ελληνικά και κατάλαβαν όλοι ότι καταλάβαιναν ελληνικά, αυτό ήταν το πιο σπουδαίο», είπε ο κ. Χριστάτος στον ΣΚΑΪ.
Ο Ξενοφών Ζολώτας περιγράφοντας τις αντιδράσεις για την ομιλία του, έλεγε: «Όλες οι λέξεις είναι ελληνικής προελεύσεως. Χάλασε ο κόσμος. Σηκωθήκανε επάνω σαν τρελοί και χειροκροτούσαν, χειροκροτούσαν. Η Washington Post και οι ξένες οι εφημερίδες, οι γαλλικές κλπ. Ανέφεραν αυτόν τον λόγο, έκανε τεράστια εντύπωση».
Ήταν τόσο μεγάλη εντύπωση, που ζητήθηκε από τον Ξενοφώντα Ζολώτα να ξαναμιλήσει αγγλικά-ελληνικά και στη συνεδρίαση του 1959.
